2024-12-17 15:55
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ՈՉ ԹԵ ՍՊԱՌՆԱԼԻՔ, ԱՅԼ ՓԱՍՏ
Թուրքիայի հետ առևտրային կապերի վերականգնման դեպքում Հայաստանի տնտեսությունը կհայտնվի թուրքական էքսպանսիայի վտանգի տակ, համարում է Ֆրանսիայի հայկական կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի (CCAF) համանախագահ, ՀՅԴ բյուրոյի անդամ Մուրադ Փափազյանը, հաղորդում է ԱՌԿԱ-ն:
«Երեվանի հետ հարաբերությունների կարգավորումից հետո բավական է Անկարան Հայաստանի տնտեսության մեջ ներդնի ընդամենը 2,5 մլրդ դոլար, որպեսզի լիակատար վերահսկողություն հաստատի նրա նկատմամբ»,- ասել է Փափազյանը շաբաթ օրը Երևանում կայացած «Հայաստան–Թուրքիա հարաբերություններ. սպառնալիք, թե՞ հնարավորություն» խորհրդաժողովում: Նրա կարծիքով, առաջին փուլում Հայաստանի շուկան կլցվի թուրքական էժան ապրանքով, ինչն անխուսափելիորեն դուրս կմղի հայ արտադրողներին, հաջորդ քայլը կլինի տեղական ընկերությունների ու ձեռնարկությունների գնումն էժան գներով:
«Թուրք ներդրողները կսկսեն յուրացնել այնպիսի առանցքային ոլորտներ, ինչպիսիք են հյուրանոցային և զբոսաշրջային բիզնեսը, իսկ հետո կզբաղվեն նաև բանկային մասնահատվածով»,- համոզված է փորձագետը:
Նա համարում է, որ 2,5 մլրդ դոլարի ներդրումը բավարար կլինի, որպեսզի Թուրքիան վերահսկողության տակ վերցնի Հայաստանի տնտեսության զգալի մասը, ինչն էլ իր հերթին սպառնալիք կստեղծի նրա անկախության համար:
ԲԱՅՑ ԱՆՀՆԱՐ Է ԼՌԵԼ, ՄՈՒՐԱԴ ՓԱՓԱԶՅԱՆԸ ՍԿԶԲՈՒՆՔՈՐԵՆ ԻՐԱՎԱՑԻ Է։ ՍԱԿԱՅՆ ՄԻ ՀԱՐՑՈՒՄ ՆԱ ՍԽԱԼՎՈՒՄ Է։ Իրականում թուրքական առևտրատնտեսական էքսպանսիան ամենևին էլ հավանական սպառնալիք չէ, այլ առկա գործընթաց։ Միայն անցյալ տարի Թուրքիան ավելի քան 6 անգամ ավելացրել է արտահանումը Հայաստան։ Փաստորեն թուրքական արտահանման ծավալների աճի տեմպերով Հայաստանը զբաղեցրել է առաջին տեղը. աշխարհի ոչ մի երկրում թուրքական արտահանումն այնքան չի աճել, որքան Հայաստանում: Եվ նկատենք, որ ինչ-որ հսկայական ներդրումներ դա չի պահանջել։
Ներկայացնենք մի քանի վիճակագրական ցուցանիշներ, որոնք հստակ ցույց են տալիս նույն այդ թուրքական էքսպանսիան, ինչպես ասում են՝ գործողության մեջ։ Նախորդ տարի Հայաստանը 337 միլիոն դոլարի ապրանք է ներկրել Թուրքիայից։ Ընթացիկ տարվա 10 ամիսների ընթացքում ներկրվել է 271 միլիոն դոլարի թուրքական ապրանք, ակնհայտ է, որ տարվա արդյունքներով այդ ցուցանիշը կավելանա։ Հայաստան են ներկրվում հիմնականում պատուհանների թուրքական ալյումինե շրջանակներ, ցիտրուսային մրգեր, հագուստ, կենցաղային տեխնիկա: Փաստորեն Հայաստանի նկատմամբ տրանսպորտային շրջափակման իրականացման պայմաններում Թուրքիան առանց առանձնակի դժվարության մեր երկիր է արտահանում տարեկան մոտ մեկ միլիարդ դոլարի ապրանք։
Մինչդեռ բոլորովին այլ իրավիճակ է տիրում Հայաստանից Թուրքիա արտահանման ոլորտում։ Այսպես, անցած տարի Հայաստանից Թուրքիա արտահանվել է 6 միլիոն դոլարի ապրանք։ Այսինքն՝ 56 անգամ ավելի քիչ, քան ներկրված թուրքական արտադրանքը։ Նույն թվականին Թուրքիա հայկական արտադրանքի արտահանման և Հայաստան թուրքական արտադրանքի ներկրման տարբերությունը հասել է բացարձակ աներևակայելի նիշի. հայկական արտադրանք արտահանվել է 682 անգամ ավելի քիչ, քան ներկրվել է թուրքականը։
Իհարկե, հայկական սպառողական շուկաները միշտ էլ հեղեղված են եղել թուրքական արտադրանքով։ Բայց արտահանման-ներկրման բացասական հաշվեկշիռը նման մասշտաբների երբեք չի հասել։ Եթե սա առևտրատնտեսական էքսպանսիա չէ, ապա ի՞նչ է ընդհանրապես։
Ահավասիկ Մուրադ Փափազյանը հավաստիացնում է, որ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումից հետո առաջին փուլում հայկական շուկան կլցնեն թուրքական ապրանքները՝ դուրս մղելով տեղական արտադրողների արտադրանքը։ Բայց ախր այդ փուլը վաղուց անցել է, ընդ որում՝ առանց կարգավորման գործընթացի։ Ահավասիկ Մուրադ Փափազյանը պնդում է, որ 2,5 միլիարդ դոլարի թուրքական ներդրումները Անկարային հնարավորություն կտան լիակատար վերահսկողություն հաստատել Երևանի նկատմամբ: Կրկնեմ, իրականում այդ ներդրումների կարիքը չկա նման վերահսկողության համար։ Այն էլ բավական է, որ Երևանը վերջնականապես փչացնի հարաբերություններն իր հիմնական առևտրատնտեսական գործընկերոջ հետ՝ ի դեմս Մոսկվայի. գործընկեր, որից այսօր կախված է Հայաստանի առնվազն պարենային անվտանգությունը, չենք խոսում արդեն էներգետիկ, տնտեսական անվտանգության ու այլևայլի մասին։ Եվ ումի՞ց ենք այդժամ կախված լինելու։
Իրականում խնդիրն այն չէ, որ թուրքական առևտրատնտեսական էքսպանսիան կատարված փաստ է։ Իրականում խնդիրը նույնիսկ այն չէ, թե կհայտնվի արդյոք Հայաստանը Թուրքիայի վերահսկողության տակ։ Խնդիրն այն է, որ մերօրյա Հայաստանում գնալով աճում է նրանց թիվը, ում այդ հեռանկարներն առանձնապես չեն մտահոգում…
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-06-20 09:10Министр финансов Армении Ваге Ованнисян на пресс-конференции ответил на вопрос - обсуждаются ли в контексте влияния на армянскую экономику сценарии открытия границы с Турцией и мирного урегулирования с Азербайджаном, передает АРКА. "Обсуждения были, в том числе в рамках исследований, которые проводились в Совете безопасности. Но такие сценарии не заложены в основу среднесрочной программы расходов, потому что возможны очень большие отклонения", - сказал Ованнисян. По его словам, власти Армении руководствовались двумя-тремя основными сценариями. "Лично я верю в то, что это произойдет, и не очень поздно, но скорость и поэтапность процесса будут определять уровень его последствий", - сказал Ованнисян, добавив, что ввиду высокой неопределенности возможные развития не учитываются в экономических прогнозах. По его словам, есть несколько исследований, которые связаны со сценариями изменения товаропотока и влияния на экономику. "Это не только финансовый вопрос. Есть общие показатели того, как данное изменение скорости или администрирования повлияет на ВПП. Все зависит от того, какие изменения произойдут после открытия (армяно-турецкой границы - ред.), - сказал Ованнисян. - Будут ли производиться в Армении товары, которые будут экспортироваться в Турцию или Азербайджан или наоборот? Здесь также есть вопросы, на которые трудно ответить на данном этапе".
-
2025-06-17 09:40Вот уже больше месяца алкогольная продукция армянских производителей, и в частности коньяк, не может добраться до российских потребителей. Десятки машин с алкогольным грузом застряли на грузинской таможне. Ситуация, разумеется, получила широкий резонанс и даже привлекла внимание правительства Армении. Но единственное, что смогли предпринять армянские чиновники, так это притормозить выезд из Армении фур с алкогольной продукцией.
-
2025-06-16 09:18Недавно начальник армянского правительства самозабвенно доказывал себе и все остальным, что с наступлением «бархата» жить в стране стало лучше. Даже вычислил, что лучше стало на 50%. Далеко не все граждане разделяют эту точку зрения и, мягко говоря, сильно сомневаются в таком радикальном улучшении своей жизни. И на то есть масса причин. Одна из них заключается в том, что, несмотря на определенный рост зарплат, цены на потребительских рынках растут с бешеной скоростью. И это подтверждается даже официальной статистикой.
-
2025-06-14 10:15Станция «Ачапняк» Ереванского метрополитена будет построена, самое трудное пройдено, заявил мэр Еревана Тигран Авинян в парламенте, передает АРКА. «Проект строительства новой станции - впервые в новейшей истории Армении, является одним из самых сложных. Два дня назад он прошел комплексную экспертизу, на которую было потрачено семь месяцев», - отметил Авинян в среду на обсуждении отчета о выполнении госбюджета РА за 2024 год. По его словам, такого рода проекта в стране не было более 40 лет. «Для его осуществления потребуется определенное время, однако я без устали уверенно говорю вам, что эта станция будет построена. Нам остается всего лишь грамотно организовать конкурс и выделить соответствующее финансирование, а потом уже провести конкурс на технический надзор», - сказал Авинян.