2021-02-09 21:14
Ара МЕЛИКСЕТЯН
0
ՈՒՐԱԽ ԹԵՄԱՅԻ ՏԽՈՒՐ ԻՄԱՍՏԸ
Այն, ինչի մասին հայ սպառողը խոսում է ամեն օր, առավոտից երեկո, օրերս պաշտոնապես հաստատեց նաև Վիճակագրական ծառայությունը. գների աստղաբաշխական աճ է արձանագրվել։ Իհարկե, վիճակագրական ցուցանիշները շատ ավելի համեստ են, քան գնապիտակները խանութներում։ Բայց նույնիսկ դրանք (վիճակագրական տվյալները) վկայում են համատարած և արտառոց թանկացման մասին։
2021-ի հունվարին նախորդ տարվա հունվարի համեմատ 44,3%-ով թանկացել է արևածաղկի ձեթը, 7,9%-ով թանկացել է հացը, 12%-ով՝ ալյուրը, 26,4%-ով՝ ձուն, 40,7%-ով՝ շաքարը, 9,9% - ով՝ բանջարեղենը, 12%-ով՝ միրգը։ Եվ սա գների թռիչքի օրինակների լոկ մի փոքր մասն է։ Սակայն ողբերգականացնել իրավիճակը չարժե։ Դատելով ամենից՝ սրանք դեռ ծաղիկներն են, իրական ողբերգությունը դեռևս առջևում է։
Կան մի քանի առանցքային գործոններ, որոնք համատարած թանկացման պատճառ դարձան հայրենի սպառողական շուկաներում։ Տվյալ դեպքում կխոսենք դրանցից մեկի՝ դրամի փոխարժեքի անկման մասին։ Ահա ուրեմն, դրամն ընկավ, ներկրողները ստիպված եղան ավելի թանկ գնով ձեռք բերել արտարժույթը Հայաստանում, որպեսզի վճարեն արտասահմանյան գործընկերներին, համապատասխանաբար՝ դա էլ հանգեցրեց դրամով արտահայտված գների աճին մեր շուկաներում։ Գրեթե բոլոր շուկաներում՝ անխտիր։ Արժութային շուկայի այս անմիջական կապը մյուս բոլորի հետ, պատկանում է թերևս տարրական ճշմարտությունների դասին։ Հայաստանի պարագայում՝ առանձնապես, քանի որ այլ կերպ չի էլ կարող լինել, երբ տեղական շուկաներում ապրանքների, այդ թվում առաջին անհրաժեշտության, այդ թվում՝ պարենամթերքի առյուծի բաժինը ներկրումային ծագում ունի։ Բնականաբար, այդ կապը թուլացնելու միակ միջոցը եղել ու մնում են արտասահմանյան շուկաներից հայկական շուկաների կախվածության նվազեցմանն ուղղված միջոցառումները, ներկրվող ապրանքի փոխարինումը տեղական արտադրանքով, ինքնապահովման մակարդակի բարձրացումը առաջին անհրաժեշտության ապրանքների մասով և պարենային անվտանգության աստիճանի աճը։ Սա նույնպես տարրական ճշմարտությունների շարքից է:
Սխալ կլիներ կարծել, թե թավշե իշխանությունն իր բացարձակ անիրազեկության պատճառով ծանոթ չէ այդ այբուբենին։ Ավելին, ծանոթ է նույնիսկ այն աստիճան, որ հասկանում է պարենային անվտանգության հարցերի ռազմավարական կարևորությունն ու արդիականությունը երկրի համար։ Դեռևս անցած տարվա ապրիլին Հայաստանի կառավարության ղեկավարի աթոռը զբաղեցնող անձավորությունը խորհրդարանում ոգևորությամբ արձանագրեց, թե Հայաստանը ապրանքների (պարենային) հսկայական սպեկտրով հասել է ինքնապահովման բավական բարձր մակարդակի։ Իբր՝ բացառություն է կազմում միայն ցորենը, բայց այդ ուղղությամբ շտապ գործողություններ են նախատեսվում և կիրականացվեն համապատասխան ծրագրեր։ Մի խոսքով, նույնիսկ այս կառավարությունը կարծես թե գիտակցում է, մասնավորապես՝ պարենային ինքնաբավության աստիճանի բարձրացման կարևորությունը։
Իսկ հիմա տեսնենք, թե ինչ էր քննարկում նույն այդ նույն կառավարությունը իր վերջին նիստում։ Քննարկում էր Հայաստանի տնտեսության զարգացման ռազմավարությունը 2022-2024թթ. ժամանակահատվածում, որի (ռազմավարության) գլխավոր շեշտադրումն արվում է շինարարության և գյուղատնտեսության ոլորտների վրա։ Կարծես թե նորմալ է, թվում է՝ նկատելի է կառավարության հատուկ ուշադրությունը ագրարային հատվածի նկատմամբ, որի զարգացումը, ըստ էության, կարող է թուլացնել հայկական սպառողական շուկայի այդչափ բացասական կախվածությունը (այդ թվում՝ գնագոյացման առումով) արտասահմանյան և արժույթի տեղական շուկաներից։ Բայց ոչ, նորմալ չէ։ Պարզվում է, որ գյուղատնտեսության զարգացման տակ ենթադրվում է կանեփի արտադրության նախագծերի իրականացում…
Թեման, իհարկե, զվարճալի է բոլոր իմաստներով: Բայց այն միտքը, որ Հայաստանի ագրարային մասնահատվածն առաջիկա տարիներին նստելու է կանեփի վրա, մի տեսակ այնքան էլ ուրախալի չէ։ Ուրախալի չէ՝ տեսնել, թե ինչպես են երկրի գյուղատնտեսության ոլորտի ռազմավարական նպատակները (ինքնապահովման և պարենային անվտանգության մակարդակի բարձրացում) փոխարինվում արդյունաբերական մասշտաբով կանեփի արտադրության անհեթեթ գաղափարներով: Ուրախալի չէ՝ գիտակցել, որ ի դեմս կառավարության, երկրի գյուղատնտեսությանը սպառնում է մի արտասովոր վնասատու։
Այո, գների ներկայիս համատարած աճը ամենևին էլ ողբերգական չէ։ Ողբերգությունը դեռևս առջևում է։ Ընդ որում՝ ոչ միայն գնային, այլև դեֆիցիտային։ Ընդ որում՝ դրամի, ինչի ուղղությամբ նպատակամետ տանում է երկիրն այս իշխանությունը։ Կհարցրեք՝ ո՞րն է նպատակը։ Բայց ախր դա չեն էլ թաքցնում. բացում ենք մեր շուկան հարևանների համար։ Ամենայն հավանականությամբ, մինչ մենք կանեփ կաճեցնենք ու թմբիրի մեջ կանրջենք տնտեսական ճաճանչափայլ հեռանկարների մասին, մեր շուկաները կյուրացնի ադրբեջանական գյուղմթերքը, որից հայ սպառողն ամենակարճ ժամկետներում այնպիսի կախվածության մեջ կընկնի, ինչպես ոչ այլ բանից։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2024-04-08 09:34Евросоюз предоставит Армении новый грант на 270 млн евро в течение 4 лет, который поможет, в частности, малым и средним предприятиям развиваться и выйти на новые рынки. Об этом на брифинге заявила председатель Еврокомиссии Урсула фон дер Ляйен в преддверии трехсторонней встречи с участием госсекретаря США Энтони Блинкена и армянским премьером Николом Пашиняном в Брюсселе, передает АРКА. "Европейский Союз дал обещание быть ближе к Армении и сегодня выполняет это обещание", - заявила она, добавив, что видение сотрудничества ЕС с Арменией было представлено в октябре 2023 года. «ЕС планирует инвестировать в проект Черноморского электрического кабеля, экспорт чистой энергии в Европу, в энергетику, транспорт и разработку средств для диверсификации торговли», - отметила фон лер Ляйен.
-
2024-04-06 09:54Мирный процесс не будет в центре внимания на встрече высокого уровня в формате Армения – ЕС – США. Об этом на брифинге заявил официальный представитель Госдепа США Мэтью Миллер. «На нашей встрече в центре внимания будут экономическая диверсификация Армении, гуманитарная помощь, поддержка беженцев и поддержка политических реформ Армении», – отметил он, передает NEWS.am.
-
2024-04-05 10:10Армянские власти еще не определили, как будет проходить новый участок дороги в Грузию, альтернативный участку у села Воскепар. 12 марта премьер-министр Армении Никол Пашинян заявил, что власти планируют построить новые участки дорог взамен тех, которые «выходят за пределы границ Армянской ССР». В частности, речь идет об участке дороги Ереван-Тбилиси в районе села Воскепар в Тавуше. «Сообщаем, что относительно поднятых вами вопросов обсуждения продолжаются», - сказали в ответ на запрос Sputnik Армения в Министерстве территориального управления и инфраструктур Армении. О результатах обсуждений там обещали сообщить позже.
-
2024-04-04 10:18В первом квартале 2024 года поступления по линии налоговых и таможенных органов в Армении составили 589.2 млрд драмов. Из этой суммы налогоплательщикам и физическим лицам возвращено 88.6 млрд драмов, сообщает Комитет по госдоходам Армении. В результате фактическая исполняемость по части налоговых доходов и госпошлин составила 500.6 млрд драмов, что больше прошлогоднего показателя за тот же период на 39.3 млрд драмов или на 8.5%. Отмечается, что рост налоговых поступлений обусловлен в основном экономической активностью.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2021-03-31 18:44Հայաստանը 2021 թվականին ակնկալում է զբոսաշրջության աճ միանգամից 319%-ով, ուրբաթ օրը լրագրողներին ասաց ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը, հաղորդում է ԱՌԿԱ-ն:
-
2021-02-19 18:14Հայաստանի տնտեսությունը հետճգնաժամային վերականգնման առաջին նշաններն է ցուցադրում։ Այս մասին կառավարության նիստում հայտարարել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, հաղորդում է «Արմենպրես»-ը:
-
2021-01-21 19:37Հայաստանի տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը ուսումնասիրում է բենզինի, կարագի, շաքարավազի և մի շարք այլ ապրանքների գների փոփոխությունները, խորհրդարանում լրագրողներին ասել է գերատեսչության ղեկավար Գեղամ Գևորգյանը, հաղորդում է ԱՌԿԱ-ն: Նա նշել է, որ դեկտեմբերին փոփոխություններ են արձանագրվել մի քանի ապրանքային շուկաներում, մասնավորապես՝ արևածաղկի ձեթի և կարագի, ալյուրի, բենզինի և այլն: «Նախնական տվյալներով՝ համաշխարհային շուկաներում ունենք գների բարձրացում, բայց դրանք պատշաճ ձևով են մեզ մոտ արտացոլվել, թե՝ ոչ, ցույց կտա փորձաքննությունը»,– ասել է Գևորգյանը: Նա նշել է, որ ուսումնասիրությունները շարունակվում են, և արդյունքները կներկայացվեն արդեն հաջորդ շաբաթ ։
-
2020-12-31 09:45Աստղագուշակները համարում են, որ գալիք 2021թվականը՝ Մետաղե Սպիտակ Ցլի տարին կայունություն չի բերի տնտեսության ոլորտում, թեև տարվա հովանավոր Ցուլը բորսայում խաղացողների միջավայրում համարվում է վերելքի խորհրդանիշ, ի տարբերություն «արջի», այսինքն անկումային շուկայի (հիշում եմ, թե ինչպես էի փորձում երիտասարդ հասակում մտապահել այդ խորհրդանիշները. արջը թաթով հարվածում է դեպի վար, իսկ ցուլը՝ կոտոշներով գրոհում դեպի վեր):