2019-03-11 18:26
Зара ГEВОРКЯН
ՀԱՄԱՆԱԽԱԳԱՀՆԵՐԻ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ. Ի՞ՆՉՆ Է ԱՆԸՆԴՈՒՆԵԼԻ ՄԵԶ ՀԱՄԱՐ
ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը և ողջ մնացյալ աշխարհը հասկանում են, որ Լեռնային Ղարաբաղը ոչ մեկին ոչ մի տարածք չի վերադարձնի,-«ԳԱ»-ին տված հարցազրույցում հայտարարեց Հայաստանի պաշտպանության նախկին փոխնախարար Արտակ ԶԱՔԱՐՅԱՆԸ։
-Պարոն Զաքարյան, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները հանդես են եկել հայտարարությամբ, որը որոշակիորեն տարբերվում է բոլոր նախորդներից։ Ինչպիսի՞ն է ձեր կարծիքը։
-Նախևառաջ, նախորդ բոլոր հայտարարությունները միշտ ունեին միջնորդության ոգի և փորձում էին պահպանել կողմերի հարաբերակցությունը։ Նրանք համարյա միշտ կողմերին կոչ էին անում հանդես բերել քաղաքական կամք և բանակցությունների սեղանի շուրջ գտնել խաղաղ լուծումներ։ Միշտ եղել են հավաստումներ համընդունելի ձևաչափի և ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի հիմնական սկզբունքների, ուժ չկիրառելու և տարածքային ամբողջականության մասին։ Այդ մասին խոսվել է ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ երկրների ղեկավարների բոլոր հինգ համատեղ հայտարարություններում։ Վերջինում նորույթ է հանդիսանում կոչը՝ չփոխելու բանակցությունների ձևաչափը, ինչը կապված է Նիկոլ Փաշինյանի այն հայտարարության հետ, որ ինքը լիազորված չէ բանակցություններ վարելու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության անունից։ Փաշինյանն, իհարկե, փորձում է ղարաբաղյան կողմն ընդգրկել բանակցային գործընթացում, բայց հասկանալի է, որ դա այնպես է ընկալվում, թե բանակցությունները կարող են մտցվել փակուղի։ Մամուլի համար մարտի 9-ին արած հայտարարության մեջ համանախագահները փաստորեն անընդունելի են համարում դա, եթե համաձայնեցված չէ Ադրբեջանի հետ։ Գործից անտեղյակն էլ կհասկանա, որ Ադրբեջանը կմերժի նման ձևաչափը և անուղղակիորեն քաղաքական հնարավորություն կստանա ռազմական նո արկածախնդրությունների համար։
-Ինչպե՞ս կմեկնաբանեիք հետևյալ արտահայտությունը. «Միջնորդներն իրենց հայտարարության մեջ կողմերին կոչ արեցին ձեռնպահ մնալ… ձևաչափը փոխելու պահանջներից՝ առանց հակառակ կողմի համաձայնության»։
-Դա նշանակում է՝ շարունակել բանակցություններն այն կետից, որտեղ դրանք կանգ էին առել և չմտցնել նոր պահանջներ, որոնք կարող են խանգարող հանգամանք դառնալ խաղաղ բանակցությունները շարունակելու համար։ Ես լիովին կողմ եմ այն գաղափարին, որ Ղարաբաղը պետք է վերադառնա բանակցային գործընթաց՝ որպես հակամարտության լիիրավ կողմ, բայց որպես քաղաքական գործիչ հասկանում եմ, որ այս փուլում անհնար է դա իրագործել։ Նախ, պետք է համապատասխան աջակցություն գտնել ԵԱՀԿ ՄԽ երկրներում՝ Մոսկվայում, Վաշինգտոնում և Փարիզում։ Դա հնարավորություն կտա «անհրաժեշտ կոնդիցիայի» բերել Ադրբեջանին՝ առանց ավելորդ կամակորությունների և առանց ռազմական լուծումների վրաբերյալ ամեն տեսակի դատարկ հույսերի։ Բանակցային գործընթացի հետ մեկտեղ պետք է դիվանագիտական ջանքեր գործադրել և նախապատրաստել Լեռնային Ղարաբաղի հետ միավորվելու գործընթացը։ Իսկ Փաշինյանի հենց այնպես արած հայտարարությունները կարող են մեծապես թուլացնել հայկական ամուր դիրքերը բանակցություններում։
-Համանախագահները հայտարարեցին, թե հակամարտության կարգավորումը պետք է ներառի «լրացուցիչ տարրեր, որոնք առաջարկվել են համանախագահ երկրների ղեկավարների կողմից 2009-2012 թվականներին. Ադրբեջանի վերահսկողության տակ վերադարձնել Լեռնային Ղարաբաղի շրջակա տարածքները, սահմանել ժամանակավոր կարգավիճակ՝ ապահովելով անվտանգությունն ու ինքնակառավարումը Լեռնային Ղարաբաղում, ապահովել Հայաստանը Լեռնային Ղարաբաղին միացնող միջանցքը, ապահովել փախստականների և հարկադրյալ վերաբնակների իրավունքը՝ վերադառնալու իրենց բնակության վայրեր, ապահովել անվտանգության միջազգային միջոցներ, որոնք ներառում են խաղաղարար գործողություններ»։ Ի՞նչ կասեք այս մասին։
-Մենք միշտ ենք ասել, որ բանակցային գործընթացում ոչինչ համաձայնեցված չէ, եթե համաձայնեցված չեն բոլոր մանրամասները։ Մեզ համար դա, առաջին հերթին, Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի իրականացումն է և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության միջազգային ճանաչումը՝ նրա անվտանգության լիակատար երաշխիքներով։ Մնացյալ ամենը բխում է դրանից։ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը և մնացած ողջ աշխարհը հասկանում են, որ Լեռնային Ղարաբաղը ոչ մի տարածք ոչ մեկին չի վերադարձնի։ Բոլորը հասկանում են, որ ոչ մի փախստական, այդ թվում նաև հայ փախստականները չեն կարող վերադառնալ առանց հարցի վերջնական լուծման։ Խաղաղ բանակցություններն անհրաժեշտ են խնդրի քաղաքական լուծման համար։ Հակառակ դեպքում Հայաստանը վաղուց կարող էր պաշտոնապես ճանաչել ԼՂՀ-ը և գործընթացը փոխադրել մարտի դաշտ, եթե իհարկե Ադրբեջանը պատրաստ է պատերազմել։
-Բավական տհաճ է հնչում Արցախի «ժամանակավոր կարգավիճակ» արտահայտությունը, այդպես չե՞ք գտնում։ Չէ՞ որ հստակ և միանշանակ չի նշվում, որ խոսքն անկախ կարգավիճակի մասին է…
-Ինչպես արդեն ասացի, համանախագահների ցուցակում ամենակարևոր տարրը դա Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության) վերջնական իրավական կարգավիճակի սահմանումն է, և վե՛րջ։ Թե՛ նախագահ Քոչարյանը, թե՛ նախագահ Սարգսյանը բազմիցս հայտարարել են, որ վերադարձ դեպի անցյալ երբեք չի լինելու։ Ես չգիտեմ, թե ինչ ժամանակավոր կարգավիճակի մասին են խոսում համանախագահները, բայց ժամանակավոր կարգավիճակ ԼՂՀ-ն արդեն ունի. դա միջազգայնորեն չճանաչված, բայց փաստացի կայացած պետության կարգավիճակն է։
-Բազմիցս է արձանագրվել, որ Արցախի շուրջ «բուֆերային գոտին» նախևառաջ նրա ֆիզիկական անվտանգության պայմանն է, և «Լեռնային Ղարաբաղի շրջակա տարածքների վերադարձն Ադրբեջանի վերահսկողությանը», ինչի մասին խոսվում է համանախագահների հայտարարության մեջ, նշանակում է միայն մեկ բան՝ ճանապարհ բացել Ադրբեջանի համար դեպի նոր ռազմական ագրեսիա Արցախի և Հայաստանի դեմ…
-Ոչ ոք իրավունք չունի ինչ-որ բան հանձնել, նույնիսկ մտովի։ Քանի դեռ այնտեղ կանգնած են ԼՂՀ Պաշտպանության բանակի ստորաբաժանումները և ամուր պահպանում են խաղաղությունը, քանի դեռ հայ ժողովուրդն ի զորու է պաշտպանել իր անվտանգությունն ու ազատության իր իրավունքը, այդ հարցը զուտ տեսական է մնում ադրբեջանական ռոմանտիկների և քարոզիչների համար։ Ադրբեջանը պետք է պաշտոնապես ճանաչի Արցախի Հանրապետության անկախությունը, և միայն դրանից հետո այդ թեման կարող է քննարկել միջազգայնորեն ճանաչված անկախ պետությունը՝ Արցախի Հանրապետությունը։ Հայաստանը Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի անվտանգության երաշխավորն է և ԵԱՀԿ ՄԽ շրջանակներում խաղաղ բանակցությունների երաշխավորը։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-06-03 09:13«Ни одно из обвинений против Рубена Варданяна в азербайджанском суде не имеет оснований – ни одно!», - говорит в интервью «ГА» известный публицист, писатель Ваан ЗАНОЯН. «Судьба наша предначертана Богом, а дороги выбираем всегда мы…» - пожалуй, именно эту фразу из голосового послания Рубена Варданяна из бакинской тюрьмы можно было бы поставить в качестве эпиграфа к встрече-обсуждению «Диалог с Рубеном», прошедшей 31 мая во дворе дома на Баграмяна, 6, в Ереване – встрече, инициированной друзьями Рубена Варданяна и приуроченной ко дню его рождения. Мы поговорили с одним из друзей Рубена Варданяна – известным армянским публицистом, писателем из Спюрка Вааном Занояном.
-
2025-05-31 11:27«Турецкие кураторы поставили перед Пашиняном задачу минимизировать роль Армянской Апостольской Церкви в обществе и сменить нынешних иерархов», - говорит в интервью «ГА» иподиакон Армянской Апостольской Церкви Вартан ПОГОСЯН.
-
2025-05-30 13:13Ранним утром, наткнувшись на пост премьера Пашиняна в Фейсбуке: «Святой отец, иди и продолжай иметь свою тетю, какое тебе дело до меня?», подумалось, что до какой бы степени низости ни пал руководитель страны, это чересчур, и скорее всего страницу Пашиняна в соцсети взломали. Но нет, никаких опровержений не последовало, более того, через короткое время последовал следующий пост не менее подзаборного содержания. Общество в очередной раз впало в шок, все обсуждают премьерские статусы – в центре общественного внимания вновь оказался этот субъект, представляющий Республику Армения – страну с древнейшей историей и культурой, который сегодня занят уже не просто обливанием грязью Армянской Апостольской Церкви, а банально публичным оскорблением духовных пастырей матом.
-
2025-05-29 09:45В Бишкеке состоялось очередное заседание Совета министров обороны ОДКБ 2025 года. Армянское руководство в очередной раз проигнорировало мероприятие – это уже действительно выглядит крайне нелепо, особенно если учесть, что на вышеупомянутом заседании обсуждались и были утверждены документы, касающиеся планирования военного сотрудничества государств – членов ОДКБ на 2026-2030 годы, совершенствования вопросов управления войсками ОДКБ, и т.д. Напомню: будучи в Ереване неделю назад, глава МИД РФ Сергей Лавров заявил, что Россия заинтересована в активном участии Армении в ОДКБ, на что глава МИД РА Арарат Мирзоян ответил, что в Армении есть опасения, что механизмы отношений между Москвой и Ереваном не всегда работали в полной мере, и Ереван не удовлетворен работой ОДКБ.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-04-15 08:16Ադրբեջանը փորձում է արագացնել իրադարձությունները Երբ գործընթացը, որի արդյունքում նախատեսվում է խաղաղության համաձայնագիր ստորագրել, մեկնարկում է Արցախի կարգավիճակի հստակեցման շրջանցումով, ապա եզրահանգումը կարող է լինել միայն մեկը. իշխող ռեժիմի պարագլուխը կրկին որոշել է «ամեն ինչ սկսել սեփական կետից»։ Նման եզրակացության է հանգեցնում նաև խոշոր գործարար Գուրգեն Արսենյանի խորհրդարանի ամբիոնից Փաշինյանին ուղղած կոչը՝ «սթափեցնել Ղարաբաղի ղեկավարությանը»։ Գործարար պատգամավորը շա՜տ է շտապում բիզնես սկսել թուրքերի հետ…
-
2022-04-05 19:27Կապիտուլյանտը վախեցնում է պատերազմով՝ հող նախապատրաստելով նոր դավաճանության համար։ Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակը պաշտպանեց Քարագլխի ռազմավարական գագաթի մի մասը, չնայած թուրքական «բայրաքթարերից» ռմբակոծմանը և հակառակ Փաշինյանի ռեժիմի գաղտնի հրահանգներին։ Այս մասին վերջին օրերին բացահայտ հայտարարում են ռազմական փորձագետները։ Մասնավորապես, Դավիթ Ջամալյանը նշել է, որ Արցախի ղեկավարության կախվածությունը կապիտուլյանտի ռեժիմի ազդեցությունից էականորեն նվազել է։ Փորձագետը բարձր է գնահատել Պաշտպանության բանակի ջանքերը՝ Քարագլուխից ադրբեջանցիների մասնակի հետմղման ուղղությամբ:
-
2022-04-02 08:48Բայց ի՜նչ գեղեցիկ հեքիաթ էր: «Թուրքիան պատրաստ է կարգավորել Հայաստանի հետ հարաբերություններն առանց նախապայմանների»,- երդում-պատառ էին ուտում մեր պետական այրերը։ Դե, թուրքերն էլ ողորմածաբար ժպտում էին, թե՝ այո, իհա՜րկե, առանց նախապայմանների, հայ եղբայրներ, առանց նախապայմանների։ Ի՞նչ նախապայմաններ։ Արցախը դուք առանց այդ էլ հանձնեցիք, գրեթե ամբողջությամբ, ցեղասպանության թեման Երևանը չի լոբբինգավորում, սահմանների առումով դժգոհություններ չկան…
-
2021-12-27 20:12Արցախյան շարժման նորագույն պատմությունը սկսվել է 1988 թվականից։ Այդ ժամանակից ի վեր շատ ջրեր են հոսել։ Փոխվել են Հայաստանի և Արցախի առաջնորդները։ Փոխվել են Ադրբեջանի առաջնորդները։ Փոխվել են միջնորդները։ Նախկին փորձագետներին փոխարինելու են եկել նորերը։ Բայց ողջ այդ ընթացքում ոչ ոք. ո՛չ հայկական կողմից, ո՛չ փորձագետներից (ինչպես անկախ, այնպես էլ կախյալ), և նույնիսկ ադրբեջանական կողմից որևէ մեկն այնքան ոգևորված չի համոզել, թե Հադրութն ու Շուշին պետք է ադրբեջանական լինեն, ինչպես դա անում էր Նիկոլ Փաշինյանը առցանց ասուլիսի ժամանակ։