2022-03-21 19:57
Ашот АРАМЯН
ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՋԱՅԼԱՄԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
Իշխանությունների անփութությունը հերթական անգամ կարող է թանկ նստել երկրի վրա
Ինչպեսև ցանկացած ինտեգրացիոն միությունում, ԵԱՏՄ-ում գոյություն ունի պայմանագրի կետ այն մասին, որ անդամ երկրներից մեկի տնտեսությանը սպառնացող իրավիճակների առկայության դեպքում այդ երկիրն իրավունք ունի կիրառել ներմուծման-արտահանման ժամանակավոր սահմանափակումներ, որպեսզի պաշտպանի իր տնտեսությունը:
Հենց այդ կետից էլ օգտվեց Ռուսաստանը ներկայումս՝ իր տնտեսական անվտանգությունը պաշտպանելու համար։ Դրանից կարող են տուժել ԵԱՏՄ մյուս պետությունները, որոնք մինչ այդ Ռուսաստանից անարգել ստանում էին ներկրվող բոլոր այն ապրանքները, որոնց ներկրումը ռուսաստանյան տարածք այժմ արգելված կամ սահմանափակված է։ Այս պայմաններում Հայաստանը, Ղազախստանն ու Ղրղզստանը պատրաստվում են փրկել Ռուսաստանից մեծապես կախված իրենց տնտեսությունները, միաժամանակ փորձելով չընկնել պատժամիջոցների անմիջական հարվածի տակ…
Հայաստանը չի կարող կուրորեն հետևել Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական նկրտումներին, և միջազգային կազմակերպություններում այդ հարցի վերաբերյալ տարբեր քվեարկությունների ժամանակ նպատակահարմար է հրապարակավ չեզոքություն պահպանել։ Իրավիճակը կարող է թեժանալ և նույնիսկ անելանելի դառնալ մեզ համար, եթե հավաքական Արևմուտքը շեշտակի ընտրության առաջ դնի ԵԱՏՄ և ՀԱՊԿ անդամ երկրներին։
Իսկ առայժմ Հայաստանի իշխանություններին անհրաժեշտ է փոքր-ինչ շեղվել ծխամոլության և աղակերության ոլորտում իր «ռազմավարական» բարեփոխումներից, ինչպես նաև դադարել շեղել բնակչության ուշադրությունը թեկուզ երիցս վարչապետի հովանու ներքո անցկացվող աննշանակալի մարզական մրցաշարերի կազմակերպման վրա։ Հաշվի առնելով երկրին սպառնացող լուրջ մարտահրավերները, որոնք հետ չես մղի թենիսի ռակետով…
Այսպես, Հայաստանում բազմաթիվ բիզնեսների գրեթե ողջ գործունեությունը շուտով կարող է կանգ առնել այն պատճառով, որ լոգիստիկ առումով մեր երկիրը մեծապես կախված է Ռուսաստանից։ Ապրանքների գերակշիռ մասը, որոնք ներկրվել են Հայաստան, անգամ եթե դրանք բերվել են ոչ Ռուսաստանից, այսպես թե այնպես անցել են ռուսական տարածքով, ռուսական նավահանգիստներով, իսկ այժմ լոգիստիկ ընկերությունները հրաժարվել են, համենայնդեպս՝ որոշ ժամանակով, ՌԴ տարածքում գործունեություն ծավալելուց։ Վերին Լարսում եղանակային քրոնիկ գործոնների հետ մեկտեղ, որտեղ այսօր տեղում կանգնած են հարյուրավոր մեծ բեռնատարներ, դա կարող է աղետալի հարված դառնալ հայկական տնտեսությանը։
Երկրորդ. ռուսական տնտեսությունից հայկական տնտեսության սաստիկ կախվածության պատճառով մեր ազգային արժույթը չի կարող չհամահարաբերակցվել ռուսական ռուբլու հետ։ Այդ փոխկապակցվածության ակնհայտ վկայությունն էր ամերիկյան արժույթի նկատմամբ հայկական դրամի վերջին արժեզրկումը՝ ռուբլու արժեզրկումից անմիջապես հետո։ Ճիշտ է, Հայաստանի Կենտրոնական բանկին օրերս հաջողվեց դրամավարկային քաղաքականության խստացման ճանապարհով, ինչպես նաև, ինչը բացառված չէ, շուկայում արժութային լայնածավալ ինտերվենցիաներվ գրեթե վերադարձնել դրամը ելակետային դիրքեր, սակայն եթե Ուկրաինայի շուրջ իրավիճակը շարունակի թեժանալ, դրամի հետագա կայունությունը ոչ ոք չի կարող երաշխավորել:
Ռուսաստանի բանկի գործողություններից հետո Ղազախստանի և Ղրղզստանի ազգային բանկերը նույնպես արգելել են ամերիկյան դոլարների դուրսբերումը երկրից, եթե գումարը գերազանցում է 10 հազարը: Հայաստանում առայժմ ձեռնպահ են մնում նման քայլից, շարունակելով, պատկերավոր ասած, «թենիս խաղալ»։ Բայց նման վիճակը չի կարող երկար շարունակվել։ Բացառված չէ, որ հաշվի առնելով ամուր արժույթի աճող պահանջարկը, այդ թվում՝ Ռուսաստանից եկածների կողմից, կապիտալի արտահանման և սպեկուլյացիաների կանխմանն ուղղված ինչ-որ արժութային սահմանափակումներ հարկ կլինի մտցնել նաև մեր երկրում: Այլապես մենք կարող ենք բախվել արժույթի պակասուրդի և հասարակության մեջ խուճապի առաջացման։
Հայաստանի առջեվ ծառացած լուրջ մարտահրավերների խորապատկերին մի փոքրիկ առավելություն է թվում տեղակայման վայրը փոխել ցանկացող բիզնեսներին և «ներգաղթյալ» մասնագետներին ապաստան տալու հնարավորությունը։ Բայց այդ առումով մեր երկիրը մրցելու է ԵԱՏՄ անդամ մյուս պետությունների հետ։ Բացի այդ, դրա համար ժամանակ կպահանջվի և, իհարկե, նորից կուժգնանա գնաճը։
Եվ վերջապես, կարող է սրվել հայերի արտագնա աշխատանքի խնդիրը։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ նրանք վարձատրվում են ռուբլիով, Ռուսաստանում աշխատելն այնքան էլ շահավետ չի լինի։ Կարևոր է հասկանալ, որ այստեղ մենք կարող ենք տեսնել ոչ միայն տնտեսական, այլև քաղաքական հետևանքներ։ Արտագնա աշխատանքի մեկնում են հիմնականում աշխատունակ տարիքի տղամարդիկ, նրանցից շատերն ընտանիք ունեն, որին պետք է կերակրել։ Սոցիալական կայունության համար շատ կարևոր է, որ երիտասարդ տղամարդիկ աշխատանք ունենան: Երբ նրանք դառնում են գործազուրկ, դա սաստիկ բարձրացնում է սոցիալական անկայունության մակարդակը։ Ուստի չի կարելի բացառել հնարավոր զանգվածային անկարգությունները Հայաստանում, եթե նրանք վերադառնան և չկարողանան եկամտի աղբյուր գտնել իրենց հայրենիքում։ Սա խնդիր է, որին, ամենայն հավանականությամբ, մենք ականատես կլինենք արդեն առաջիկա ամիսներին:
Մինչդեռ Փաշինյանի կառավարությունն այսօր իրեն պահում է գլուխն ավազի մեջ թաղած ջայլամի պես։ Ժամանակ առ ժամանակ կայացվում են ինչ-որ որոշումներ, որոնք հեռավոր կապ անգամ չունեն տեղի ունեցող ամենի հետ։ Իշխանությունների այդպիսի անհոգությունն ու անփութությունը կարող է հերթական անգամ թանկ նստել հանրապետության վրա, որտեղ բնակչության ֆիզիկական առողջության խնդիրները որոշակի ժամանակից ի վեր գերադասվում են մարդկանց տարրական ֆիզիկական անվտանգության ապահովումից։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-04-18 09:55Евросоюз помогает увеличивать госдолг Армении В июле 2021 года тогдашние глава Европейского совета Шарль Мишель и комиссар по вопросам расширения и европейской политики соседства Оливер Вархе, находясь в Ереване и в присутствии в первом случае Пашиняна, а во втором - вице-премьера Мгера Григоряна, торжественно объявили о предоставлении в ближайшие 5 лет финансовой помощи Евросоюза Армении в размере 2,6 млрд евро на реализацию 5-ти приоритетных программ (поддержка МСБ, повышение сопротивляемости Сюника, энергосбережение, зеленая повестка, городская инфраструктура).
-
2025-04-17 09:32Перед Пашиняном в парламенте стояла четкая и понятная даже ему задача – отчитаться о результатах деятельности правительства и соответственно исполнении государственного бюджета за 2024 год. Однако неслучайно, что он львиную долю показателей почему-то сравнивал, как это принято, не с предыдущим годом или хотя бы с 2021 годом (отсчет реализации 5-летней программы правительства), а с 2018-м. Понятно же, что всегда можно выбрать такую базу для сравнений, чтобы выглядеть на ее фоне мудрым правителем. А что хорошего мог собственно сказать горе-премьер о прошлом годе?..
-
2025-04-16 09:20Иран снимает тарифную защиту, но чем мы будем «атаковать» его рынок В эти апрельские дни на площадках Евразийской экономической комиссии (ЕЭК) проходят обсуждения различных вопросов, связанных со вступлением с 15-го мая в силу соглашения о свободной торговле между странами ЕАЭС и Ираном. В частности, обсуждаются перспективы развития сотрудничества с Ираном в области технического регулирования, оборота лекарственных средств и медицинских изделий, а также вопросы доступа сельскохозяйственной продукции из стран ЕАЭС на объемный иранский рынок (на снимке)…
-
2025-04-15 09:57Нарушены предельные значения устойчивости экономики по госдолгу и дефициту На днях Евразийская экономическая комиссия (ЕЭК) опубликовала результаты мониторинга макроэкономических показателей, определяющих устойчивость экономического развития государств-членов ЕАЭС, включая Армению. В соответствии со статьей 63 Договора о Евразийском экономическом союзе, к основным макроэкономическим показателям, определяющим устойчивость экономического развития стран, относятся: дефицит консолидированного бюджета сектора государственного управления – не более 3% ВВП; долг сектора государственного управления – не более 50% ВВП. И насколько же устойчивым, согласно названным критериям, выглядит сегодня экономика Армении?..