2020-10-22 11:39
Соб.инф.
ԱԲԽԱԶԻԱՅԻ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑԻՉՆԵՐԸ ՄԻԱՑԵԼ ԵՆ ԱՐՑԱԽԸ ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԻՆ
Աբխազիայի քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչները հանդես են եկել կոչով՝ ղարաբաղյան հակամարտության գոտում շարունակվող ռազմական գործողությունների կապակցությամբ:
«Ամբողջ աշխարհը տագնապով եվ մտահոգությամբ հետեվում է ղարաբաղյան հակամարտության գոտուց զինվորականների և խաղաղ բնակիչների մահվան մասին ճնշող լուրերին: Զոհված զինվորների մեծ մասը երիտասարդներ են, որոնք հազիվ 20 տարեկան են:
Մեր օրերում տեղի ունեցող պատերազմում ամենաթանկ մարդկանց կորցրած հայ և ադրբեջանական ընտանիքների ողբերգությունը ստիպում է մեզ վերադառնալ 30 տարի առաջ, երբ հեռանում էր հսկայական խորհրդային կայսրությունը: Ակնհայտ է, որ և ղարաբաղյան, և վրաց-հարավօսական, և վրաց-աբխազական հակամարտությունները Խորհրդային Միության փլուզման անավարտ գործընթացի արդյունք են: Սակայն, չնայած ԽՍՀՄ փլուզմանը, նախկին խորհրդային ժողովուրդների վարկանիշը շարունակում է գործել. Ոմանք արժանի են ազատության և անկախության, իսկ մյուսները՝ ոչ, նույնիսկ եթե նրանք ագրեսիայի զոհ են դարձել:
Ցավոք, հենց այս մոտեցումն է, որը իրականում սահմանափակված է բոլշևիկների ավտոմատացման շրջանակներում, գերակշռում է միջազգային միջնորդության մեջ: Աշխարհի առաջատար երկրները պաշտոնապես ձեռնամուխ են եղել հակամարտությունների լուծմանը` հույս նեշնչելով տարբեր կողմերում տառապող մարդկանց, սակայն իրականում դրանք նպաստում են հակամարտությունների սառեցմանը, քանի որ արյունալի պատերազմներից հետո նախկին ստալինյան սահմաններում «տարածքային ամբողջականությունը» անհնար է վերականգնել։ Հարավային Կովկասում ինքնորոշման իրավունքի ճանաչման միջոցով հակամարտության կարգավորման ուղին մերժվում է՝ չնայած գոյություն ունեցող համաշխարհային նախադեպերին, օրինակ՝ Կոսովոյի:
Այս առումով ցուցաբերված համառությունն իրականում դադարեցնում է ողջ տարածաշրջանում երկարաժամկետ խաղաղության և համագործակցությանն ուղղված ժամանակակից իրողությունների վրա հիմնված բանական ուղու որոնումը:
Մեր ժամանակների ականավոր իրավապաշտպան Անդրեյ Սախարովը ժամանակին նախազգուշացնում էր «փոքր կայսրությունների» պահպանման վնասակար բնույթի մասին և կոչ էր անում բոլոր խորհրդային հանրապետություններին՝ անկախ նրանց քաղաքական կարգավիճակից, տրամադրել հավասար քաղաքական իրավունքներ՝ իրենց ճակատագիրն իրնքնուրույն որոշելու համար: Սախարովի կառուցողական և արդարացի մոտեցումն անտեսելու արդյունքում պատերազմից փրկված և հսկայական զոհեր տված ժողովուրդները հաճախ մնում են մեկուսացված և հեռացվում են բանակցային գործընթացից:
Ընդ որում, «տարածքային ամբողջականություն» ֆետիշի զոհ են դառնում բոլորը՝ անկախ նրանից, թե հակամարտության որ կողմում են, ուստի նոր իրողությունների հերքումը խոչընդոտում է ոչ միայն չճանաչված և մասնակի ճանաչված հանրապետությունների, այլ նաև միջազգայնորեն ճանաչված երկրների ազատ զարգացմանը:
Այսօր ականատես ենք լինում, թե ինչ ուժով կրկին բռնկվեց Ղարաբաղում պատերազմը, և որքան արագ է տեղի ունենում ռազմական գործողությունների ինտերնացիոնալացումը, հակամարտությանը նոր տարածաշրջանային խաղացողների ներգրավումը, ինչը հղի է աղետի գոտու ընդլայնմամբ: Այդ պայմաններում միջազգային ազդեցության բոլոր միջոցները պետք է ուղղվեն մարտական գործողությունների անհապաղ դադարեցմանը:
Միջազգային հանրությունը միջոցներ և մեխանիզմներ ունի՝ խթանելու խաղաղ գործընթացը:
Հանուն անվերջանալի պատերազմում զոհվող հայերի և ադրբեջանցիների փրկման՝ անհրաժեշտ է անհապաղ սկսել բանակցությունները, որոնց անպայման պետք է մասնակցի Ղարաբաղը: Առանց հակամարտող կողմերի երկխոսության բանակցությունները դառնում են ոչ լիարժեք և անհեռանկարային:
Անթույլատրելի է, որ հակամարտության կողմերից մեկը զրկվի ձայնի իրավունքից: Այդ պատճառով ամբողջ աշխարհում սկսել են հաճախ հնչել Ղարաբաղի անկախությունը ճանաչելու կոչեր: Մենք միանում ենք այդ պահանջներին:
Ընդ որում, մենք հասկանում ենք, որ ճանաչմանը կհետևի բանակցային գործընթացի շրջանակում կուտակված մի շարք վիճելի հարցերի քննարկում: Հարավային Կովկասում հակամարտության կարգավորման գործընթացում ներգրավված բոլոր կողմերը պետք է գիտակցեն խորհրդային Անդրկովկասի ֆանտոմների արհեստական աջակցության իրենց պատասխանատվությունը:
Հանուն կյանքերի, որոնք դեռ կարելի է փրկել, մենք դիմում ենք բոլոր երկրներին և կազմակերպություններին, որոնցից այսօր կախված է Հարավային Կովկասի ժողովուրդների ճակատագիրը: Մենք կոչ ենք անում չխոչընդոտել պատմության բնական ընթացքին՝ հանուն Կովկասում զարգացման ու խաղաղության»:
Դիմումն ուղարկվել է ՄԱԿ-ի ԱԽ, Եվրոպայի խորհուրդ, Եվրախորհրդարան և Հարավային Կովկասում ԵՄ-ի հատուկ ներկայացուցչություն:
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
New2025-06-14 15:57Сегодня, 14 июня компания «Южно-кавказская железная дорога» отправила в рейс первый международный поезд летнего сезона 2025 года по маршруту Ереван-Батуми-Ереван. Первым поездом на черноморские курорты отправились порядка 150 пассажиров. Поезд будет курсировать до 1 октября текущего года.
-
New2025-06-14 15:34Армении дорого обойдется возможное решение о выходе страны из ЕАЭС. Политические и экономические последствия этого шага для Еревана будут весьма серьезными. Об этом Sputnik Армения сказала научный сотрудник ЦКЕМИ НИУ ВШЭ, руководитель сектора кавказских исследований ИКСА РАН Евгения Горюшина на полях форума APRI Armenia.
-
2025-06-14 10:40"Иран ответил Израилю, запустив баллистические ракеты, - пишет на своей странице в Фейсбук востоковед, академик НАН РА Рубен Сафрастян. - Не уверен, что последуют новые удары. Но если последуют, то в таком случае ответный удар Израиля будет намного более мощным, чем предыдущие, и, скорее всего, к нему присоединятся вооруженные силы США и, возможно, их союзники... И это уже будет означать реальную полномасштабную войну.
-
2025-06-14 10:38"У Ирана, как и у Армении, нет реальных союзников, и пока ему приходится в одиночку противостоять Израилю и стоящим за ним США, Великобритании, Франции и почти всему Западу, - пишет на своей странице в Фейсбук доктор политических наук, военный историк Армен Айвазян.