ԳԱԱ–ն և ԵՊՀ–ն կոչ են անում նախագահին չստորագրել կրթության մասին օրենքը

Գիտությունների ազգային ակադեմիան և Երևանի պետական համալսարանը հայտարարություն են տարածել` նշելով, որ ԱԺ–ի ընդունած «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» օրենքի որոշ դրույթներ հակասում են Սահմանադրությանը։ Երկու հեղինակավոր կառույցները կոչ են արել ՀՀ նախագահին չստորագրել օրենքը, տեղեկացնում է Sputnik Armenia-ն։

Մարտի 24-ին ԱԺ–ն ընդունեց «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» աղմկահարույց օրենքի նախագիծը, որը նախագահը դեռ չի ստորագրել։ Մինչ այդ օրենքի նախագծի դեմ էին արտահայտվել մի շարք բուհեր` ԳԱԱ–ն, ԵՊԲՀ–ն, ԵՊՀ–ն...

Մասնավորապես, երկու կառույցների տարածած հաղորդագրության մեջ նշվում է, որ օրենքի փոփոխությամբ բուհերի հանրային խորհրդի 9 անդամներից 5-ը պետք է լինեն համապատասխան նախարարի ներկայացուցիչներ: Այսինքն` լիազոր մարմինը նշանակում է ոչ միայն կառավարման խորհրդի կեսից ավելին, այլև կարող է ցանկացած ժամանակ դադարեցնել իր կողմից նշանակված անդամների լիազորությունները՝ այսպիսով լրիվ կախվածության մեջ դնելով իրենից:

Կառավարման խորհրդի ձևավորման կարգն ուղղակիորեն ազդում է նաև ռեկտորի ընտրության վրա։ Օրենքում առկա կարգավորման համաձայն` հանրային բուհի ռեկտորին ընտրում է կառավարման խորհուրդը, այսինքն` հանրային բուհի ռեկտորին կարող են ընտրել լիազոր մարմնի կողմից նշանակված կառավարման խորհրդի հինգ անդամները, ինչի արդյունքում ռեկտորը ոչ թե ընտրվում է կառավարման խորհրդի կողմից, այլ փաստացի նշանակվում է լիազոր մարմնի կողմից, իսկ ընտրությունը պարզապես իրավական ֆիկցիա է։

Արդյունքում ստացվում է, որ հանրային բուհերն ամբողջությամբ և առանց վերապահումների կախվածության մեջ են դրվում քաղաքական իշխանություններից։

Բացի դա նշվում է նաև, որ օրենքը սահմանում է գիտական կազմակերպության տնօրենի և բուհում վարչական ու ակադեմիական պաշտոններ զբաղեցնելու համար տարիքային սահմանափակումներ։ Գիտական կազմակերպության տնօրենի պաշտոնում ընտրված անձի լիազորությունները դադարեցվում են իրավասու մարմնի որոշմամբ, եթե լրացել է նրա 65 տարին: Այս մոտեցումը արդարացի չէ, քանի որ կրթության և գիտության ոլորտի առանձնահատկություններից մեկն այն է, որ տարիքի հետ աճում է գիտական և կրթական փորձառության մակարդակը, և 65/70 տարին այն տարիքը չէ, որ գիտնականն այլևս չկարողանա ղեկավարել գիտական/բուհական գործընթաց:

Երկու կառույցների հայտարարության մեջ ասվում է, որ օրենքով էականորեն փոփոխվում է ԳԱԱ-ի կարգավիճակը, ավելին՝ այդ կարգավիճակի վերաբերյալ օրենքը պարունակում է խիստ անորոշ ձևակերպումներ, որոնք էլ հակասում են Սահմանադրության մի շարք հոդվածների։

Օրինակ, օրենքը չի սահմանում ԳԱԱ-ի փաստացի կարգավիճակը՝ կազմակերպաիրավական ձևը, ինչպես նաև բացակայում են ԳԱԱ-ի ինքնակառավարման երաշխիքները։ Այսինքն՝ օրենքով սահմանելով ԳԱԱ-ի ինքնակառավարման ձևական դրույթ, առկա է դրա փաստացի կիրառումը բացառելու իրական վտանգ։ Այս առումով նույնպես Սահմանադրությանը հակասող դրույթներ կան օրենքում։

Ի դեպ, ուշագրավ է այն հանգամանքը, որ օրենքով նախատեսված կարգով` գործող կառավարման խորհուրդները շարունակում են իրենց լիազորությունների իրականացումը, մինչև կձևավորվեն նոր խորհուրդները։ Դրանից հետո դադարեցնում են իրենց գործունեությունը։

Այսինքն՝ հոգաբարձուների խորհուրդների գործող կազմերի բոլոր անդամների լիազորությունները դադարում են միևնույն պահին՝ անկախ այն հանգամանքից, թե երբ են նրանք ընտրվել այդ պաշտոնում և քանի տարի դեռ պետք է պաշտոնավարեն։ Սա նույնպես խախտում է համարվում։

Նշենք, որ ԵՊՀ–ն ու ԳԱԱ—ն հայտնում են, որ հայտարարությունը բաց է գիտակրթական կազմակերպությունների և կառույցների միանալու համար: