2020-08-20 09:16
Гагик МКРТЧЯН
ՊԱՏՐԱ՞ՍՏ ԵՆՔ ԱՐԴՅՈՔ ՄԵՆՔ ԴԻՄԱԿԱՅԵԼ ԱՀԱԲԵԿՉՈՒԹՅԱՆԸ
Ժամանակակից ահաբեկչությունը նույնպիսի խնդիր է, ինչպիսին բնական աղետները կամ քրեական հանցավորությունն է։ Պետությունը շատ բան կարող է հակադրել դրան, բայց երաշխիքներ, որ այն իսպառ արմատախիլ կարվի, չկան ու չեն կարող լինել։ Մենք ապրում ենք մի աշխարհում, որտեղ բացի բնական աղետներից, հրդեհներից, հանցավորությունից, հիվանդություններից, արտադրական և տրանսպորտային վթարներից, կա ահաբեկչություն, որին կարող է բախվել յուրաքանչյուր ոք։ Պատրա՞ստ է արդյոք մեր հասարակությունը դիմակայել ահաբեկչությանը։
2016 թվականի հուլիսին «Սասնա ծռեր» զինված խմբի կողմից ՊՊԾ գնդի զավթման գործով վերջին դատական նիստում մեղադրող կողմը պահանջել է դատապարտել խմբի անդամ Վարուժան Ավետիսյանին 8 տարի 9 ամիս ազատազրկման, Էդվարդ Գրիգորյանին՝ 8 տարի 6 ամիս, Գագիկ Եղիազարյանին ՝ 8 տարի 9 ամիս, Պավել Մանուկյանին և Սեդրակ Նազարյանին՝ 9 տարի, Մխիթար Ավետիսյանին՝ 8 տարի 9 ամիս, Արմեն Բիլյանին՝ 21 տարի: Սմբատ Բարսեղյանի համար մեղադրող կողմը պահանջել է ցմահ ազատազրկում։
Դրանից հետո ինչպես «Սասնա ծռերի» անդամները, այնպես էլ նրանց կողմնակիցները հանդես եկան զինված խմբի գործողություններն արդարացնող և մեղադրյալների լիակատար արդարացում պահանջող բազմաթիվ հայտարարություններով։ Վերջիններս, պարզվում է, ամենևին էլ հանցագործներ չեն, այլ գրեթե հերոսներ, որոնք կենսագործել են «ժողովրդի ապստամբության սրբազան իրավունքը»։ Եվ «Իմ քայլը», ըստ երևույթին, համամիտ է իրողությունների նկատմամբ նման տեսակետին։ Համենայն դեպս 2018 թվականին Փաշինյանի կողմից իշխանության զավթումից հետո այդ գործով մեղադրյալների մի մասն ազատ արձակվեց։ «Իմ քայլի» պատգամավորների միջնորդությամբ, իմիջիայլոց։
Այն, որ պատգամավորները գործում էին բնավ ոչ ինքնուրույն, այլ կատարում էին շեֆի հրամանը, կասկածից վեր է։ Շատերը Փաշինյանի այս քայլը, ինչպեսև նրա հանդիպումը «Սասնա ծռերի» պարագլուխների հետ, գնահատեցին որպես եթե ոչ պարի ուղղակի հրավեր, ապա որպես փորձաքար։ Թե կոնկրետ ինչի մասին են պայմանավորվել վարչապետն ու «Սասնա ծռերի» ղեկավարությունը, հանձն չեմ առնի ասել, բայց գլխավորն այստեղ հանդիպման բուն փաստն է։ Հետո, ճիշտ է, ինչ-որ բան այնպես չգնաց, և համագործակցությունը, դատելով ամենից, սառեցվեց։
Մեր խորին համոզմամբ, 2016 թվականի հուլիսյան իրադարձությունները կարող են գնահատվել միայն որպես ահաբեկչական գործողություն։ Դա միանշանա՛կ է ։ 31 հոգուց բաղկացած զինված խումբը ներթափանցեց ոստիկանության պարեկապահակային ծառայության գնդի տարածք, զավթեց զենքն ու պատանդներ վերցրեց։ Առաջ քաշվեցին բացառապես քաղաքական պահանջներ. նախագահ Սերժ Սարգսյանի հրաժարական և ապօրինի զենք ձեռք բերելու և պահելու մեղադրանքով կալանքի տակ գտնվող «Հիմնադիր խորհրդարան» արմատական կազմակերպության առաջնորդ Ժիրայր Սեֆիլյանի ազատ արձակում։ Սպանվեցին ոստիկանության երեք աշխատակիցներ։ Եթե դա ահաբեկչական գործողություն չէ, ապա ի՞նչ է։
Եվ այստեղ մենք մոտենում ենք մեր խոսակցության գլխավոր թեմային. պատրա՞ստ է արդյոք մեր հասարակությունը դիմակայել ահաբեկչությանը։ Գիտակցո՞ւմ են արդյոք իշխանություններն ու բնակչությունը, թե ահաբեկչության դեմ պատերազմում ովքեր են իրենց հակառակորդներն ու դաշնակիցները և ինչ չափով։ Ի՞նչ քայլեր և ո՞ւմ կողմից պետք է ձեռնարկվեն, որպեսզի երկիրն ու հասարակությունը հաջողությամբ հաղթահարեն ահաբեկչության փորձությունը, ի՞նչ է պետք անել և ի՞նչն անել չի կարելի ոչ մի դեպքում։
Առաջին բանը, որ պետք է արձանագրել. Հայաստանը փաստացի գտնվում է պատերազմական վիճակում, շրջապատված թշնամական պետություններով, աշխարհագրորեն մոտ է աշխարհի ամենապայթյունավտանգ տարածաշրջանին, իսկ դա նշանակում է, որ ահաբեկչությունը մեզ սպառնալու է մշտապես։
Այդ գիտակցումով պետք է կարողանալ ապրել, ընկալելով դրա հետ կապված խնդիրները ճիշտ այնպես, ինչպես հիվանդություններն ու ճանապարհային երթևեկությունը։ Ավտովթարից չզոհվելու, չհիվանդանալու, իսկ հիվանդանալով՝ բուժվելու և հնարավորինս ուշ մահանալու համար գոյություն ունեն ոչ միայն ժամանակակից քաղաքակրթության նշանակալի մաս կազմող մասնագիտացված համակարգեր, այլև բոլորին ու յուրաքանչյուրին դեռ մանկուց հայտնի մի շարք կանոններ։ Ահաբեկչությանը դիմակայելու հաջողությունը մեծապես կախված է նրանից, թե որքան արագ կմշակվեն այդ կանոններն ու համընդհանուր կդառնան բոլորի համար։ Մեզ մոտ, ցավոք, այդ ուղղությամբ, հատկապես վերջին երկու տարիներին, ոչինչ չի արվում։
Գլխավոր գործոնը, որը կարող էր վկայել, որ մեր հասարակությունը հասել է ահաբեկչությանը դիմակայելու խնդրի ըմբռնման մակարդակին, ահաբեկչական գործողությունների բախվելիս նրա հասնելն է համախմբվածության մակարդակի։ Ահաբեկչությանը ցուցաբերվող դիմակայությունը չի կարող լինել միայն պետության և ուժային գերատեսչությունների գործը: Առանց բնակչության մասնակցության այն դատապարտված է եթե ոչ պարտության, ապա ահաբեկչությունների շղթայի կրկնության։
Բայց մեր հասարակության ի՞նչ համախմբվածության մասին կարող է խոսք լինել, եթե այն ժամանակ, երբ «Սասնա ծռերը» զավթած էին պահում ՊՊԾ գնդի տարածքը և արդեն ոստիկաններ էին զոհվել, Երևանի կենտրոնում հանրահավաքներ ու երթեր էին ընթանում ի աջակցություն ահաբեկիչների։ Անհնար է նման բան պատկերացնել որևէ այլ երկրում։ Իսկ չէ՞ որ հասարակության տարանջատությունը վերջին երկու տարիների ընթացքում զգալիորեն սաստկացել է։
Թե ինչպես Հայաստանի բնակչությանը վերածել ահաբեկչական սպառնալիքին դիմակայող հանրության՝ առանց հիմքերը փլուզելու, առանձնահատուկ թեմա է։ Նշենք միայն, որ մեզ հայտնի է լոկ մեկ երկիր, որը ցույց է տալիս, թե ինչպես կարելի է դիմակայել ահաբեկչությանը՝ նվազագույնս սահմանափակելով քաղաքացիական ազատություններն ու հասարակության ինքնազգացողությունը։ Այդ երկիրը կոչվում է Իսրայել։
Ինչպես ցույց է տալիս Իսրայելի փորձը, ահաբեկչության դեմ պայքարում զիջումներն անիմաստ են։ Միակ ելքը կանխարգելիչ հարվածի մեխանիզմի ստեղծումն է։ Ահաբեկչական գործողության կանխումը՝ մինչ կատարողները կսկսեն գործել։
Թե որքանով են դա հասկանում և որքանով կարող են այդ համակարգը ստեղծել նրանք, ովքեր պետք է պատասխանատու լինեն դրա ստեղծման համար, մեծ հարց է։ Եվ հասցեագրված առաջին հերթին երկրի ղեկավարությանը, քանզի դրա պատասխանատուն հենց նա է։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-31 10:28Обнаружив, что никакого государства она построить не может, поскольку строить что бы то ни было органически не способна, власть Пашиняна самозабвенно занимается тем, что умеет делать хорошо: манипулировать сознанием граждан. Это одно из основных ее оружий. Само слово "манипуляция" имеет корнем латинское слово manus - рука (manipulus - пригоршня, горсть, от manus и ple - наполнять). Отсюда произошло и современное переносное значение слова: ловкое обращение с людьми как с объектами, вещами.
-
2025-05-30 13:10Такого падения репутации власти, как сегодня в Армении, не было давно или никогда. Будто климат синхронно меняется в природе и в политике: такой температуры неприятия не фиксировалось за всю историю наблюдений - горит еще не все, но дышать уже практически невозможно. Положение крайне катастрофично: чем короче его описывать, тем мрачнее получится картина. Армения, так сказать, окончательно созрела. Ее политику сегодня определяют психически неоднозначные личности и их такие же неоднозначные заявления и действия. Сумасшествие? Да, но что-то уж больно организованное сумасшествие, вам не кажется?
-
2025-05-29 09:33Во власти Пашиняна много кто рукоблудием занимается. Как минимум в виде простого процесса, который в наше время изящно и по-иностранному именуется коррупцией. Хотя малообразованные наши предки именовали это просто воровством. Власть Пашиняна имеет имидж чистейшей клептократии. В переводе с греческого означает "власть воров". Что справедливо обижает ее носителей. Но не до такой степени, чтобы прервать этот увлекательный процесс в масштабах страны. Или в каких-нибудь других более или менее значимых размерах.
-
2025-05-27 10:13Представители власти Пашиняна в подавляющем своем большинстве - рептилии, вызывающие у нормального человека неконтролируемые судороги отчетливого омерзения. В них еще кое-как узнаются люди, но пахнет от них иначе, и следы остаются склизкие. Точную характеристику подобным личностям дал в свое время замечательный писатель и драматург Октав Мирабо: "Если сорвать вуаль и раскрыть их душу во всей ее наготе, она испускает весьма едкий запах разложения".