2020-08-03 20:06
Зара ГEВОРКЯН
ՊՐՆ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ, ԻՆՉՈ՞Ւ ԵՔ ԾԱՂՐԻ ԱՌԱՐԿԱ ԴԱՐՁՆՈՒՄ ՁԵԶ ԵՎ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻՆ
Երբ սույն թվականի հուլիսի 12-ին Ադրբեջանը, խախտելով հրադադարի ռեժիմը, ագրեսիա ձեռնարկեց Հայաստանի դեմ, ՀՀ ԶՈՒ ստորաբաժանումներն արձագանքեցին ոչ միայն պարզապես յուրաժամանակ և համարժեքորեն, այլև փայլուն պրոֆեսիոնալիզմով՝ անմիջապես հակահարված տալով հակառակորդին: Եվ դա, իհարկե, բանակի և նրա ռազմական հրամանատարության, այդ թվում ՝ պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանի, ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետ Օնիկ Գասպարյանի, 3-րդ բանակային կորպուսի հրամանատար Գրիգորի Խաչատուրովի, մեր սպաների և քաջարի զինվորների արժանիքն է։
Մինչ հասարակայնությունը տարակուսանքով նայում էր, թե ինչպես է հուլիսյան իրադարձությունների ամենաթեժ պահին վարչապետ Փաշինյանն իր ֆեյսբուքյան էջում տեսանյութ տեղադրում ռազմահայրենասիրական երգի տակ պարող իր կրտսեր դստեր մասին և նույն այդ էջում դատողություններ անում «ազգային նպատակների» թեմայով, ոչ մի կերպ չարձագանքելով (համենայնդեպս՝ հրապարակավ) Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի ռազմական դիվերսիային, բանակն անում էր իր գործը: Եվ այդ դիսոնանսը չէր կարող վրիպել ո՛չ փորձագետների, ո՛չ էլ հասարակ քաղաքացիների աչքից, որոնք հպարտությամբ ու երախտագիտությամբ նշում էին մեր զինվորականների գործողությունները և, մեղմ ասած, զարմանքով՝ Փաշինյանի լռությունը։
Այսօր Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը հայտարարում է, թե «հուլիսյան դեպքերի ամբողջ գործընթացը ղեկավարվել և համակարգվել է ՀՀ վարչապետի կողմից»: Հայտարարությունն այս առնվազն տարօրինակ է։ Հասկանալի է, որ Պաշտպանության նախարարության ձեռնարկած քայլերի մասին այսպես թե այնպես տեղյակ են պահել կառավարությանն ու անձամբ վարչապետ Փաշինյանիին։ Բայց, ներեցե՛ք, այդ ինչպե՞ս է նա ղեկավարել այդ քայլերը (բոլորը) և դեռ մի բան էլ՝ համակարգել: Եվ խնդիրն այստեղ ոչ միայն և ոչ այնքան ռազմական գիտության՝ ռազմավարության և մարտավարության ոլորտում վարչապետի գիտելիքների բացակայությունն է, որքան այն, որ ըստ օրենքի նա չունի նման լիազորություններ։ Քանզի, համաձայն ՀՀ գործող Սահմանադրության 155-րդ հոդվածի 4-րդ կետի՝ վարչապետը զինված ուժերի գերագույն գլխավոր հրամանատարն է դառնում բացառապես պատերազմի ժամանակ։ Մինչդեռ հուլիսյան իրադարձություններն ամենևին էլ պատերազմ չէին։ Խոսքը, բնականաբար, պատերազմի սահմանման միջազգայնորեն ընդունված իրավական տերմինաբանության մասին է, այլ ոչ թե խոսակցական ժանրի՝ այդ բառի նշանակության ազատ մեկնաբանությամբ, ինչին մենք բոլորս դիմում ենք։
Երբ Հայաստանը նախագահական հանրապետություն էր, պետության ղեկավարը՝ նախագահը, գերագույն գլխավոր հրամանատարն էր ինչպես պատերազմական, այնպես էլ խաղաղ ժամանակներում։ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, Ռոբերտ Քոչարյանը, Սերժ Սարգսյանը Հայաստանի զինված ուժերի գերագույն գլխավոր հրամանատարն էին ի պաշտոնե և անկախ իրավիճակից։ Իսկ կառավարման խորհրդարանական մոդելին երկրի անցնելուց և սահմանադրական փոփոխություններից հետո վարչապետը գերագույն գլխավոր հրամանատար կարող է լինել, կրկնում ենք, միայն պատերազմի ընթացքում։ Այլ ժամանակ (155-րդ հոդված, 3-րդ կետ) «Զինված ուժերի զինվորական ամենաբարձր պաշտոնատար անձը գլխավոր շտաբի պետն է», որը ենթարկվում է (կրկին իսկ՝ ոչ պատերազմի ժամանակ) պաշտպանության նախարարին։
Իհարկե, կարելի է նստել ու երկար-բարակ դատողություններ անել, թե որքանով են առհասարակ հիմնավորված նման փոփոխությունները, ներառյալ պառլամենտարիզմին անցնելը, Հայաստանի սպառնացող մշտական արտաքին վտանգի ու մարտահրավերների և Ադրբեջանի հետ «ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղություն» բազմամյա իրադրության պայմաններում։ Մեծ թվով փորձագետներ համարում են, որ շատ ավելի ճիշտ կլիներ, որ պետության ղեկավարը միաժամանակ նաև ԶՈՒ գերագույն գլխավոր հրամանատար լիներ ցանկացած ժամանակ. հենց թեկուզ պատերազմի դեպքում հնարավորինս արագ որոշումներ կայացնելու և արձագանքելու տեսանկյունից։
Մյուս կողմից, սա այն դեպքն է, երբ ապրիորի կասկածելի մոտեցումը գործում է ի նպաստ երկրի շահերի, երբ պետության ղեկավարը ոչինչ չի հասկանում պատերազմական ռազմավարության ու մարտավարության հարցերից և նույնիսկ չի ծառայել բանակում։ Բարեբախտաբար, մեր ռազմական ղեկավարությունը կազմված է բարձր պրոֆեսիոնալիզմի տեր մարդկանցից, որոնք ունակ են հաղթահարել ցանկացած արտակարգ իրավիճակ և ագրեսիայի փորձ, ինչում հերթական անգամ համոզվելու հնարավորություն ունեցան մեր ագրեսիվ հարևանները։
Ուրեմն ինչո՞ւ եք դուք, պրն Գրիգորյան, փորձում վարչապետ Փաշինյանին վերագրել ուրիշի դափնիները։ Մի՞թե չեք հասկանում, որ դրանով արջի ծառայություն եք մատուցում նրան։ Եվ պարզապես ծաղրի առարկա դարձնում իրեն և ձեզ։ Լավ չէ…
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-06-03 09:13«Ни одно из обвинений против Рубена Варданяна в азербайджанском суде не имеет оснований – ни одно!», - говорит в интервью «ГА» известный публицист, писатель Ваан ЗАНОЯН. «Судьба наша предначертана Богом, а дороги выбираем всегда мы…» - пожалуй, именно эту фразу из голосового послания Рубена Варданяна из бакинской тюрьмы можно было бы поставить в качестве эпиграфа к встрече-обсуждению «Диалог с Рубеном», прошедшей 31 мая во дворе дома на Баграмяна, 6, в Ереване – встрече, инициированной друзьями Рубена Варданяна и приуроченной ко дню его рождения. Мы поговорили с одним из друзей Рубена Варданяна – известным армянским публицистом, писателем из Спюрка Вааном Занояном.
-
2025-05-31 11:27«Турецкие кураторы поставили перед Пашиняном задачу минимизировать роль Армянской Апостольской Церкви в обществе и сменить нынешних иерархов», - говорит в интервью «ГА» иподиакон Армянской Апостольской Церкви Вартан ПОГОСЯН.
-
2025-05-30 13:13Ранним утром, наткнувшись на пост премьера Пашиняна в Фейсбуке: «Святой отец, иди и продолжай иметь свою тетю, какое тебе дело до меня?», подумалось, что до какой бы степени низости ни пал руководитель страны, это чересчур, и скорее всего страницу Пашиняна в соцсети взломали. Но нет, никаких опровержений не последовало, более того, через короткое время последовал следующий пост не менее подзаборного содержания. Общество в очередной раз впало в шок, все обсуждают премьерские статусы – в центре общественного внимания вновь оказался этот субъект, представляющий Республику Армения – страну с древнейшей историей и культурой, который сегодня занят уже не просто обливанием грязью Армянской Апостольской Церкви, а банально публичным оскорблением духовных пастырей матом.
-
2025-05-29 09:45В Бишкеке состоялось очередное заседание Совета министров обороны ОДКБ 2025 года. Армянское руководство в очередной раз проигнорировало мероприятие – это уже действительно выглядит крайне нелепо, особенно если учесть, что на вышеупомянутом заседании обсуждались и были утверждены документы, касающиеся планирования военного сотрудничества государств – членов ОДКБ на 2026-2030 годы, совершенствования вопросов управления войсками ОДКБ, и т.д. Напомню: будучи в Ереване неделю назад, глава МИД РФ Сергей Лавров заявил, что Россия заинтересована в активном участии Армении в ОДКБ, на что глава МИД РА Арарат Мирзоян ответил, что в Армении есть опасения, что механизмы отношений между Москвой и Ереваном не всегда работали в полной мере, и Ереван не удовлетворен работой ОДКБ.