2021-02-17 08:35
Марта АХНАЗАРЯН
ՕՐԻՆԱԳԾԻ ԱՅՍ ՏԱՐԲԵՐԱԿԸ ՏԱԳՆԱՊԱՀԱՐՈՒՅՑ Է
«Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» ՀՀ օրենքի լրամշակված նախագիծը 2021 թվականի փետրվարի 9-ին մտցվեց Ազգային ժողովի նիստերի օրակարգ: Հանրային արձագանքը հաջորդեց անմիջապես, նախագծի մասին կարծիքներ են հայտնում փորձագետներն ու հանրապետության առաջատար բուհերի ներկայացուցիչները:
Ուսանողների մի մասը կարող է զրկվել կրթաթոշակից
Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի աշխատակազմի ղեկավար Շուշան ԴԱՆԻԵԼՅԱՆԸ, արձագանքելով այդ օրինագիծը մեկնաբանելու «ԳԱ»-ի թղթակցի խնդրանքին, առանձնացրեց փաստաթղթի 5 դրույթներ, որոնք լուրջ վտանգ են պարունակում Հայաստանի ապագա կրթական համակարգի համար։ Դրանց թվում նա նշում է հետագա աճին նպաստող գործոններից ուսանողներին զրկելու փորձերը։
«Այսպես, բարձրագույն կրթության առաջին եվ երկրորդ մակարդակում սովորող ուսանողները պետական կրթաթոշակ են ստանում տվյալ մակարդակի համար նախատեսված ուսումնառության ողջ ժամանակահատվածի համար: Մինչդեռ նախագծով, համաձայն 35-րդ հոդվածի 6-րդ մասի, նրանք զրկվելու են կրթաթոշակից։ Տվյալ կրթական ծրագրով՝ եթե ուսանողի առաջադիմության միջին գնահատականը 20%-ով ցածր լինի տվյալ բուհի սահմանած նշագծից, ապա բարձրագույն կրթության առաջին աստիճան ստանալիս նա չորս կիսամյակով զրկվում է կրթաթոշակից, բարձրագույն կրթության երկրորդ մակարդակի պարագայում՝ երկու կիսամյակով:
Սա, փաստորեն, նշանակում է ռոտացիայի ինստիտուտի վերացում, ինչն առանցքային պայման է ուսանողներին մրցակցային ուսումնառության, բարձր նվաճումների ապահովման մղելու համար: Ռոտացիայի համակարգի վերացումը խախտում է արդարության սկզբունքը պետական կրթաթոշակներ տրամադրելիս»,- նշվում է խմբագրությանը ուղղված պաշտոնական նամակում:
Սահմանադրական դատարանի խո՞սքն էլ նրանց համար այլևս կշիռ չունի
Հաջորդ դիտողությունը վերաբերում է ակադեմիական պաշտոններ զբաղեցնող մասնագետների տարիքային սահմանափակումների առնչությամբ նախագծում պահպանված կետին (հոդված 37, մաս 17), ինչն ուղղակիորեն խախտում է մարդկային ռեսուրսների կառավարման սկզբունքը, որը համալսարանի ինքնակառավարման բաղկացուցիչ մասն է (այդ սկզբունքը սահմանված է 6-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետում):
«Փաստորեն, օրինագծում ամրագրվում է անմիջական խախտում, այն է՝ անտեսվում է ՀՀ Սահմանադրությամբ սահմանված, այդ թվում՝ տարիքային հատկանիշով խտրականության արգելքը։
Մեկ այլ խնդրահարույց մոտեցում է (հոդված 37, մաս 8) վարչական և ղեկավար պաշտոնների համատեղման արգելքը (ԵՊԲՀ-ի դեպքում՝ համալսարանական կլինիկայի վարիչն ու տվյալ մասնագիտության ամբիոնի վարիչը), ինչը կարող է խախտել համալսարանական բժշկական հաստատությունների բնականոն գործունեությունը և անառողջ մթնոլորտ ստեղծել: Օրինագծի այդ դրույթը (հոդված 6, մաս 2, կետ 1, կետ 2) ուղղակիորեն խաթարում է ակադեմիական և կազմակերպչական ինքնակառավարումը»:
Ինքնակառավարում միայն թղթի վրա…
«Բուհի ինքնակառավարման սկզբունքի անտեսման օրինակ է նաև պետական համալսարանի կառավարման նախագծային կազմի թվային հարաբերակցությունը և ընթացակարգը (հոդված 27, մաս 3), համաձայն որի՝ 9 անդամներից 5-ը նշանակվելու են լիազոր մարմնի կողմից, իսկ 4-ը՝ համալսարանի ներկայացուցիչների:
Դա հիմնովին կփլուզի Հայաստանում համալսարանական ինքնակառավարման դեռևս փխրուն համակարգի հիմքերը, քանի որ փաստացի կձևավորվի համալսարանի բարձրագույն ղեկավար մարմին, որը կկառավարի ոչ թե համալսարանական հանրությունը, այլ պետական լիազոր մարմինը»,- համարում է Շ.Դանիելյանը:
«Բուհի ինքնակառավարման տեսանկյունից՝ հաջորդ խնդրահարույց հարցը ռեկտորի ընտրության ընթացակարգն է, ինչն ըստ էության փոխարինվում է ընտրական գործընթացի գաղտնի կանոնակարգով (հոդված 32, մաս 5)։
Այսպիսով, ռեկտորի պաշտոնի թեկնածուներն ընտրվելու են կառավարման խորհրդի անդամ, իսկ այնուհետ լիազոր մարմին են առաջադրվելու առավելագույն թվով ձայներ հավաքած մինչև 3 թեկնածու, որոնցից մեկը ռեկտորի պաշտոնում նշանակվելու է լիազոր մարմնի հայեցողությամբ: Ներկայացված մոտեցումը ենթադրում է բացարձակ հակաժողովրդավարական գործընթաց, որը վտանգում է համալսարանի կառավարման արդյունավետությունն ու նպատակահարմարությունը, պատասխանատու և հաշվետու դարձնելով ռեկտորին արդեն ոչ թե համալսարանական միջավայրի, այլ իրեն նշանակած մարմնի առջև:
Փաստորեն, բուհերի ռեկտորների նշանակումով պետությունն անսահմանափակ հնարավորություն է ստանում կառավարելու, ուղղորդելու և սահմանափակելու բուհի գործունեությունը՝ հաշվի չառնելով համալսարանական հանրության կարծիքն ու առաջնահերթությունները»:
«Համալսարանական ինքնակառավարման այդպիսի խախտումների և սահմանափակումների ներդրումն օրենքի մակարդակով խախտում է Բոլոնիայի գործընթացի շրջանակներում ընդունված մի շարք փաստաթղթեր՝ համալսարանական ինքնակառավարման անկյունաքարային սկզբունքը, ինչը նույնպես նախորոշված է օրինագծում։ Վտանգում է Հայաստանում համալսարանական անկախ հանրությունների ստեղծման հնարավորությունը՝ փոխադրելով դրանք պետական անհամաչափ ազդեցության ոլորտ։
Համալսարանական ինքնավարության դերն ընդգծված է նաև Եվրոպական տարածաշրջանում բարձրագույն կրթությանը վերաբերվող որակավորումների ճանաչման մասին Լիսաբոնի կոնվենցիայով (Հայաստանի Հանրապետության կողմից վավերացվել է 2005 թվականին), 2018թ. Փարիզի կոմյունիկեով, համալսարանների Մեծ խարտիայով»,- ամփոփում է Շ.Դանիելյանը:
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-21 10:54Несколько дней общество бурно обсуждает омерзительную ситуацию, сложившуюся в сельской школе общины Мердзаван Армавирского марза, невольно став свидетелем беспощадной травли учительницы истории в прямом эфире. Перед камерой телеканала Yerevan Tribune родители, учителя и школьники наперебой сыпали обвинения в адрес 57-летней Розы Давтян.
-
2025-05-09 09:5410 мая текущего года завершается прием заявок на сайте https://dimord.am для участия во втором - основном туре единых госэкзаменов 2025-2026 учебного года, в котором обязательно надо указать название вуза и выбранную специальность. Те, кто недоволен результатами первого тура (или предыдущего года), может попробовать свои силы в основном туре. Кстати, абитуриентам предоставлена возможность в 24-часовом режиме поменять свой выбор, если они решили указать другой вуз или специальность.
-
2025-05-05 09:34В селе Лернакерт Гегаркуникского марза третий год жители ждут завершения строительства школы на 100 учащихся, 20 молодых семей уже покинули село. Видимо, этого и добивались власти, которые намерены закрыть в республике порядка 40 учебных заведений с малочисленным составом. Напомним, что, по официальным данным, в Армении учебные заведения с количеством учеников до 100 человек составляют около 31,5% от общего числа школ, еще 35% школ имеют 101-300 учащихся.
-
2025-05-01 10:18В преддверии Дня труда, который в Армении традиционно отмечается 1 Мая, обратимся к статистике по безработице и напомним об актуальных проблемах, касающихся нарушений прав трудящихся.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2019-06-24 13:58Ինչպես հայտնի է, Անշարժ գույքի կադաստրի կոմիտեի ընդերքում ծնվել և կառավարության օրակարգում է հայտնվել օրինագիծ, որը նախատեսում է, մասնավորապես, անշարժ գույքի կադաստրային գնահատման մոտեցում իրական շուկայական գներին։ Այլ կերպ ասած, անշարժ գույքի կադաստրային գինը ամենամոտ ժամանակներս էականորեն կբարձրանա։