Անդրեյ ԱՐԵՇԵՎ․ ԿԱՐԾՈՒՄ ԵՄ՝ ՊՈՒՏԻՆ-ԱԼԻԵՎ-ՓԱՇԻՆՅԱՆ ՀԱՆԴԻՊՄԱՆՆ ԱՎԵԼԻ ԼՈՒՐՋ ՀԱՐՑԵՐ ԵՆ ՔՆՆԱՐԿՎԵԼ
Կարծում եմ, որ երեկ Մոսկվայում բանակցությունների սեղանի շուրջ քննարկվել է շատ ավելի լուրջ հարցերի շրջանակ, և դա կարելի է եզրակացնել Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների անուղղակի արտահայտություններից: Այս մասին News.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Անդրեյ Արեշևը:
«Դրանցից է ռազմագերիների և նրանց հանձնման հարցը, որը հայկական կողմն այս փուլում առաջնահերթ է համարում: Կարելի է ենթադրել նաև, որ ինչ-որ կերպ շոշափվել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում բանակցությունները շարունակելու հարցը»,- պարզաբանեց նա: Առայժմ, ինչպես նկատեց փորձագետը, հաջողվել է համաձայնեցնել միայն հաղորդակցությունների ապաշրջափակման հարցը, ինչը կարևոր է Ադրբեջանի համար, և Ալիևը միշտ հայտարարել է Մեղրիի միջոցով Նախիջևանի և Թուրքիայի հետ ամենակարճ տրանսպորտային հաղորդակցությունը ապահովելու մտադրության մասին: «Դրա փոխարեն խոստացել են Ադրբեջանի տարածքով միջանցիկ երկաթուղային հաղորդակցություն Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև: Դեռ դժվար է ասել, թե ինչպես դա կիրականացվի՝ հաշվի առնելով Բաքվի և Երևանի միջև շարունակվող անվստահության մթնոլորտը, ինչպես նաև հայկական կողմի համար ռազմագերիների չլուծված խնդրի առկայությունը:
Կարևոր է, որ հանդիպումն անցել է դեմ առ դեմ և նշվել է, որ այն կազմակերպվել է Պուտինի նախաձեռնությամբ: Ռուսաստանի համար կարևոր է Անդրկովկասում կայունությունը և այնտեղ ռազմական էսկալացիայի կրկնության կանխումը: Մոսկվայում կայացած հանդիպմանը այս դիրքորոշումը կարող էր փոխանցվել հակամարտող կողմերի առաջնորդներին: Ղարաբաղյան հակամարտությունը երկար պատմություն ունի, միևնույն ժամանակ, տարածաշրջանում նոր իրողություններ են ձևավորվում, որոնք հնարավոր չէ հաշվի չառնել, այդ թվում` ռուսական կողմին, ինչը ենթադրում է հավասարակշռված հարաբերություններ ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Ադրբեջանի հետ:
Մոսկվան իրենից կախված ամեն ինչ կանի, որպեսզի գոնե որոշ տնտեսական հարաբերություններ երկրների միջև հաստատվեն, որպեսզի հնարավոր լինի նաև առաջ տանել քաղաքական օրակարգը»,- ընդգծեց քաղաքագետը: Արեշևի խոսքով՝ Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակը բարդ է, և ժամանակ է պետք հասկանալու համար այն նոր իրողությունները, որոնց մասսայական մակարդակով ոչ ոք պատրաստ չէր: «Այս փոփոխությունները դեռ պետք է իմաստավորվեն, այդ թվում` օգուտների և վնասների համատեքստում՝ երկաթուղային հաղորդակցությունը ոչ միայն Մեղրիով, այլև Հայաստանից Նախիջևանով Իրան բացելու դեպքում:
Հաշվի առնելով նաև այն, որ շատ հատվածներում երկաթուղային ուղին պարզապես ապամոնտաժված է, ապա դեռ դժվար է ասել, թե երբ այս ամենը կարող է իրականացվել: Ցանկացած դեպքում, ժամանակակից հնարավորություններից ելնելով, դա անելն այնքան էլ բարդ չէ, իսկ ահա քաղաքական խնդիրները, ասենք, դիվանագիտական լիարժեք հարաբերությունների հաստատումը, որը Երևանի համար կապված է Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի կարգավորման հետ, ավելի լուրջ խնդիր է՝ հաշվի առնելով Բաքվի դիրքորոշումը: Կգնա արդյոք Հայաստանը այս ուղղությամբ լրացուցիչ զիջումների՝ առայժմ դժվար է ասլ։
Ըստ ամենայնի, անցկացվում են նաև հայ-թուրքական բանակցություններ՝ հարաբերությունների կարգավորման և սահմանի բացման շուրջ: Եթե դա տեղի ունենա, ապա նոր երանգներ կներդնի Հարավային Կովկասում ուժերի հարաբերակցության մեջ: Թուրքիային ձեռնտու է այստեղ իր գերիշխող դիրքը հաստատել, ինչպես նաև իր համար փակել տարածաշրջանային հակամարտություններից մեկը: Անկարայի համար կարևոր էր ցույց տալ իր անփոխարինելիությունը՝ որպես տարածաշրջանային դերակատար: Մենք տեսնում ենք, որ նա ակտիվորեն մեծացնում է իր ռազմական ներկայությունը Ադրբեջանում, և կարծում եմ, որ այս գործընթացը կշարունակվի: Սրա հետ մեկտեղ, Թուրքիան և Ադրբեջանը կձգտեն մեծացնել իրենց տնտեսական ազդեցությունը Հայաստանի վրա, և դրանում անսպասելի ոչինչ չկա»,- ամփոփեց նա:
Հիշեցնենք, որ հունվարի 11-ին Մոսկվայում Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հանդիպման արդյունքներով ստորագրվել է փոխվարչապետների համատեղ նախագահությամբ եռակողմ աշխատանքային խմբի ստեղծման մասին հայտարարություն, որը կաշխատի տարածաշրջանում բոլոր տնտեսական և տրանսպորտային կապերի ապաշրջափակման ուղղությամբ: Սակայն ՀՀ իշխանությունների կողմից առավել առաջնահերթ համարվող գերիների վերադարձի հարցը որևէ լուծում չի ստացել:
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
New2023-05-29 12:3664Победителем второго тура выборов президента Турции, по итогам подсчета абсолютного большинства бюллетеней, становится действующий глава государства Реджеп Тайип Эрдоган.
-
New2023-05-29 12:32100Заявления президента Азербайджана Ильхама Алиева по Нагорному Карабаху, как минимум, непонятны. Об этом премьер-министр Армении Никол Пашинян сказал на слушаниях о выполнении бюджета за 2022 год в парламенте страны.
-
New2023-05-29 12:2970Распространенное МО Азербайджана сообщение о том, что подразделения Армии обороны якобы 28 мая вечером открыли огонь по азербайджанским позициям, расположенным на оккупированных территориях Аскеранского района Республики Арцах, является очередной дезинформациейОб этом сообщает Армия обороны Арцаха. Новости Армении - NEWS.am
-
New2023-05-29 12:2489Премьер-министр Армении Никол Пашинян недоволен обсуждением по Лачинскому коридору, которое состоялось в Москве. Об этом он заявил в парламенте на слушаниях о выполнении бюджета за 2022 год.
