2022-03-21 19:57
Ашот АРАМЯН
ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՋԱՅԼԱՄԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
Իշխանությունների անփութությունը հերթական անգամ կարող է թանկ նստել երկրի վրա
Ինչպեսև ցանկացած ինտեգրացիոն միությունում, ԵԱՏՄ-ում գոյություն ունի պայմանագրի կետ այն մասին, որ անդամ երկրներից մեկի տնտեսությանը սպառնացող իրավիճակների առկայության դեպքում այդ երկիրն իրավունք ունի կիրառել ներմուծման-արտահանման ժամանակավոր սահմանափակումներ, որպեսզի պաշտպանի իր տնտեսությունը:
Հենց այդ կետից էլ օգտվեց Ռուսաստանը ներկայումս՝ իր տնտեսական անվտանգությունը պաշտպանելու համար։ Դրանից կարող են տուժել ԵԱՏՄ մյուս պետությունները, որոնք մինչ այդ Ռուսաստանից անարգել ստանում էին ներկրվող բոլոր այն ապրանքները, որոնց ներկրումը ռուսաստանյան տարածք այժմ արգելված կամ սահմանափակված է։ Այս պայմաններում Հայաստանը, Ղազախստանն ու Ղրղզստանը պատրաստվում են փրկել Ռուսաստանից մեծապես կախված իրենց տնտեսությունները, միաժամանակ փորձելով չընկնել պատժամիջոցների անմիջական հարվածի տակ…
Հայաստանը չի կարող կուրորեն հետևել Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական նկրտումներին, և միջազգային կազմակերպություններում այդ հարցի վերաբերյալ տարբեր քվեարկությունների ժամանակ նպատակահարմար է հրապարակավ չեզոքություն պահպանել։ Իրավիճակը կարող է թեժանալ և նույնիսկ անելանելի դառնալ մեզ համար, եթե հավաքական Արևմուտքը շեշտակի ընտրության առաջ դնի ԵԱՏՄ և ՀԱՊԿ անդամ երկրներին։
Իսկ առայժմ Հայաստանի իշխանություններին անհրաժեշտ է փոքր-ինչ շեղվել ծխամոլության և աղակերության ոլորտում իր «ռազմավարական» բարեփոխումներից, ինչպես նաև դադարել շեղել բնակչության ուշադրությունը թեկուզ երիցս վարչապետի հովանու ներքո անցկացվող աննշանակալի մարզական մրցաշարերի կազմակերպման վրա։ Հաշվի առնելով երկրին սպառնացող լուրջ մարտահրավերները, որոնք հետ չես մղի թենիսի ռակետով…
Այսպես, Հայաստանում բազմաթիվ բիզնեսների գրեթե ողջ գործունեությունը շուտով կարող է կանգ առնել այն պատճառով, որ լոգիստիկ առումով մեր երկիրը մեծապես կախված է Ռուսաստանից։ Ապրանքների գերակշիռ մասը, որոնք ներկրվել են Հայաստան, անգամ եթե դրանք բերվել են ոչ Ռուսաստանից, այսպես թե այնպես անցել են ռուսական տարածքով, ռուսական նավահանգիստներով, իսկ այժմ լոգիստիկ ընկերությունները հրաժարվել են, համենայնդեպս՝ որոշ ժամանակով, ՌԴ տարածքում գործունեություն ծավալելուց։ Վերին Լարսում եղանակային քրոնիկ գործոնների հետ մեկտեղ, որտեղ այսօր տեղում կանգնած են հարյուրավոր մեծ բեռնատարներ, դա կարող է աղետալի հարված դառնալ հայկական տնտեսությանը։
Երկրորդ. ռուսական տնտեսությունից հայկական տնտեսության սաստիկ կախվածության պատճառով մեր ազգային արժույթը չի կարող չհամահարաբերակցվել ռուսական ռուբլու հետ։ Այդ փոխկապակցվածության ակնհայտ վկայությունն էր ամերիկյան արժույթի նկատմամբ հայկական դրամի վերջին արժեզրկումը՝ ռուբլու արժեզրկումից անմիջապես հետո։ Ճիշտ է, Հայաստանի Կենտրոնական բանկին օրերս հաջողվեց դրամավարկային քաղաքականության խստացման ճանապարհով, ինչպես նաև, ինչը բացառված չէ, շուկայում արժութային լայնածավալ ինտերվենցիաներվ գրեթե վերադարձնել դրամը ելակետային դիրքեր, սակայն եթե Ուկրաինայի շուրջ իրավիճակը շարունակի թեժանալ, դրամի հետագա կայունությունը ոչ ոք չի կարող երաշխավորել:
Ռուսաստանի բանկի գործողություններից հետո Ղազախստանի և Ղրղզստանի ազգային բանկերը նույնպես արգելել են ամերիկյան դոլարների դուրսբերումը երկրից, եթե գումարը գերազանցում է 10 հազարը: Հայաստանում առայժմ ձեռնպահ են մնում նման քայլից, շարունակելով, պատկերավոր ասած, «թենիս խաղալ»։ Բայց նման վիճակը չի կարող երկար շարունակվել։ Բացառված չէ, որ հաշվի առնելով ամուր արժույթի աճող պահանջարկը, այդ թվում՝ Ռուսաստանից եկածների կողմից, կապիտալի արտահանման և սպեկուլյացիաների կանխմանն ուղղված ինչ-որ արժութային սահմանափակումներ հարկ կլինի մտցնել նաև մեր երկրում: Այլապես մենք կարող ենք բախվել արժույթի պակասուրդի և հասարակության մեջ խուճապի առաջացման։
Հայաստանի առջեվ ծառացած լուրջ մարտահրավերների խորապատկերին մի փոքրիկ առավելություն է թվում տեղակայման վայրը փոխել ցանկացող բիզնեսներին և «ներգաղթյալ» մասնագետներին ապաստան տալու հնարավորությունը։ Բայց այդ առումով մեր երկիրը մրցելու է ԵԱՏՄ անդամ մյուս պետությունների հետ։ Բացի այդ, դրա համար ժամանակ կպահանջվի և, իհարկե, նորից կուժգնանա գնաճը։
Եվ վերջապես, կարող է սրվել հայերի արտագնա աշխատանքի խնդիրը։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ նրանք վարձատրվում են ռուբլիով, Ռուսաստանում աշխատելն այնքան էլ շահավետ չի լինի։ Կարևոր է հասկանալ, որ այստեղ մենք կարող ենք տեսնել ոչ միայն տնտեսական, այլև քաղաքական հետևանքներ։ Արտագնա աշխատանքի մեկնում են հիմնականում աշխատունակ տարիքի տղամարդիկ, նրանցից շատերն ընտանիք ունեն, որին պետք է կերակրել։ Սոցիալական կայունության համար շատ կարևոր է, որ երիտասարդ տղամարդիկ աշխատանք ունենան: Երբ նրանք դառնում են գործազուրկ, դա սաստիկ բարձրացնում է սոցիալական անկայունության մակարդակը։ Ուստի չի կարելի բացառել հնարավոր զանգվածային անկարգությունները Հայաստանում, եթե նրանք վերադառնան և չկարողանան եկամտի աղբյուր գտնել իրենց հայրենիքում։ Սա խնդիր է, որին, ամենայն հավանականությամբ, մենք ականատես կլինենք արդեն առաջիկա ամիսներին:
Մինչդեռ Փաշինյանի կառավարությունն այսօր իրեն պահում է գլուխն ավազի մեջ թաղած ջայլամի պես։ Ժամանակ առ ժամանակ կայացվում են ինչ-որ որոշումներ, որոնք հեռավոր կապ անգամ չունեն տեղի ունեցող ամենի հետ։ Իշխանությունների այդպիսի անհոգությունն ու անփութությունը կարող է հերթական անգամ թանկ նստել հանրապետության վրա, որտեղ բնակչության ֆիզիկական առողջության խնդիրները որոշակի ժամանակից ի վեր գերադասվում են մարդկանց տարրական ֆիզիկական անվտանգության ապահովումից։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-07-30 09:15Армения не Франция, не Япония и даже не Греция, чтобы так небрежно обращаться с государственным долгом. Если указанные страны могут допустить и 100-, и 200-процентное соотношение госдолга к ВВП, имея, если что, колоссальное национальное богатство для погашения долгов, то у Армении в этом плане возможности крайне скудные. Поэтому когда министр финансов Ваге Ованнисян заявил в середине июня т.г. о том, что у Армении нет серьезных проблем с государственным долгом, поверили ему немногие…
-
2025-07-30 09:10Министр экономики выдал в Африке регресс по продовольствию за прогресс Министр экономики Армении Геворг Папоян добрался до Эфиопии, где на заседании саммита ООН по оценке продовольственных систем продолжает плести небылицы о том, как правительство Армении героически преодолевает вызовы продовольственной безопасности страны. «Аграрная политика нашей страны направлена на укрепление продовольственной безопасности и самообеспеченности», - заявил он в своем выступлении, добавив, что несмотря на существующие вызовы Армения добилась значительного прогресса в повышении продовольственной безопасности благодаря реализации целевых государственных инициатив и развитию международного сотрудничества…
-
2025-07-29 09:34«Будущее наступило» или похоронка поступила Будущее для Пашиняна, по его же словам, уже наступило, так что он с легким сердцем отправился до 15-го августа в очередной отпуск. Но перед этим успел обрадовать население республики «новым историческим рекордом» в плане создания зарегистрированных рабочих мест в количестве 796 тысяч 473. «Люблю тебя, трудящийся, создающий продукт и созидающий государство народ Республики Армения», - написал он на своей странице в Facebook. Но взаимна ли эта любовь, и с чего ей быть взаимной?..
-
2025-07-28 09:59Только при бездарных властях возможно банкротство цемзавода на фоне строительного бума Странный репортаж прошел на днях по 1-му каналу ОТА. Обычно по нему показывают бодрые сюжеты с движущимся производственным конвейером, вращающимися барабанами, грохочущими станками и хлопочущими рядом работниками. Такое ощущение, что являешься непосредственным свидетелем возрождения промышленной индустрии Армении, хотя статистика показывает ровно обратное. Правда, внимательный зритель заметит, что тексты за кадром каждый раз меняются, а вот «картинка» все та же – одинаковые кадры с 2-3-х тех же самых предприятий. Больше работающих конвейеров в стране, по-видимому, не осталось. Но тот репортаж отличался…