2021-09-24 17:57
Рубен МАРГАРЯН
ԱԼԻԵՎԻ ԼԾԱԿԸ ԵՐԵՎԱՆՈՒՄ Է
ԱՄՆ դեսպան Լին Թրեյսին Հայաստանի անկախության օրվա նախաշեմին հարցազրույց տվեց Առաջին ալիքին, որում, մասնավորապես, կրկին հայտարարեց, որ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի խնդիրը դեռ պետք է լուծվի: Այս հայտարարությունը ոգևորություն առաջացրեց որոշակի շրջանակներում, բայց... Կարծում ենք՝ շատ իզուր։ Եվ խնդիրը բնավ Լին Թրեյսին չէ։ Խնդիրը Փաշինյանն է։
Մի կողմից, ամերիկացի դիվանագետը արտակարգ ոչինչ չասաց։ Նախ՝ այն պատճառով, որ այդպիսին է Մինսկի խմբի համանախագահների դիրքորոշումը դրա ձևավորման պահից ի վեր. Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը պետք է որոշվի պետությունների տարածքային ամբողջականության և ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի սկզբունքների հիման վրա: Երկրորդ՝ ամերիկացի դիվանագետի խոսքերը համապատասխանում են իրողություններին։
Արցախի կարգավիճակն այսօր իսկապես որոշված չէ, այն կախված է օդում։ Նվազագույն են հիմքերը՝ ասելու, թե Արցախն Ադրբեջանի մասն է, քանի որ Բաքվի կառավարությունը չի վերահսկում հանրապետության իր բռնազավթած մասը, իսկ անվտանգությունը հիմնականում ապահովում են ռուս խաղաղապահները։ Ներքին հարցերը լուծում է տեղական կառավարությունը։ Հայաստանն օգնում է ֆինանսապես... Թվում է՝ պատկերը հուսադրող է, և Ալիևի այն խոսքերը, թե Լեռնային Ղարաբաղի խնդիր չկա, հասարակ պարծենկոտություն են։ Ավաղ, ամեն ինչ բնավ այդքան վարդագույն չէ։
Քանզի միայն առաջին հայացքից է թվում, թե Բաքուն լծակներ չունի բուն Արցախում տեղի ունեցող գործընթացների վրա ազդելու համար։ Դա այնքան էլ չի համապատասխանում իրականությանը. Ալիևն ունի լծակ, դրա անունը Նիկոլ Փաշինյան է։ Ինչն էլ թույլ է տալիս Ալիևին վստահորեն ասել, թե Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրն ինքը լուծել է։ Գաղտնիք չէ, որ պատերազմից հետո Փաշինյանն ու իր կառավարությունը ամեն կերպ խուսափում են խոսել Արցախի մասին որպես սուբյեկտի։ «Արցախի Հանրապետություն» բառակապակցությունն անհետացել է ՀՀ կառավարության բառապաշարից և պաշտոնական փաստաթղթերից։ Այդ մասին խոսում է խորհրդարանական ընդդիմությունը, այդ մասին վերջերս հայտարարեցին նաև Արցախի խորհրդարանի երեք խմբակցություններ՝ ընդգծելով, որ Հայաստանի իշխանությունները կասկածի տակ են առնում Արցախի Հանրապետության սուբյեկտայնությունը։
Ո՞րն է Փաշինյանի այդօրինակ պահվածքի պատճառը, որը պատերազմից առաջ ճղավում էր, թե Արցախը Հայաստան է։ Ըստ երևույթին՝ նույնը, ինչ Ալիևի գլուխ գովելու պատճառը։ Փաշինյանը դե ֆակտո համաձայնություն է տվել Ադրբեջանի կազմում Ղարաբաղի կարգավիճակին, ուստի կատարում է խոստումն ու որևէ կերպ չի ընդգծում հանրապետության սուբյեկտայնությունը։ Փաշինյանի դիրքորոշման մասին գիտի ոչ միայն Ալիևը, այլև ռուսները, որոնք թեև համակարծիք են, որ Մինսկի խումբը պետք է վերսկսի բանակցային գործընթացը, բայց խուսափում են պարտավորեցնող հայտարարություններ անել Արցախի ապագա կարգավիճակի մասին։ Ինչպես մի առիթով նշեց Մարիա Զախարովան, կարգավորման գործընթացը Մինսկի խմբի հովանու ներքո պետք է շարունակվի ստեղծված իրողություններին համարժեք:
Չարժե կասկածել, որ եթե այսօր Ալիևը հավանություն տա Ադրբեջանի կազմում Արցախի ինչ-որ ինքնավար կարգավիճակին, գումարած բնակչության անվտանգության երաշխիքները, Փաշինյանն ուրախությամբ կհամաձայնի և հերթական ճառը կկարդա մեր գլխին, թե պարտությունն ամենևին էլ պարտություն չէ, այլ հակառակը... Ի դեպ, եթե սթափ նայենք իրերին, հեշտ է նկատել, որ Արցախի կարգավիճակի վերաբերյալ Ալիևի և Փաշինյանի հռետորաբանությունը նույն հնչողությունն ունի. առաջինը ասում է, թե կա տարածք, որը ժամանակավորապես վերահսկում են ռուս խաղաղապահները, իսկ «Լեռնային Ղարաբաղ» հասկացություն այլևս չկա, դե, իսկ երկրորդը պարզապես խուսափում է օգտագործել «Արցախի Հանրապետություն» տերմինը, ինչը փաստացի համընկնում է Ալիևի դիրքորոշման հետ։
Կեղծ փիլիսոփայական դատողություններն այն մասին, թե ինչ է հաղթանակը և ինչ՝ պարտությունը, գալիք որոշմանն են նախապատրաստում ոչ միայն Հայաստանի, այլև Արցախի ժողովրդին։ Պատահական չէ, որ Արայիկ Հարությունյանը, գալով Երևան, պարբերաբար այցելում ու խորհրդակցում է Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հետ։ Ուրիշ ո՞վ կարող է համոզիչ փաստարկներ ներկայացնել իրեն՝ հօգուտ Ադրբեջանի կազմում Արցախի ընդգրկման, եթե ոչ առաջին նախագահը, որը դրա համար պայքարել է դեռևս 1997-ին։ Իհարկե, արցախցիներին համոզելը հեշտ չի լինի, բայց նրանց կասեն, թե անվտանգությունը երաշխավորված է ռուս խաղաղապահների կողմից։ Իբր՝ եթե Արցախը չհամաձայնի, ապա 4 տարի անց Բաքուն կպահանջի դուրս բերել խաղաղապահներին։ Իսկ եթե Արցախը հնազանդվի, ապա Բաքուն կերկարաձգի մանդատը…
Տեղին է հիշեցնել, որ խաղաղապահների նախկին հրամանատար գեներալ Ռուստամ Մուրադովը պաշտոնից հեռանալուց հետո հայտարարել է, որ 5 տարի անց խաղաղապահների մանդատը երկարաձգվելու է նույն ժամկետով: Այնպես որ ուրվագծվում է հստակ պատկեր. մինչ խաղաղապահների առաջին ժամկետի ավարտը փաստաթուղթ կպատրաստվի Ադրբեջանի կազմում Արցախի կարգավիճակի մասին՝ նվազագույն իրավունքներով։ Նիկոլը կհամոզի Հայաստանի ժողովրդին, թե այդ պայմանագիրը մեծ հաղթանակ է։
Իսկ երբ առաջին հնգամյա ժամկետը մոտենա ավարտին, Արցախին կստիպեն համաձայնել Ալիևի պայմաններին՝ խաղաղապահների դուրսբերման սպառնալիքով։ Կամ պարզապես կկանգնեցնեն փաստի առաջ, որ նման որոշմանը համաձայնել է Երևանը։ Այնուհետ կերկարաձեն ռուսական զորախմբի մանդատը ևս 5 տարի ժամկետով, որի ընթացքում արցախցիներին կհամոզեն, թե ինչ հիասքանչ է կլանքը Բաքվի վերահսկողության տակ։ Ում համոզեն՝ համոզեն, ում՝ ոչ, կարտագաղթեն, իսկ Նիկոլը փոխարենը շռայլ փոխհատուցում կվճարի նրանց։
Հ.Գ.- Ինչպես հաղորդում են լրատվական գործակալությունները, Իլհամ Ալիևը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 76-րդ նստաշրջանում ունեցած ելույթի ժամանակ կոչ է արել անդամ երկրներին և կազմակերպության քարտուղարությանը չօգտագործել «Լեռնային Ղարաբաղ» անվանումը: «Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը մնացել է անցյալում։ Ադրբեջանում այլևս չկա «Լեռնային Ղարաբաղ» անվանումով վարչատարածքային միավոր։ 2021 թվականի հուլիսի 7-ին նախագահի հրամանագրով մենք ստեղծել ենք Ղարաբաղի և Արևելյան Զանգեզուրի տնտեսական գոտիներ։ Օգտվելով առիթից՝ կոչ եմ անում ՄԱԿ-ի անդամ պետություններին և ՄԱԿ-ի քարտուղարությանը մեր տարածքներին անդրադառնալիս թույլ չտալ իրավական տեսանկյունից գոյություն չունեցող, քաղաքական առումով կանխակալ անվանումների գործածում, որոնք մանիպուլյացիոն բնույթ են կրում»,- հայտարարել Է նա։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-04-16 09:27Никол Пашинян, выступая в парламенте, снова высказался за роспуск Минской группы ОБСЕ. Дескать, если с Азербайджаном будет мир, то и Минская группа не нужна, а потому он готов подписаться под обращением-призывом о роспуске МГ ОБСЕ в тот день и час, когда будет подписано мирное соглашение между Арменией и Азербайджаном. О чем не говорит Пашинян? Пашинян не говорит о том, что МГ ОБСЕ создавалась не для того, чтобы был подписан мирный договор между Арменией и Азербайджаном. Предназначение МГ ОБСЕ было иное - мирное урегулирование конкретного нагорно-карабахского конфликта.
-
2025-04-14 10:17Этой программой правящая в Армения семья занимается давно, не надо думать, что это их недавнее открытие. Обучением своих сограждан они занимаются активно с момента прихода во власть и сами, надо отдать им должное, очень быстро и революционно обучаются.
-
2025-04-14 10:01Куда-то пропали подкасты Никола Пашиняна с Анной Акопян. Устали? Передумали? Впрочем, нетрудно догадаться, почему свернули подкаст-кампанию. Им надоело читать комментарии. А удалять эти, мягко говоря, нелицеприятные комментарии, означало бы удалять подавляющее большинство… Теперь нехватку пиара решили восполнить мероприятиями по теме «образование - это модно». Правящая семья решила объяснить гражданам Армении, что образование - это модно… Армянам, которые в лепешку расшибутся, чтобы дать детям хорошее образование…
-
2025-04-14 09:44Специальный представитель президента США Стив Уиткофф за последние дни провел переговоры как по Украине, так и по иранской ядерной программе. Трамп после переговоров высказывался с оптимизмом, в частности, касаясь украинского конфликта, отметил, что настало время конкретными шагами закрепить позитивный ход переговоров.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-04-15 08:16Ադրբեջանը փորձում է արագացնել իրադարձությունները Երբ գործընթացը, որի արդյունքում նախատեսվում է խաղաղության համաձայնագիր ստորագրել, մեկնարկում է Արցախի կարգավիճակի հստակեցման շրջանցումով, ապա եզրահանգումը կարող է լինել միայն մեկը. իշխող ռեժիմի պարագլուխը կրկին որոշել է «ամեն ինչ սկսել սեփական կետից»։ Նման եզրակացության է հանգեցնում նաև խոշոր գործարար Գուրգեն Արսենյանի խորհրդարանի ամբիոնից Փաշինյանին ուղղած կոչը՝ «սթափեցնել Ղարաբաղի ղեկավարությանը»։ Գործարար պատգամավորը շա՜տ է շտապում բիզնես սկսել թուրքերի հետ…
-
2022-04-05 19:27Կապիտուլյանտը վախեցնում է պատերազմով՝ հող նախապատրաստելով նոր դավաճանության համար։ Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակը պաշտպանեց Քարագլխի ռազմավարական գագաթի մի մասը, չնայած թուրքական «բայրաքթարերից» ռմբակոծմանը և հակառակ Փաշինյանի ռեժիմի գաղտնի հրահանգներին։ Այս մասին վերջին օրերին բացահայտ հայտարարում են ռազմական փորձագետները։ Մասնավորապես, Դավիթ Ջամալյանը նշել է, որ Արցախի ղեկավարության կախվածությունը կապիտուլյանտի ռեժիմի ազդեցությունից էականորեն նվազել է։ Փորձագետը բարձր է գնահատել Պաշտպանության բանակի ջանքերը՝ Քարագլուխից ադրբեջանցիների մասնակի հետմղման ուղղությամբ:
-
2022-04-02 08:48Բայց ի՜նչ գեղեցիկ հեքիաթ էր: «Թուրքիան պատրաստ է կարգավորել Հայաստանի հետ հարաբերություններն առանց նախապայմանների»,- երդում-պատառ էին ուտում մեր պետական այրերը։ Դե, թուրքերն էլ ողորմածաբար ժպտում էին, թե՝ այո, իհա՜րկե, առանց նախապայմանների, հայ եղբայրներ, առանց նախապայմանների։ Ի՞նչ նախապայմաններ։ Արցախը դուք առանց այդ էլ հանձնեցիք, գրեթե ամբողջությամբ, ցեղասպանության թեման Երևանը չի լոբբինգավորում, սահմանների առումով դժգոհություններ չկան…
-
2021-12-27 20:12Արցախյան շարժման նորագույն պատմությունը սկսվել է 1988 թվականից։ Այդ ժամանակից ի վեր շատ ջրեր են հոսել։ Փոխվել են Հայաստանի և Արցախի առաջնորդները։ Փոխվել են Ադրբեջանի առաջնորդները։ Փոխվել են միջնորդները։ Նախկին փորձագետներին փոխարինելու են եկել նորերը։ Բայց ողջ այդ ընթացքում ոչ ոք. ո՛չ հայկական կողմից, ո՛չ փորձագետներից (ինչպես անկախ, այնպես էլ կախյալ), և նույնիսկ ադրբեջանական կողմից որևէ մեկն այնքան ոգևորված չի համոզել, թե Հադրութն ու Շուշին պետք է ադրբեջանական լինեն, ինչպես դա անում էր Նիկոլ Փաշինյանը առցանց ասուլիսի ժամանակ։