ԳԻՏՆԱԿԱՆՆԵՐԸ ԱՆՀԱՐՄԱՐ ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՆ ԲԱՑԱՀԱՅՏԵԼ ԵՎՐՈՊԱՅԻ ՄԱՍԻՆ

Պատմության ընթացքում Արևմտյան Եվրոպան հաճախ ներկայացվել է որպես քաղաքակրթության կենտրոն՝ հակադրվելով այլ երկրների «բարբարոսական» գործելաոճին, մասնավորապես՝ մարդակերությանը: Այնուամենայնիվ, ապացույցները ցույց են տալիս, որ Արևմտյան Եվրոպայում մարդու մարմնի մասերի օգտագործումը շարունակվել է նախապատմական ժամանակներից, հայտնում է Live Science-ը։

Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ վաղ մարդիկ Եվրոպայում կանիբալիզմով են զբաղվել տարբեր պատճառներով, ներառյալ սննդային կարիքները և ծիսական նպատակները, հայտնում է Focus-ը։ Միջնադարում, սովի, պատերազմի և սոցիալական անկարգությունների ժամանակ, կանիբալիզմի դեպքերը փաստագրվել են որպես գոյատևման հուսահատ միջոցներ:

Բացի այդ, ի հայտ եկավ բժշկական մարդակերության մի տեսակ, որտեղ մարդու մարմնի մասերն օգտագործվում էին որպես դեղամիջոց։ Օրինակ՝ 17-րդ դարում ֆրանցիսկյան մի դեղագործ տրամադրեց արյան մուրաբայի բաղադրատոմս՝ ընդգծելով մարդու արյան բուժիչ հատկությունների հավատը։

Մարդու մարմնի՝ որպես բուժիչ նյութերի աղբյուրի ընկալումը հանգեցրել է տարբեր պրակտիկայի: Հռոմեական հնության վերջից և վաղ միջնադարից այնպիսի օրենքներ, ինչպիսիք են Թեոդոսյան օրենսգիրքը և վեստգոթական օրենքը, արգելում էին գերեզմանները խանգարել՝ դեղամիջոցներ պատրաստելու համար այնպիսի նյութեր, ինչպիսին արյունն է հանելու նպատակով:

Սա խոսում է այն մասին, որ դեռևս 7-րդ դարում օրինական փորձեր են եղել սահմանափակելու մարդկային մնացորդների օգտագործումը բժշկական նպատակներով։ Նման օրենքների համառությունը խոսում է այն մասին, որ պրակտիկան շարունակվել է` չնայած պաշտոնական արգելքներին:

Քրիստոնեության տարածմամբ եկեղեցական իշխանությունները փորձեցին կարգավորել հասարակական վարքագիծը տեքստերի օգնությամբ, որոնք թվարկում էին մեղքերը և համապատասխան ապաշխարությունը: Օրինակ՝ նրանցից ոմանք արգելել են արյուն կամ մեզի օգտագործումը՝ նման գործողությունների համար նախատեսելով խիստ պատիժներ։

Մյուսներն ուղղակիորեն արգելում էին արյան կամ սերմնահեղուկի օգտագործումը, հատկապես դիմելով այն կանանց, ովքեր օգտագործում էին իրենց ամուսինների արյունը ենթադրյալ բուժիչ հատկությունների համար: Այս արգելքները ցույց են տալիս եկեղեցու ջանքերը՝ վերահսկելու և ճնշելու այն պրակտիկաները, որոնք համարվում էին անպատշաճ կամ սնահավատություն:

Կրոնական համոզմունքների միահյուսումը և մարդու մարմնի մասերի օգտագործումը ավելի է ցույց տալիս սրբերի պաշտամունքը։ Ենթադրվում էր, որ սրբերի մարմիններն ունեին հրաշագործ բուժիչ ուժեր, ինչը հանգեցրեց պրակտիկայի, որտեղ այն նյութերը, որոնք շփվել էին նրանց մասունքների հետ, ինչպիսիք են նավթը, ջուրը կամ նույնիսկ փոշին իրենց թաղման վայրերից, սպառվում էին հավատացյալների կողմից, ովքեր փնտրում էին բուժում:

Այս անցումը մահացածների սպառումից (թանատոֆագիա) դեպի սրբերի սպառում (հագիոֆագիա) արտացոլում է ժամանակի փոփոխվող մշակութային և կրոնական լանդշաֆտը:

Հեթանոսական սովորությունների և նոր քրիստոնեական արժեքների միջև լարվածությունը ցույց տվող ուշագրավ պատմությունը Սիլվեստր I պապի և Կոստանդին կայսրի լեգենդն է: Ըստ այդմ՝ բորոտությամբ տառապող Կոնստանտինին խորհուրդ են տվել լողանալ սպանված երեխաների արյան մեջ՝ դրանից բուժվելու համար։

Այնուամենայնիվ, սուրբ Սիլվեստրը և երեխաների մայրերը համոզեցին նրան հրաժարվել այս սարսափելի միջոցից՝ հօգուտ մկրտության, որը հրաշքով բժշկեց նրան։ Ամբողջ Եվրոպայում տարածված այս պատմությունը ծառայեց ցույց տալու քրիստոնեական հավատքի գերազանցությունը նախորդ հեթանոսական սովորույթների նկատմամբ։

Նույնիսկ 19-րդ դարում մնացին բժշկական մարդակերության մնացորդները: Դարաշրջանի բժշկական բառարաններում, ինչպիսին է Խոսե Օրիոլ Ռոնկիլոյի 1855 թվականի հրատարակությունը, նշվում էր մարդու մարմնի մասերը՝ ճարպը, արյունը և մեզը, որպես բուժիչ հատկություններ։

Այս մնայուն համոզմունքները միահյուսված էին գոթական գրականությամբ դարաշրջանի հրապուրանքին, որն ընդգրկում էր արնախումների, մարդագայլերի և այլ արարածների թեմաները, որոնք առնչվում էին մարդու միս ու արյան սպառմանը:

Այս բարդ պատմության ըմբռնումը մարտահրավեր է նետում «քաղաքակիրթ» Եվրոպայի և «բարբարոսական» պրակտիկաների միջև հստակ տարբերակման գաղափարին: Այն ցույց է տալիս, որ մարդակերությունը տարբեր ձևերով ոչ միայն մնացել է, այլև ներթափանցել եվրոպական բժշկական և կրոնական ավանդույթների մեջ։

News.am