HRF․ ԱՄՆ-ն կարող է պատժամիջոցներ կիրառել Բաքվի դեմ՝ հայ բանտարկյալների խոշտանգումների պատճառով

Միացյալ Նահանգները կարող է պատժամիջոցներ կիրառել ադրբեջանցի պաշտոնյաների դեմ՝ հայ ռազմագերիների խոշտանգումների և արտադատական ​​սպանությունների պատճառով, ԱՄՆ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի լսումների ժամանակ հայտարարել է Human Rights First իրավապաշտպան կազմակերպության հաշվետվության ավագ տնօրեն Ադամ Կիտը։

Այսպես է նա պատասխանել սենատոր Քրիս Վան Հոլենի հարցին՝ հայերի դեմ կատարված հանցագործությունների պատճառով Բաքվի դեմ մարդու իրավունքների պատասխանատվության մասին «Մագնիտսկու գլոբալ ակտի» օգտագործման վերաբերյալ:

«Լեռնային Ղարաբաղի համատեքստում զինված հակամարտության հետ կապված որոշ գործողությունների վարչակազմը հնարավոր է չկարողանա անդրադառնալ մարդու իրավունքների մասին «Մագնիտսկու ակտի» համաձայն: Այնուամենայնիվ, այն դեպքերը, որոնք դուրս են այս համատեքստից՝ ներառյալ բանտարկյալների արտադատական ​​մահապատիժները, խոշտանգումները կամ սեռական բռնությունները, կարող են համապատասխանել չափանիշներին և պատշաճ հիմք հանդիսանալ այս գործիքի կիրառման համար»,- ասել է Կիտը։

Սենատոր Վան Հոլենը հիշեցրել է, որ 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղի վրա ռազմական հարձակումից հետո Ադրբեջանի իշխանությունները թույլ են տվել մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումներ։ Human Rights First-ի ներկայացուցիչը նպատակահարմար է համարել այդ կապակցությամբ Բաքվի դեմ պատժամիջոցներ կիրառելը։ Նա նշել է, որ ԱՄՆ-ն արդեն նման պատժամիջոցներ կիրառել է Ադրբեջանի ՆԳՆ պաշտոնյայի նկատմամբ՝ կալանավայրերում խոշտանգումների դեպքերով։ Որոշումն այնուհետև հիմնված էր 7031C վիզաների սահմանափակման ծրագրի վրա:

«Սերգեյ Մագնիտսկու օրենքի գերակայության և հաշվետվողականության ակտն» ընդունվել էր Կոնգրեսի կողմից 2012 թվականի դեկտեմբերին: Այն նախատեսում էր պատժամիջոցների կիրառում այլ պետությունների պաշտոնյաների նկատմամբ, ովքեր պատասխանատու են իրենց երկրներում մարդու իրավունքների խախտման համար։ Սահմանափակումների ենթակա անձինք չեն կարողանա ստանալ ամերիկյան վիզա, ԱՄՆ-ում նրանց ունեցվածքը և բանկային հաշիվները, եթե այդպիսիք կան, սառեցվում են։

2020 թվականի պատերազմի սկզբից հարյուրավոր հայեր գերեվարվել էին, նախնական տվյալներով՝ նրանց թիվը գերազանցում էր 300-ը, որոնցից մոտ 210-ը վերադարձվել էին հայրենիք։

Բաքուն հաստատել էր 23 հայ գերիների առկայությունը, որոնցից 17-ը գերեվարվել էին 2023 թվականի սեպտեմբերին Արցախի վրա հարձակումից հետո։ Խոսքը նաև Արցախի նախկին ղեկավարների մասին է։ Այս թիվը ներառում է ինչպես քաղաքացիական, այնպես էլ զինվորական անձանց: Տեղեկություններ կան նաև Լեռնային Ղարաբաղում 44-օրյա պատերազմից հետո 32 քաղաքացիների հարկադիր անհետացման մասին, ինչն Ադրբեջանը հերքում է։

Ըստ իրավապաշտպանների՝ Բաքվում հայ բանտարկյալները ենթարկվել են ֆիզիկական խոշտանգումների և հոգեբանական բռնության։ Միջազգային իրավունքի մասնագետ, իրավապաշտպան Սիրանուշ Սահակյանը նոյեմբերին ասել էր, որ ձերբակալվածներից մի քանիսին ադրբեջանցիներն ստիպել են իրենց համար գերեզման փորել, որտեղ պետք է ողջ-ողջ թաղվեին։ Նա նաև նշել էր, որ նման գործոնների ազդեցության տակ գրանցվել էին ինքնասպանության փորձերի դեպքեր։ Նրա խոսքով՝ խոշտանգումների դեմ պայքարող ոչ մի միջազգային մեխանիզմ չի կարող այցելել Ադրբեջանում բանտարկյալներին։

Armenia Today