2021-08-13 08:10
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ԳՈՐԾԻՔԻ ՓՈԽԱՐԻՆՈՒՄ ՄԵԿ ՈՒՐԻՇՈՎ
ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների համաձայն, այս տարվա առաջին կիսամյակում երկրի բյուջեի եկամուտները նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել են ավելի քան 72 մլրդ դրամով: Իսկ դա գրեթե 10-տոկոսանոց աճ է, ինչը, բնականաբար, դրական ցուցանիշ է։ Ճիշտ է, համեմատել նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի հետ, երբ երկրում մոլեգնում էր կորոնավիրուսը, հայտարարված էր լոքդաուն և արտակարգ դրություն, խիստ սահմանափակումներ էին մտցված ձեռնարկությունների գործունեության առումով, այնքան էլ կոռեկտ չէ։ Այդուհանդերձ դրական շարժ է արձանագրվում։ Գոնե ինչ-որ չափով։
Մինչդեռ, ինչպես պարզվում է, ծախսերի մասով պատկերը բնավ ուրախալի չէ։ Բանն այն է, որ կրկին իսկ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ գանձարանը մոտ 100 միլիարդով ավելի մեծ գումար է ծախսել։ Բնականաբար, զգալիորեն աճել է նաև բյուջեի դեֆիցիտը։ Եթե 2020 թվականի հունվար-հունիս ամիսներին դա (դեֆիցիտը) կազմում էր 48,9 միլիարդ, ապա այս տարի՝ 75,4 միլիարդ: Համաձայնեք, տխուր իրավիճակ է, երբ ծախսերի ու եկամուտների անհավասարակշռությունն այդչափ զգալիորեն աճում է։
Իհարկե, հետպատերազմյան իրավիճակը լրացուցիչ բյուջետային ծախսեր է պահանջում, և կարծես թե կարելի է այդ գործոնով արդարացնել բյուջետային ծախսերի ու դեֆիցիտի այդքան զգալի աճը։ Բայց այդ դեպքում պետք է ուշադրության առնել այն հանգամանքը, թե որ ուղղություններով են իրականացվել և աճել երկրի բյուջեի ծախսերը, որի տնտեսությունը հետհամաճարակային և հետպատերազմյան սինդրոմ է ապրում։ Ահա ուրեմն, ավելի քան 75 միլիարդը ծախսվել է աշխատավարձերի վրա, մոտ 70 միլիարդը՝ ծառայությունների և ապրանքների գնման, 87 միլիարդ հատկացվել է ներքին և արտաքին պարտքի տոկոսավճարների մարմանը, 33 միլիարդ կազմել են դրամական օժանդակությունները, 90 միլիարդ՝ դրամաշնորհները, 297 միլիարդ՝ սոցիալական նպաստներն ու կենսաթոշակները, և մոտ 110 միլիարդ հատկացվել է այլ ծախսերի համար: Նշենք, որ թվարկված բոլոր ուղղություններով, բացառությամբ տոկոսավճարների, աճ է գրանցվել։
Այսպիսով, արձանագրենք, որ բյուջեի ծախսերի առնվազն երկու երրորդն ընթացիկ է։ Արձանագրենք նաև, որ կապիտալ ծախսերի մասնաբաժինը նվազագույնի է հասցված։
Այստեղ կարելի է, իհարկե, վկայակոչել այն փաստը, որ դիլետանտների կառավարությունում քչերն են գիտակցում կապիտալ ծախսերի կարևորությունը երկրի տնտեսության զարգացման համար, ենթակառուցվածքային նախագծերի իրականացման կարևորությունը։ Եվ ժամանակին հենց այդպես էլ եղավ։ Դեռ երկու տարի առաջ կառավարության ղեկավարը համարում էր, թե կապիտալ ծախսերը պարարտ հող են կոռուպցիայի ծաղկման համար և դա (հողը) պետք է վերացնել կոռուպցիոներների ոտքի տակից։ Փաշինյանը որոշեց, որ բյուջեի այդ ծախսերն արդյունավետ չեն։ Այդպես թավշե ժամանակաշրջանի սկիզբը հայկական տնտեսության մեջ նշանավորվեց բացի ամենից նաև պետգանձարանի կապիտալ ծախսերի կտրուկ կրճատմամբ։ Բայց անցավ որոշ ժամանակ, սկսվեց ճգնաժամային շրջանը, և կառավարության ղեկավարի աչքերն ի վերջո բացվեցին։ Ընդ որում՝ այն աստիճան, որ խոստացավ կապիտալ ծախսերի ռեկորդային մակարդակ և նույնիսկ դրանց (ծախսերի) մեջ տեսավ ճգնաժամի դեմ պայքարի հիմնական գործիքը։
Եվ ահա այսօր, դատելով ամենից, այդ հակաճգնաժամային գործիքը կրկին դադարել է գրավել կառավարության ուշադրությունը։ Հիմա մեծ պահանջարկ է վայելում մեկ այլ գործիք։ Իշխանությունը, հավանաբար, կարծում է, թե չագուճը ձեռքին ավելի հեշտ է պայքարել ճգնաժամի դեմ։ Չագուճն աշխատանքային վիճակում պահելու համար անհրաժեշտ են ընթացիկ ծախսեր (աշխատավարձեր, նպաստներ, պարգևավճարներ): Ուստի դրանք աճում են։ Իսկ կապիտալ ծախսերի մակարդակի վերաբերյալ Փաշինյանի խոստացած ռեկորդի, դրանց հակաճգնաժամային ազդեցության մասին բոլորը համերաշխ մոռացել են…
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-05-31 09:46В настоящее время осуществляется постепенный процесс нормализации отношений Турции с Арменией. Об этом заявил президент Турции Реджеп Тайип Эрдоган, отвечая на вопросы журналистов на борту самолета по возвращении из Азербайджана, передает Анадолу. "По достижении мира и нормализации мы увидим, что наши страны выиграют от этого",- заявил политик. Эрдоган добавил, что Турция ожидает от Ирана поддержки шагов относительно так называемого Зангезурского коридора, которые, по его словам, послужат миру, стабильности и развитию в регионе.
-
2025-05-30 10:34По данным системы «Аргус-Фито», с начала 2025 года по 7 мая увеличился импорт в Россию молодого продовольственного картофеля, передает NEWS.am. Ввоз свежего картофеля вырос в 3,5 раза по сравнению с аналогичным периодом прошлого года – с 124,8 до 432,2 тысячи тонн, передает Россельхознадзор. За указанный период импортировано 5,1 тыс. тонн картофеля из Армении. При этом за тот же период 2024 года (с начала 2024 года по май прошлого года) импорт из Армении составил всего 490 тонн. Это говорит о том, что Армения увеличила поставки картошки в Россию более чем в 10 раз.
-
2025-05-29 09:51Армянская экономика медленно, но верно продолжает идти ко дну. Когда и как это дно она нащупает, сказать сложно. Но факт в том, что после пары лет относительного позитива, связанного с эффектом от российско-украинского военного конфликта, антироссийскими экономическими санкциями со стороны коллективного Запада, ставшими своеобразным спасательным кругом для армянской экономики, теперь ей не на чем держаться на плаву.
-
2025-05-27 10:09Министр экономики Армении Геворг Папоян сообщил журналистам после заседания правительства, что в настоящее время разрабатываются программы поддержки коньячных предприятий. Об этом сообщает «Арменпресс». Он отметил, что цель – обеспечить бесперебойный сбор винограда в сентябре-октябре. «Мы поддержим все компании, вовлеченные в процесс заготовки и экспорта, при условии, что будет обеспечен качественный и стабильный сбор винограда», – подчеркнул министр. Касаясь проблем с экспортом армянского коньяка и других алкогольных напитков в Россию через территорию Грузии, Папоян сообщил, что вскоре проведет встречу с производителями. Одна публичная встреча с ними уже состоялась. «У нас есть предварительные итоги обсуждений с грузинской стороной. Мы продолжим диалог с производителями. Правительство не оставило и не оставит без внимания наших виноградарей, фермеров, производителей коньячного спирта и экспортеров готовой продукции – мы предусмотрим целевые механизмы поддержки», – заверил он.