ԽՍՀՄ, ութսունականների վերջ։ Չեռնենկոյի մահից հետո Քաղբյուրոյի հնաբնակ, Արևմուտքի հետ բանակցություններում հմտացած Անդրեյ Գռոմիկոն Քաղբյուրոյի գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում առաջարկում է Միխայիլ Գորբաչովին: Ինչո՞ւ նա այդպես վարվեց՝ զիջելով ճանապարհը, երկրի փաստացի առաջնորդի աթոռին նստեցնելով Քաղբյուրոյի ամենակրեատիվ ու Արևմուտքին ձեռնտու անդամին։ Այս հարցը սպառիչ պատասխան չունի և հավանաբար երբեք էլ չի ունենա։ Կան առանձին դիվանագետների առանձին վկայություններ՝ դրան նախորդած շրջանում Գորբաչովի և արևմտյան քաղաքական գործիչների շփումների մասին, կան տարբեր կասկածներ, բայց ոչ ավելին:

Ի տարբերություն 2018 թվականի գարնան, երբ Շենգավիթում ամեն նրբանցք արգելափակված էր աղբարկղերով, վաճառասեղաններով կամ պարզապես պարապ երիտասարդների խմբերով, որոնք իրենց երևակայել էին միսիոներներ՝ Հայրենիքի համար պատմական բեկումնային փուլում, այսօր առաջին հայացքից ինչ-որ ապատիա է տիրում, ապաքաղաքականություն. քչերն են շտապում փողոց արգելափակել, քչերն են շտապում ոտքով կամ տրանսպորտով հասնել մայրաքաղաքի կենտրոնական փողոցներում բողոքող ցուցարարներին, որպեսզի կասեցնեն Հայրենիքի կորստի իրական վտանգը:

Ի տարբերություն 2018 թվականի գարնան, երբ Շենգավիթում ամեն նրբանցք արգելափակված էր աղբարկղերով, վաճառասեղաններով կամ պարզապես պարապ երիտասարդների խմբերով, որոնք իրենց երևակայել էին միսիոներներ՝ Հայրենիքի համար պատմական բեկումնային փուլում, այսօր առաջին հայացքից ինչ-որ ապատիա է տիրում, ապաքաղաքականություն. քչերն են շտապում փողոց արգելափակել, քչերն են շտապում ոտքով կամ տրանսպորտով հասնել մայրաքաղաքի կենտրոնական փողոցներում բողոքող ցուցարարներին, որպեսզի կասեցնեն Հայրենիքի կորստի իրական վտանգը:

Նիկոլ Փաշինյանի դավաճանական ձեռքով Հայաստանը վերածվեց «Failed state»-ի՝ չկայացած պետության։ Պետություն, որն անկարող է ինքնուրույն պահպանել իր գոյությունը որպես կենսունակ միավոր, ինքնուրույն պաշտպանել իր շահերը։ Դեռ երեք ամիս առաջ մենք հետխորհրդային տարածքի կայացած պետություններից մեկն էինք, բայց հայտնի կառույցների և երկրների գործակալական ցանցը, գումարած՝ Նիկոլ Փաշինյանը, արեցին իրենց սև գործը, և այսօր մենք ապրում ենք նոր իրողությունների պայմաններում։

Նիկոլ Փաշինյանի դավաճանական ձեռքով Հայաստանը վերածվեց «Failed state»-ի՝ չկայացած պետության։ Պետություն, որն անկարող է ինքնուրույն պահպանել իր գոյությունը որպես կենսունակ միավոր, ինքնուրույն պաշտպանել իր շահերը։ Դեռ երեք ամիս առաջ մենք հետխորհրդային տարածքի կայացած պետություններից մեկն էինք, բայց հայտնի կառույցների և երկրների գործակալական ցանցը, գումարած՝ Նիկոլ Փաշինյանը, արեցին իրենց սև գործը, և այսօր մենք ապրում ենք նոր իրողությունների պայմաններում։

Նիկոլ Փաշինյանը ոչ միայն հասցրեց իրավիճակը հազարավոր զոհերի, տարածքների կորստի, տնտեսական բազմամիլիոնանոց ակնհայտ վնասի։ Նա գործնականում ի չիք դարձրեց նաև Լեռնային Ղարաբաղի անկախ կարգավիճակի հարցը։ Լեռնային Ղարաբաղը ճանաչելու սպառնալիքը, եթե Բաքուն գնա լայնածավալ արկածախնդրության, այդպես էլ մնաց լոկ սպառնալիք։ Թեև հենց պատերազմի թեժ շրջանում էր ամենահարմար պահը։

Նիկոլ Փաշինյանը ոչ միայն հասցրեց իրավիճակը հազարավոր զոհերի, տարածքների կորստի, տնտեսական բազմամիլիոնանոց ակնհայտ վնասի։ Նա գործնականում ի չիք դարձրեց նաև Լեռնային Ղարաբաղի անկախ կարգավիճակի հարցը։ Լեռնային Ղարաբաղը ճանաչելու սպառնալիքը, եթե Բաքուն գնա լայնածավալ արկածախնդրության, այդպես էլ մնաց լոկ սպառնալիք։ Թեև հենց պատերազմի թեժ շրջանում էր ամենահարմար պահը։

Վերջին շրջանում ի հայտ է գալիս հատկապես և միայն այդ հարցը, երբ տեսնում եմ հասարակական-քաղաքական արձագանքը կատարված և կատարվող ամենի առնչությամբ։ Քանզի խոսքը կարող է լինել միայն ուղեղի զանգվածային մթագնման մասին, եթե հասարակության մեջ արդեն ավելի քան մեկ ամիս շարունակվում է բանավեճը. դավաճան է Նիկոլը, թե ոչ, մեղավոր է արդյոք երկրի ղեկավարն այն բանում, որ ստորագրել է նրա (երկրի) կապիտուլյացիան, կարող է արդյոք նման գործիչն իր թիմի հետ շարունակել մնալ իշխանության ղեկին։

Վերջին շրջանում ի հայտ է գալիս հատկապես և միայն այդ հարցը, երբ տեսնում եմ հասարակական-քաղաքական արձագանքը կատարված և կատարվող ամենի առնչությամբ։ Քանզի խոսքը կարող է լինել միայն ուղեղի զանգվածային մթագնման մասին, եթե հասարակության մեջ արդեն ավելի քան մեկ ամիս շարունակվում է բանավեճը. դավաճան է Նիկոլը, թե ոչ, մեղավոր է արդյոք երկրի ղեկավարն այն բանում, որ ստորագրել է նրա (երկրի) կապիտուլյացիան, կարող է արդյոք նման գործիչն իր թիմի հետ շարունակել մնալ իշխանության ղեկին։