2021-05-13 22:05
Рубен МАРГАРЯН
0
ԻՆՉՈ՞Ւ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ ԴԱՐՁԱՎ ԱՆԽՈՒՍԱՓԵԼԻ
Ի՞նչ է հորինել Փաշինյանը՝ պատերազմում իր ձախողումներն արդարացնելու համար։ Պատերազմն, ասում է, անխուսափելի էր, որովհետև բանակցային գործընթացում հատվել էին ինչ-որ կարմիր գծեր... Իբր՝ նախկին իշխանություններն են մեղավոր, որ պատերազմն անխուսափելի էր, և բանակցային գործընթացում հատվել էր անդարձելիության կետը։ Այդպես շատ վստահ ստում է…
Ի՞ՆՉ Է ՆՇԱՆԱԿՈՒՄ՝ «ՊԱՏԵՐԱԶՄՆ ԱՆԽՈՒՍԱՓԵԼԻ ԷՐ»: Գոյություն ունի պատերազմից խուսափելու մի երկաթե միջոց։ Երկաթբետոնե միջոց։ Դա այն է, երբ քո ռազմական հզորությունն այնպիսին է, որ թշնամին երազում անգամ չի տեսնում ռազմական գործողությունների վերսկսում, ինչ-որ ագրեսիա։
Ինչպիսի՞ն էր վիճակն այդ առումով։ Չնայած ռեսուրսների հարցում Ադրբեջանի գերազանցությանը, նա Արցախին տանուլ տվեց Ղարաբաղյան առաջին պատերազմը և 1994-ին կնքված զինադադարից հետո, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կառավարման վերջին տարիներից մինչև 1998 թվականը, մտքով անգամ չէր անցկացնում վերսկսել ռազմական գործողությունները։ Ռոբերտ Քոչարյանի կառավարման տարիները՝ 1998 - 2008թթ., ընդհանրապես ամենակայուն ժամանակաշրջանն էին. նվազագույն կորուստներ սահմանին, զինված ուժերի շարունակական ամրապնդում։ Արդյունքում թշնամին նոր ագրեսիայի մասին չէր էլ մտածում։ Զինված ուժերի ամրապնդման գործընթացը շարունակվեց նաև Սերժ Սարգսյանի օրոք։ Ճիշտ է, մեկ անգամ հակառակորդը որոշեց խախտել հրադադարը։ Նրա վճռականությունը բավականացրեց երեքուկես օրվա, և համոզվելով, որ ղարաբաղյան ընկույզն իր ատամի բանը չէ, խաղաղություն խնդրեց Ռուսաստանի միջնորդությամբ։
Ռազմական հավասարակշռությունը խախտվեց միայն Փաշինյանի օրոք, ընդ որում՝ խախտվեց այն աստիճան, որ հակառակորդը վճռեց լայնածավալ ռազմական գործողություններ սկսել։ Հավասարակշռության խաթարմանը նպաստած կոնկրետ փաստերը հայտնի են. կորպուսների լուծարում, լոկ ֆոտոսեսիաների, բայց բնավ ոչ ռազմական գործողությունների համար պիտանի սպառազինության գնում, նոր սպառազինության ձեռքբերման ծրագրի փոփոխություն, հրամանատարական կազմի վարկաբեկում, վերջապես, այսպես կոչված՝ «բարեփոխումներ», որոնց էությունը զորամասերը ելակով ապահովելն էր…Նշված ամենը առավել քան բավարար էր, որպեսզի վաղուց ի վեր հարմար պահի սպասող թշնամին կենտրոնացնի իր բոլոր ռեսուրսներն ու հարվածի։
Վերջապես, թշնամու զսպման ևս մեկ գործոնը դիվանագիտությունն է։ Հայտնի է, որ թնդանոթները խոսում են միայն այն ժամանակ, երբ լռում են դիվանագետները։ Ի՞նչ ունենք այստեղ։
Թե՛ Քոչարյանի կառավարման տարիներին, թե՛ Սարգսյանի կառավարման օրոք բանակցությունների ընթացքում ապակառուցողական էր հենց ադրբեջանական կողմը։ Ռոբերտ Քոչարյանին հաջողվեց հասնել նրան, որ միջնորդներն ընդունեն, որ Արցախի վերջնական կարգավիճակը պետք է որոշվի միայն Լեռնային Ղարաբաղում հանրաքվեի արդյունքների հիման վրա։ Սերժ Սարգսյանի օրոք հաջողվեց հասնել նրան, որ հստակեցվեն Արցախի միջանկյալ կարգավիճակի տարրերը, հնարավորություն տալով անկախ կարգավիճակի բացակայության պայմաններում այնուամենայնիվ ապահովել սեփական անվտանգությունն ու կապեր հաստատել միջազգային կառույցների հետ։ Իսկ Սարգսյանի կառավարման վերջին տարիներին միջնորդները շեշտում էին նաև հակամարտության գոտում հրադադարի ռեժիմի պահպանման համար լրացուցիչ միջոցներ ձեռնարկելու անհրաժեշտությունը։
Նախքան Փաշինյանի իշխանության գալը պաշտոնական Բաքուն գտնվել է միջազգային հանրության մշտական ճնշման տակ։ Ռ.Քոչարյանի կառավարման տարիներին ադրբեջանական թերթերի խմբագիրների հետ հանդիպման ժամանակ դա խոստովանել է Ալիև ավագը՝ հավաստելով, որ միջնորդներն իրեն համոզում են ճանաչել Արցախի անկախությունը։ Ս.Սարգսյանի օրոք նման խոստովանությամբ 2016-ի վերջին հանդես եկավ նաև Ալիև կրտսերը…
Իսկ Փաշինյանի օրոք բանակցություններում «հանկարծ» ոչ կառուցողական դարձավ հայկական կողմը, ինչն ապահովեց ագրեսիայի համար Ադրբեջանին անհրաժեշտ դիվանագիտական քողարկումը։ Այնպես որ պատերազմն անխուսափելի դարձավ միայն պետական և ռազմական շինարարության և բանակցային գործընթացի տապալման արդյունքում, ինչը կապված է բացառապես Փաշինյանի կառավարման հետ։ Այլ կերպ ասած, պատերազմն անխուսափելի դարձավ, երբ իշխանության ղեկին հայտնվեց ինքնասիրահարված տխմարների թիմը՝ լրտեսների և գործակալների ընկերակցությամբ։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2024-11-20 12:53Хокку Овик складывает мандат. Плакала ипотека Овика, роняю и я скупую мужскую слезу…
-
2024-11-18 12:45Две новости взбудоражили армянскую общественность в последние часы минувшего уикенда. Одна новость - про парад отставок, уже состоявшихся и еще грядущих, в команде чиновников Пашиняна. Другая новость - про то, что уходящая администрация Байдена дала Зеленскому отмашку на удары американскими дальнобойными ракетами ATACMS вглубь российской территории. Позже добавилась информация, что Франция и Британия также «дали зеленый свет» на нанесение ударов вглубь РФ ракетами SCALP/Storm Shadow. Первую новость, про отставки в команде Пашиняна, пока оставим в покое, как менее существенную, тем более, что процесс отставок еще продолжается.
-
2024-11-16 13:53Сергей Лавров говорит, что Москва ждет предложений Дональда Трампа. Последний пока Путину не позвонил, это понятно: избранный президент Америки еще не вступил в должность, находится на стадии формирования своего правительства. Но вот круги от его заявлений о намерении побыстрее завершить войну на Украине расходятся достаточно быстро: Владимиру Путину уже позвонил Олаф Шольц.
-
2024-11-15 10:07На обсуждениях в парламенте Пашинян грудью встал на защиту своей команды от "происков" оппозиции. В частности, очень однозначно ответил на вопрос, почему в здании парламента так много сотрудников Службы государственной охраны. Потому, пояснил Пашинян, чтобы оппозиция не поубивала правящую команду и правительство…
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-04-15 08:16Ադրբեջանը փորձում է արագացնել իրադարձությունները Երբ գործընթացը, որի արդյունքում նախատեսվում է խաղաղության համաձայնագիր ստորագրել, մեկնարկում է Արցախի կարգավիճակի հստակեցման շրջանցումով, ապա եզրահանգումը կարող է լինել միայն մեկը. իշխող ռեժիմի պարագլուխը կրկին որոշել է «ամեն ինչ սկսել սեփական կետից»։ Նման եզրակացության է հանգեցնում նաև խոշոր գործարար Գուրգեն Արսենյանի խորհրդարանի ամբիոնից Փաշինյանին ուղղած կոչը՝ «սթափեցնել Ղարաբաղի ղեկավարությանը»։ Գործարար պատգամավորը շա՜տ է շտապում բիզնես սկսել թուրքերի հետ…
-
2022-04-08 08:59Ինչ վերաբերում է Բրյուսելում Ալիևի, Փաշինյանի և Շառլ Միշելի բանակցությունների արդյունքներին։ Հայկական կողմի համար ամենադրականն այն է, որ համատեղ ճեպազրույց չեղավ։ Այդպիսի ճեպազրույցների ժամանակ Փաշինյանն Ալիևի կողքին ողորմելի է դիտվում։ Համատեղ ասուլիսի բացակայությունը բոնուս է Փաշինյանի համար, որը դժվար թե ասելիք ունենար՝ ի պատասխան հայ հասարակայնությանը հուզող հարցերին։
-
2022-04-05 19:27Կապիտուլյանտը վախեցնում է պատերազմով՝ հող նախապատրաստելով նոր դավաճանության համար։ Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակը պաշտպանեց Քարագլխի ռազմավարական գագաթի մի մասը, չնայած թուրքական «բայրաքթարերից» ռմբակոծմանը և հակառակ Փաշինյանի ռեժիմի գաղտնի հրահանգներին։ Այս մասին վերջին օրերին բացահայտ հայտարարում են ռազմական փորձագետները։ Մասնավորապես, Դավիթ Ջամալյանը նշել է, որ Արցախի ղեկավարության կախվածությունը կապիտուլյանտի ռեժիմի ազդեցությունից էականորեն նվազել է։ Փորձագետը բարձր է գնահատել Պաշտպանության բանակի ջանքերը՝ Քարագլուխից ադրբեջանցիների մասնակի հետմղման ուղղությամբ:
-
2022-03-16 19:42Լեռնային Ղարաբաղի արտգործնախարար Դավիթ Բաբայանը հայտարարում է, որ Արցախի ճանաչումը որպես Ադրբեջանի մաս անհնար է։ Դա կհանգեցնի հայկական Արցախի ոչնչացման։ Դավիթ Բաբայանը վստահ է. ինչպես էլ որ ընթանա հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, այն չպետք է ընթանա Արցախի շահերի հաշվին: Դավիթ Բաբայանը համարում է, որ Երևանում չի կարող լինել այնպիսի իշխանություն, որը կհամաձայնի Արցախի կարգավիճակին Ադրբեջանի կազմում... Բուն այն փաստը, որ Դավիթ Բաբայանը հայտարարում է դա, վկայում է այն մասին, որ իրականում նա լուրջ կասկածներ ունի։