ԻՆԳԻԼՈՅ ՕՄԱՐՈՎԻ ԿՅԱՆՔՆ ՈՒ ՄԱՀԸ

Վերջին շրջանում լարվածությունը հայ-ադրբեջանական սահմանի վրա աճել է։ Ադրբեջանը կրկին սկսել է հայկական դիրքերի գնդակոծումը, անտեսելով Դուշանբեում ձեռք բերված Փաշինյան-Ալիև պայմանավորվածությունները։ Սադրիչ գործողություններով Ալիևը հույս ունի ազդել Վաշինգտոնում կայանալիք հանդիպման ընթացքի վրա և խուսափել զսպման մեխանիզմների գործարկումից։

Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովը օրերս խորհրդակցություն հրավիրեց, որտեղ խնդիր դրեց բարձրացնել դիպուկահար խմբերի և հակառակորդի հայտնաբերման միջոցների արդյունավետությունը։ Այդպիսով դիպուկահարներին պաշտոնապես հրաման տրվեց ծավալել հանցավոր արկածախնդրություններ։ Եվ ծրագրած գործողություններն արդարացնելու համար, ադրբեջանական կողմին անհրաժեշտ եղավ կանխահայտ զոհ։ ԱՀ ՊՆ-ը դիմեց ճղճիմ մարտավարության, սուտ տեղեկատվություն տարածելով այն մասին, թե իբր Աղդամի ուղղությամբ տեղակայված ադրբեջանական բանակի դիրքերից մեկում հայ դիպուկահարների կողմից սպանվել է գումարտակի 36-ամյա հրամանատար, մայոր Ագիլ Օմարովը։ Ալիևյան գրաքննությունը մինչև վերջ ձգտում էր արգելափակել տեղեկատվությունն այն մասին, որ սպանվածը գումարտակի հրամանատար էր։ Սակայն արտահոսքը տեղի ունեցավ։ Պաշտոնական Սեփանակերտը կտրականորեն հերքեց տեղեկատվությունը։

Համաձայն ադրբեջանական աղբյուրների, մայոր Օմարովը ծնվել է Ադրբեջանի Հանրապետության Կախի շրջանի Լալափաշա ավանում և ազգային փոքրամասնության ներկայացուցիչ է. նա ինգիլոյ-վրացի է և, ամենայն հավանականությամբ, գաղտնի քրիստոնյա։ Լալափաշան (Չադիվարի) վրացական գյուղ է, որից Ադրբեջանը խլեց հարազատ լեզուն, 1963-64 թվականներին փակելով վրացական դպրոցը։ Դա հանգեցրեց ինգիլոյ բնակչության մասնակի ուծացման։ Վրաստանի քաղաքական ղեկավարությունը փորձում էր պահպանել ինգլիոյների վրացական ինքնագիտակցությունը, երկրի բուհերում արտոնյալ տեղեր տրամադրելով նրանց։ Սակայն ադրբեջանական կողմը, հակամարտության մեջ լինելով հայերի հետ, ադրբեջանական պետության դաշնայնացման մտավախություններից դրդված, բռնաճնշիչ մեթոդներ էր կիրառում էթնիկ վրացիների նկատմամբ։

Վերջին ժամանակներս Դավիթ Գարեջա վանական համալիրի շուրջ վեճի պատճառով վրաց-ադրբեջանական հարաբերությունների սրման խորապատկերին ակնհայտ է դառնում, որ Ադրբեջանը բնավ պատահաբար չէ որպես զոհ ընտրել էթնիկ վրացի Օմարովին։ Ալիևյան ռեժիմը, իսկապես, ցանկացած հարմար իրավիճակում վարում է ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների ոչնչացման ակտիվ քաղաքականություն, նպատակ ունենալով ամրապնդել իր մշուշոտ «աշխարհառազմավարական» ապագան։ Ինգիլոյ Օմարովի սպանությունը ոչ միայն առիթ է դիպուկահար հանցագործությունների ակտիվացման համար, այլև յուրօրինակ պատժիչ գործողություն վրացական գործոնի դեմ։ Հասանովն արդեն բնավ ոչ մեկ և ոչ քսանմեկերորդ անգամ խրոխտ ռազմազեկույցներով արդարացնում է իր և իր տիրոջ հանցագործությունները. «Օրերս Ադրբեջանի զինծառայողը, մայորը դարձավ շահիդ։ Ոմանք հարցնում են, թե ի՞նչ էր անում այնտեղ այդ մայորը։ Շահիդ դարձած մայորն այնտեղ կատարում էր իմ հրամանը, մարտական նախապատրաստությամբ զբաղվում տարածքում»,-հայտարարեց Հասանովը։

Բայց որքան էլ Բաքուն ջանա մայոր Օմարովի մահվան մեղքը բարդել հայ մարտիկների վրա, այդուհանդերձ սոցցանցերում ադրբեջանցի օգտվողները հարցեր են տալիս։ Օրինակ, Ասլան Ասլանովը հարցնում է. այդ ինչպե՞ս է հնարավոր՝ սպանել գումարտակի հրամանատարին, որի անձնակազմը տեղակայված է զորքերի շփման գծից 25-30 կիլոմետր խորության վրա։ Չէ՞ որ աշխարհում գոյություն չունեն նման հեռահարության դիպուկահար հրացաններ։

Թեև այդ տրամաբանական հարցի մասին էլ ալիևյան քարոզիչները կանխավ հոգ են տարել, մշակելով մարտաֆիլմ-սերիալի սցենար հայ հետախուզական խմբերի մասին, որոնց հաջողվել է ներթափանցել թիկունք՝ Ադրբեջանի զինված ուժերի զինծառայող-գործակալների աջակցությամբ։ Ներկայումս «հանցակիցները» ձերբակալված են։ Արդեն այսօր ակներև է, որ ադրբեջանական հասարակայնությունը շուտով ականատես կդառնա մասշտաբային հաշվեհարդարների հերթական շարանի՝ «հայկական լրտեսներ» հայտարարված սեփական զինծառայողների նկատմամբ, որոնք իրականում հաճո չեն Հասանովին ու իր տիրոջը, քանի որ դժբախտություն են ունեցել ծնվել ազգային փոքրամասնությունների ընտանիքներում։