Մինչ Փաշինյանի հորդայի ներխուժումը հայերն ադրբեջանցիներից լավ էին ապրում «Հիմա  դժվար է մեր թիմի որևէ անդամի ասել՝ փորձառություն չունեցող, որովհետեւ մենք թեկուզ վերջին մեկ տարվա ընթացքում անցել ենք փորձությունների միջով, որ գուցե տասնամյակի փորձություն է»,- հայտարարեց Փաշինյանը դեկտեմբերի 24-ին կայացած առցանց մամուլի ասուլիսում։

Դե, ահա և եկավ 2022-ը: Բազմաթիվ երկուսներ՝ որպես գնահատական մեր կառավարությանը։ Եվ ընդհանրապես՝ համաշխարհային քաղաքական էլիտային։ Կցանկանայինք տարվա սկզբին ինչ-որ լավատեսական բան ասել, բայց դժվար է։ Քանզի կառավարության ղեկավարի ամանորյա ուղերձն իրականում հնչեց բնավ ոչ անցնող տարվա վերջին րոպեներին, այլ դեկտեմբերի 24-ին, նրա այսպես կոչված առցանց հարցազրույցի ժամանակ։ Հենց դրա ընթացքում Փաշինյանը համեմատաբար անկեղծ պատմեց, թե ինչ է մեզ սպասում գալիք տարում։

Անցնող տարին պահանջեց պատասխանել «ո՞ւմ հետ ես դու» հարցին 2021թ. քաղաքական տարին սկսվեց հունվարի 5-ին Փաշինյանի հոդվածի հրապարակմամբ՝ այն մասին, թե կարելի էր արդյոք խուսափել 44-օրյա պատերազմից, իսկ բարձրակետը դարձավ, անշուշտ, Փաշինյանի հրաժարականի միաձայն և գրեթե միաժամանակյա պահանջը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի, ՀՀ նախագահի, ԶՈՒ գլխավոր շտաբի և Հայրենիքի փրկության շարժման կողմից։

Դեկտեմբերի վերջն ավանդաբար համարվում է անցնող տարվա արդյունքների ամփոփման և ապագայի վերաբերյալ հույսերի ձևակերպման ժամանակաշրջան։ Եթե հանգամանորեն ամփոփենք ընթացիկ տարին Հայաստանի պարագայում, ապա, խոստովանենք, հույսերի համար տեղ գրեթե չի մնա։ 2021-ին երկրում և նրա շուրջ տեղի ունեցած ոչ մի իրադարձություն իրապես դրական ոչ մի բան ապագայում չի խոստանում։ Անվտանգություն, արտաքին քաղաքականություն, ներքին քաղաքականություն, տնտեսություն, սոցիալական ոլորտ, կառավարման համակարգ և հասարակական տրամադրություններ. ամենուր հետընթաց և սթրես, ամենուր կորուստներ ու ցնցումներ, ամենուր քաոս և դեպրեսիա։

Ժամանակ առ ժամանակ տարբեր կասկածելի հարթակների ու նախաձեռնությունների սնանկության հարցում վերջնականապես ես համոզվում, երբ հանրությանը կոչ են անում միասնական լինել՝ իշխանությանը քողարկված աջակցելու համատեքստում։ Այո՛, ազգային միասնությունը մեր անվտանգ գոյության հիմնական երաշխիքն է, բայց ո՞վ էր խնդրում իշխանությանը իր պաշտոնավարման հենց սկզբից անթույլատրելի սահմանաբաժան գծել իրենց աջակիցների և մյուսների միջև՝ պիտակավորելով վերջիններիս։ Այս առումով պաշտոնանկ քաղաքապետ Հայկ Մարությանի ուղերձի՝ «Ով ՔՊ-ից չէ, հակահեղափոխական է» թեզի մերկացումն իրոք ուշագրավ էր։

Իր բնավորության համաձայն՝ սովորաբար իրականությունը ոչ բարդացնող և ոչ էլ մեղմող Ռ. Քոչարյանը ասուլիսում, այնուհանդերձ, մի փոքր խնայող գտնվեց։ Խոսելով Արցախի շուրջ զարգացումների մասին՝ նա տվեց ձևակերպում, թե «այս իշխանությունը որոշ ժամանակ հետո ասելու է՝ Ղարաբաղի հարցն այլևս ինձ հետ կապ չունի, և գցելու է Ռուսաստանի գրպանը»։

Նիկոլ Փաշինյանի իշխանախումբը վաղուց արդեն չի քաշվում արդարադատության դեմ բացեիբաց իրականացվող ոտնձգություններից, բայց պետք է լավ իմանա, որ վաղ թե ուշ դատվելու է անկախ դատական համակարգը խորտակելու, իշխանազանցության և պաշտոնեական դիրքի չարաշահման համար։ Վարչապետի մերձավոր շրջապատում, փաստորեն, չկա մեկը, որը կհուշեր՝ գործադիր իշխանության ղեկավարը չպետք է որևէ կերպ միջամտի դատական ատյանների, օրինակ՝ Սահմանադրական դատարանի բնականոն գործունեությանը։ Բայց դե բարձր դատարանի՝ պատերազմին նախորդած զավթումից հետո Փաշինյանն իր ոտքով է գնացել ՍԴ և հանդիպել իր «նշանակած» (ձևականորեն՝ ԱԺ-ի ընտրած) դատավորներին, վստահաբար՝ նաև ուղղակի ցուցումներ տվել նրանց։

Երեկ օրվա երկրորդ կեսին լրատվական տարածքը բառացիորեն պայթեցրեցին Ստեփանակերտից հնչած հայտարարությունները։ Հանդես եկավ Արցախի գրեթե ողջ քաղաքական ղեկավարությունը, դեմ արտահայտվելով Փաշինյանի վերջին հակահայկական հայտնություններին։ ԱԺ նախկին խոսնակ Աշոտ Ղուլյանը, նախագահ Արայիկ Հարությունյանը, Հայաստանի և Արցախի օմբուդսմեններ Արման Թաթոյանը և Գեղամ Ստեփանյանը, հայ և արցախցի պատգամավորները հանդես եկան հայտարարություններով, որոնց էությունը մեկն է. Արցախի ճակատագիրը կարող է վճռել միայն իր իսկ ժողովուրդը, Արցախը երբեք չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում: Այսօր սպասվում է ԼՂՀ Ազգային ժողովի հայտարարությունը, որում, կարելի է չկասկածել, արտահայտված կլինի նույն դիրքորոշումը։

Ի թիվս մյուս ոլորտներում համակարգային ձախողումների ու անպատվության՝ 2021-ը կհիշվի նաև որպես դատական և իրավապահ համակարգի սանձարձակ ապօրինությունների տարի։ Դատաիրավական մարմիններն այդպես էլ օրինական և գործուն դիմադրություն ցույց չտվին վարչախմբի կամայականություններին և անօրինական պահանջներին, չհաշված հատուկենտ դատավորների սկզբունքային պահվածքը։ Սա այն դեպքում, երբ մասնավոր զրույցներում ոստիկանները, քննիչները, դատախազները հիմնականում ոչ նորմատիվ բառամթերքով են խոսում իրենց անընդմեջ փոփոխվող պետերի և երկրի իշխանության մասին։