ԲՐԻՏԱՆԻԱՅՈՒՄ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՎԵԼ Է 2 ՀԱԶԱՐ ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ ԱՊՐԱԾ ՄԱՐԴՈՒ ԿՄԱԽՔ, ՈՐԸ ԿԱՐՈՂ ԷՐ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՏԱՐԱԾՔԻՑ ԼԻՆԵԼ

Ինչպե՞ս է երիտասարդը, որը ծնվել էր գրեթե 2 հազար տարի առաջ ներկայիս Ռուսաստանի հարավում, հայտնվել անգլիական գյուղերում:

ԴՆԹ-ի փորձագետները պարզել են նրա ուղին և լույս սփռել Հռոմեական Բրիտանիայի պատմության առանցքային դրվագի վրա:

Գիտնականները (հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են Current Biology ամսագրում) պարզել են, որ Քեմբրիջշիրում (Արևելյան Անգլիայի շրջան) հայտնաբերված կմախքը պատկանում է քոչվորների խմբի, որը հայտնի է որպես Սարմատներ:

Սա առաջին կենսաբանական ապացույցն է, որ այդ մարդիկ Բրիտանիա են եկել Հռոմեական կայսրության ամենահեռավոր անկյուններից, հայտնում է BBC-ն։

Կմախքի մնացորդները հայտնաբերվել են Քեմբրիջի և Հանթինգդոնի միջև A14 ճանապարհի կառուցման ժամանակ պեղումների ժամանակ։

Հնագետները հայտնաբերել են մարդու ամբողջական, լավ պահպանված կմախք։ Նրանք այն անվանել են Offord Cluny 203645, որը համակցված է Քեմբրիջշիրի գյուղի անվան հետ, որտեղ այն հայտնաբերվել է և դրա նմուշի համարը:

Նրան թաղել են միայնակ, առանց անձնական իրերի, ուստի չափազանց դժվար է հաստատել, թե ով է եղել նա իր կենդանության օրոք։

Լոնդոնի Ֆրենսիս Քրիքի ինստիտուտի հնագույն գենոմիկայի լաբորատորիայի բժիշկ Մարինա Սիլվան հանել և վերծանել է Օֆորդի ԴՆԹ-ն կմախքի ներքին ականջից վերցված փոքրիկ ոսկորից: Այն մնացած մասերից ամենալավ պահպանվածն է։

«Սա նման չէ կենդանի մարդու ԴՆԹ-ի փորձարկմանը», - բացատրեց նա: — ԴՆԹ-ն շատ մասնատված է և վնասված։ Սակայն մենք կարողացանք դրա բավարար քանակությունը վերծանել»։

«Առաջին բանը, որ մենք տեսանք, այն էր, որ գենետիկորեն նա շատ էր տարբերվում մինչ այժմ ուսումնասիրված ռոմանո-բրիտանացիներից», - ասում է Մարինա Սիլվան:

Հին ԴՆԹ-ի վերլուծության նոր տեխնիկան այժմ կարող է բացահայտել մարդկային պատմությունները այն իրադարձությունների հետևում, որոնք մինչև վերջերս կարող էին վերակառուցվել միայն փաստաթղթերից և հնագիտական ​​գտածոներից:

Հիմնականում խոսքը հարուստ ու ազդեցիկ մարդկանց մասին է։

Նորագույն հետազոտությունը դետեկտիվ պատմություն է, որն օգտագործում է ժամանակակից դատաբժշկական գիտություն՝ պարզելու սովորական մարդու առեղծվածը՝ մի երիտասարդի՝ թաղված Քեմբրիջշիրում մ.թ. 126-ից 228 թվականներին, այն ժամանակ, երբ Բրիտանիան պատկանում էր Հռոմեական կայսրությանը:

Սկզբում հնագետները որոշել են, որ Օֆֆորդը ոչ մի բանով աչքսի չընկնող սովորական տեղաբնակ է։ Սակայն, ի զարմանս նրանց, դոկտոր Սիլվայի լաբորատորիայի կողմից իրականացված ԴՆԹ-ի թեստը ցույց է տվել, որ նա եկել է Հռոմեական կայսրության ամենահեռավոր շրջաններից՝ ներկայիս հարավային Ռուսաստանից, Ուկրաինայից և Հայաստանից:

Վերլուծությունը ցույց է տվել, որ նա սարմատ էր՝ ձիավարության հմտություններով հայտնի իրանախոս ժողովրդի ներկայացուցիչ։

Վերլուծությունը ցույց է տվել, որ մինչև վեց տարեկանը նա կերել է կորեկի և սորգոյի հատիկներ, որոնք գիտականորեն հայտնի են որպես C4 մշակաբույսեր, որոնք առատ են այն տարածաշրջանում, որտեղ հայտնի է, որ ապրել են սարմատները։

Բայց, ըստ պրոֆեսոր Ջանեթ Մոնթգոմերիի, ժամանակի ընթացքում նա սկսել է ավելի ու ավելի քիչ օգտագործել այդ հացահատիկները, և ցորենը, որը հանդիպում է Արևմտյան Եվրոպայում, հայտնվել է նրա սննդակարգում։

«(Վերլուծությունը) մեզ ցույց է տալիս, որ նա, և ոչ թե նրա նախնիները, գնացել են Բրիտանիա: Երբ նա մեծացել է, նա գաղթել է արևմուտք, և այդ բույսերն անհետացել են նրա սննդակարգից»,- ասում է նա:

Պատմական ապացույցները ցույց են տալիս, որ Օֆֆորդը կարող էր լինել հեծելազորի որդին, կամ գուցե նրա ստրուկը, քանի որ հենց այս ժամանակաշրջանում էր, որ սարմատական ​​հեծելազորի մի ստորաբաժանում ընդգրկվել է հռոմեական բանակում և ուղարկվեց Բրիտանիա:

Ըստ դոկտոր Ալեքս Սմիթի՝ MOLA Headland Infrastructure-ից, որն իրականացնում է հնագիտական ​​աշխատանքներ խոշոր ենթակառուցվածքային նախագծերի վրա, ԴՆԹ-ի վերլուծությունը հաստատում է այս տեսությունը:

«Սա կենսաբանական տեսանկյունից լավագույն հաստատումն է,- ասաց Սմիթը:- ԴՆԹ-ի և քիմիական անալիզի տեխնոլոգիաները թույլ են տալիս ուսումնասիրել հռոմեական ժամանակաշրջանում սոցիալական խմբերի ձևավորումը և դրանց զարգացումը: Եվ ես կարծում եմ, որ մարդիկ այդ ընթացքում շատ ավելի ակտիվ են տեղափոխվել ոչ միայն քաղաքներում, այլև գյուղական վայրերում»։

Դոկտոր Պոնտուս Սքոգլունդը, ով ղեկավարում է Քրիքի Հին գենոմիկայի լաբորատորիան, ասում է, որ նոր տեխնոլոգիան փոխում է անցյալի մեր պատկերացումները:

«Մինչ օրս հին ԴՆԹ-ի վերծանման հիմնական արդյունքը քարի և բրոնզի դարերի կյանքի ավելի հստակ պատկերացումն է, բայց ավելի լավ մեթոդներով մենք սկսում ենք նաև վերափոխել հռոմեական և հետագա ժամանակաշրջանների մեր պատկերացումները»,- նշել է նա։

News.am