Ադրբեջանը շարունակում է ոչնչացնել Արցախի հայկական ժառանգության

Արբանյակային պատկերների վերլուծությունը ցույց է տալիս վերջին յոթ ամսվա ընթացքում եկեղեցու, գերեզմանոցի և մի ամբողջ գյուղի ավերումը, իսկ փորձագետները նախազգուշացնում են Արցախում մշակութային ցեղասպանության մասին: Դրա մասին գրել է ամերիկյան Hyperallergic հանդեսը։

Փորձագետների մտավախություններն Արցախում հայկական մշակութային ժառանգության օբյեկտների արագացված ոչնչացման վերաբերյալ Ադրբեջանն իրականացրել է վերջին յոթ ամիսների ընթացքում, երբ ավտորիտար ռեժիմը ավելի քան 100 հազար էթնիկ հայերի վտարեց իրենց հայրենի բնօրրանից:

Քանի որ ադրբեջանական օրենքներն արգելում են ազատ և անկախ մամուլի մուտքը տարածաշրջան, փորձագետները հայկական մշակույթին առնչվող հարյուրավոր կարևոր վայրերի վրա հարձակումները հետևելու համար հիմնվում են արբանյակային պատկերների վրա:

Հայկական ժառանգության վրա հարձակումներն առաջատար գիտնականները որակել են որպես «մշակութային ցեղասպանություն» և կարող են գնահատվել Արդարադատության միջազգային դատարանի (ICC) նոյեմբերի որոշման խախտում. ՄՔԴ-ն Ադրբեջանին պարտավորեցրել է ձեռնարկել «բոլոր անհրաժեշտ միջոցները՝ կանխելու համար վանդալիզմն ու հայերի ժառանգության պղծումը»։

Անցյալ ամիս Կալիֆորնիայի «Ճշմարտության և արդարության կենտրոնը» դիմել էր Միջազգային քրեական դատարանին՝ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի նկատմամբ հայերի ցեղասպանության փաստերը հետաքննել ոչ միայն Արցախում, այլև Հայաստանում։

***

Պատմական վանքերը ոչնչացման հատկապես մեծ վտանգված են, քանի որ Ադրբեջանը փորձում է ջնջել հայկական մշակույթի հետքերը և տարբեր հուշարձաններ դասակարգել որպես «կովկասյան ալբանացիների»՝ փոքր և հին քրիստոնյա բնակչությունից այն տարածքից, որը Ադրբեջանը ադրբեջանական էթնոգենեզի կարևոր գործոն է համարում:

Ադրբեջանն օգտագործել է խեղաթյուրված տեսություն՝ պնդելով, թե հայկական ժառանգության որոշ վայրեր ադրբեջանական ծագում ունեն՝ էթնիկ հայերին ներկայացնելով որպես ոչ բնիկ:

Ներկայում, երբ Ադրբեջանը լիովին վերահսկում է Արցախը, հարյուրավոր հայկական մշակութային վայրեր նախկին անկախ տարածքում հայտնվել են ոչնչացման կամ յուրացման մեծ վտանգի տակ, իսկ մյուսներն արդեն ավերվել են կամ գտնվում են «վերականգնման», այսինքն՝ հայկական նույնականությունից զրկման փուլում։

Երբ 2020 թվականին 44-օրյա պատերազմի ընթացքում ադրբեջանական ուժերը գրավեցին Շուշին, վնասեցին Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցու մեծ մասը, որը հայտնի է որպես Կանաչ ժամ։

Եկեղեցին կառուցվել է 1800-ականների սկզբին և կեսին՝ հայտնի Ղազանչեցոց տաճարի մոտ, որը նույնպես մեծապես տուժել է 2020 թվականի պատերազմի ժամանակ։ Արբանյակային պատկերները ցույց են տվել, որ վնասված եկեղեցին ամբողջությամբ քանդվել է 2023 թվականի դեկտեմբերից մինչև 2024 թվականի ապրիլը։ Սրանք Բաքվի ռեժիմի վանդալիզմի ընդամենը մի քանի օրինակ են, նշում ենամերիկյան Hyperallergic հանդեսի վերլուծաբանները։

News.am