2022-03-04 19:56
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ՈՍԿՈՒ ՍԱՐԵՐԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ԲՅՈՒՋԵԻ ԱՆՑՔԵՐ
Դեռևս այս տարվա փետրվարի կեսերին, ուկրաինական իրադարձությունների փաստացի մեկնարկից 10 օր առաջ, Նիկոլ Փաշինյանն ու Հարավային Կովկասի և Վրաստանում ճգնաժամի հարցերով ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարը Երևանում քննարկում էին Եվրամիության ներդրումային նախագիծը Հայաստանում: Խոսում էին բարեփոխումների, ժողովրդավարական վերափոխումների գործում Հայաստանի կառավարության հաստատակամության ու այլևայլ բաների մասին: Մի խոսքով, ստանդարտ ձևաչափով քննարկեցին ԵՄ-ի կողմից Հայաստանին 2,6 միլիարդ եվրոյի չափով ֆինանսական աջակցության հարցերը, որը երկիրը պետք է ստանար առաջիկա 5 տարիների ընթացքում: Իսկ հետո սկսվեց ՌԴ ռազմական գործողությունն Ուկրաինայում, սկսվեց պատժամիջոցների զուգահեռ գործընթացը և ԵՄ-ի աննախադեպ բացահայտ ճնշումը բոլոր նրանց վրա, ովքեր չեն դատապարտում Կրեմլին։
ՎԵՐՋԻՆՆԵՐԻՍ ՇԱՐՔՈՒՄ, ԲՆԱԿԱՆԱԲԱՐ, ՀԱՅՏՆՎԵՑ ՆԱԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ։ Առայժմ, իհարկե, Երևանի վրա նման ճնշումն առանձնապես նկատելի չէ։ Բայց ակնհայտ է, որ լոկ առայժմ։ Մյուս կողմից՝ պարզ է, որ եվրոպացիները սկզբունքորեն հրաժարվում են փափուկ ուժից, պատռում ժողովրդավարության բարի ու անշահախնդիր ջատագովների և հետխորհրդային տարածքում ժողովրդավարական բարեփոխումների գործում ներդրում կատարողների իրենց դիմակը։ Եվ առհասարակ կասկածից վեր է այն փաստը, որ այսօր ԵՄ-ի համար արդիական է բացառապես ուկրաինական ֆինանսական աջակցության ուղղությունը։ Մենք հիմա չենք հետաքրքրում միությանը։
Հիշեցնեմ, որ անցած տարվա երկրորդ կեսի ողջ ընթացքում ԵՄ ֆինանսական աջակցության տվյալ ծրագիրը Հայաստանի իշխանությունների կողմից ներկայացվում էր որպես երկրի տնտեսական վերականգնման հիմնական դրամական հիմք։ Այո, հիմքը, մեղմ ասած, խարխուլ է, քանզի ֆինանսական աջակցության տակ հիմնականում ենթադրվում էր վարկերի տրամադրում առանց այդ էլ պարտքերի մեջ թաղված երկրին։ Բնականաբար, այն պայմաններում, երբ պետական պարտքը գերազանցել է ՀՆԱ-ի 60%-ը, պարտքային նոր պարտավորությունները ստեղծում են նոր և լուրջ ռիսկեր։
Այդուհանդերձ երկրի տնտեսության մեջ 2,6 մլրդ ներարկումները կարող էին տեղից շարժել մեր էկոնոմիկան։ Մանավանդ եթե հաշվի առնենք, թե կոնկրետ որ ուղղություններով պետք է օգտագործվեին դրանք։ Ընդհանուր առմամբ հայտարարվել էր այդպիսի հինգ ուղղություն։ Բոլորը չենք թվարկի. նշենք միայն, որ ԵՄ-ի սույն ծրագրի շրջանակներում նախատեսվում էր, օրինակ, 500 մլն եվրո աջակցություն ցուցաբերել ՓՄՁ 30 հազար ընկերությունների, տասնյակ միլիոնավոր դոլարներ ծախսել Սյունիքի մարզի ենթակառուցվածքային օբյեկտների վրա: Բացի ամենից, ԵՄ-ից ստանալիք 2,6 միլիարդի գործարկումը կհանգեցներ ՀՆԱ-ի միանգամայն էական աճի և համապատասխանաբար գանձարանի հարկային մուտքերի ներհոսքի։ Ի դեպ, գանձարանի մասին։ Ընթացիկ տարվա բյուջեն ծրագրված է ահռելի պակասուրդով. 236 մլրդ դրամ։ Իսկ այդ պակասուրդը նախատեսվում է ծածկել ներքին և արտաքին աղբյուրների հաշվին։ Չգիտեմ, ներքինների պարագայում՝ ինչպես, բայց ակնհայտ է, որ արտաքին աղբյուրների ներգրավմամբ Ուկրաինայի շուրջ ստեղծված ճգնաժամի պատճառով մենք ակնհայտորեն չենք խուսափի խնդիրներից։ Մանավանդ եթե հաշվի առնենք նախկինում հաճույքով վարկեր առաջարկող հիմնական արտաքին աղբյուրների քաղաքական դիրքորոշումը։ Օրինակ, նույն ԱՄՀ-ն կամ ՀԲ-ն հիմա դժվար թե նախկին էնտուզիազմով ապահովեն ՄԱԿ-ի հակառուսական բանաձևի քվեարկության ժամանակ ձեռնպահ մնացած Հայաստանին վարկային միջոցներով։ Սա ամենևին չի նշանակում, թե պետք էր այլ կերպ քվեարկել։ Սա նշանակում է լոկ այն, որ Հայաստանը չի խուսափի առնվազն անուղղակի տնտեսական պատժամիջոցներից և տվյալ իրավիճակում օբյեկտիվորեն առաջացած խնդիրներից։
Հայաստանին ԵՄ-ի խոստացած ոսկու սարերը, դատելով ամենից, հօդս կցնդեն ամենամոտ ժամանակներս։ Դա մեզ համար այնքան էլ դրամատիկ չէր լինի, եթե այդ պատրանքների վրա կառուցված չլիներ կառավարության հիմնական հաշվարկը։ Իսկ հիմա, մեղմ ասած, այնքան էլ հասկանալի չէ, թե ինչ ֆինանսական ռեսուրսների հաշվին կառավարությունը կարող է փորձել վերականգնել երկրի տնտեսությունը, որը գրեթե սպանված է համաճարակից ու պատերազմից։ Այնքան էլ հասկանալի չէ նաև, թե ֆինանսական ինչ ռեսուրսների հաշվին է նա ծածկելու բյուջեի ահռելի պակասուրդը, որը հիմնականում գործող իշխանության ներկայացուցիչների, տարբեր տրամաչափի պաշտոնյաների ցուփ ու շվայտ ապրելու հակվածության արդյունքն է։ Փորձը ցույց է տալիս, որ ներկայիս ճգնաժամը չի դրդի նրանց անցնել խնայողության ռեժիմի, նրանք չեն հրաժարվի պարգևավճարներից ու բոնուսներից կամ շքեղ մեքենաներից։ Փոխարենը հեշտությամբ կզոհաբերեն, ասենք, գանձարանի կապիտալ ծախսերը՝ հօգուտ ընթացիկների։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-06-17 09:40Вот уже больше месяца алкогольная продукция армянских производителей, и в частности коньяк, не может добраться до российских потребителей. Десятки машин с алкогольным грузом застряли на грузинской таможне. Ситуация, разумеется, получила широкий резонанс и даже привлекла внимание правительства Армении. Но единственное, что смогли предпринять армянские чиновники, так это притормозить выезд из Армении фур с алкогольной продукцией.
-
2025-06-16 09:18Недавно начальник армянского правительства самозабвенно доказывал себе и все остальным, что с наступлением «бархата» жить в стране стало лучше. Даже вычислил, что лучше стало на 50%. Далеко не все граждане разделяют эту точку зрения и, мягко говоря, сильно сомневаются в таком радикальном улучшении своей жизни. И на то есть масса причин. Одна из них заключается в том, что, несмотря на определенный рост зарплат, цены на потребительских рынках растут с бешеной скоростью. И это подтверждается даже официальной статистикой.
-
2025-06-14 10:15Станция «Ачапняк» Ереванского метрополитена будет построена, самое трудное пройдено, заявил мэр Еревана Тигран Авинян в парламенте, передает АРКА. «Проект строительства новой станции - впервые в новейшей истории Армении, является одним из самых сложных. Два дня назад он прошел комплексную экспертизу, на которую было потрачено семь месяцев», - отметил Авинян в среду на обсуждении отчета о выполнении госбюджета РА за 2024 год. По его словам, такого рода проекта в стране не было более 40 лет. «Для его осуществления потребуется определенное время, однако я без устали уверенно говорю вам, что эта станция будет построена. Нам остается всего лишь грамотно организовать конкурс и выделить соответствующее финансирование, а потом уже провести конкурс на технический надзор», - сказал Авинян.
-
2025-06-12 09:40Соотношение налогов к ВВП Армении может достичь 25% в 2026 году, заявил министр финансов республики Ваге Ованнисян, передает АРКА. "Мы постараемся, если не достичь, то вплотную приблизиться к целевому показателю. Мы не пытались достичь нашей цели любым способом, что оказало бы негативное воздействие на наших хозсубъектов и не оказывали давления в администрировании, не повышали налоги. У нас были отложенные налоговые обязательства, в том числе в сфере строительства", - сказал он в парламенте на обсуждении отчета о выполнении госбюджета РА за 2024 год.