Последние новости

Վահե ԴԱՎԹՅԱՆ․ ՆԱՄԱԽՎԱՆԻ ՀԷԿ-Ը ՈՐՊԵՍ ԹՈՒՐՔ-ՎՐԱՑԱԿԱՆ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆ ԻՆԴԻԿԱՏՈՐ

Օրերս հայտնի դարձավ, որ թուրքական ENKA ընկերությունը միջազգային արբիտրաժում հաղթանակ տարավ Թբիլիսիի նկատմամբ: Վերջինս պարտավորվում է ընկերությանը վճարել 382,3 մլն ԱՄՆ դոլար՝ Նամախվանի ՀԷԿ-ի նախագծի կասեցման վնասները հատուցելու նպատակով:

Նամախվանի ՀԷԿ-ի շուրջ ծավալվող բարդ գործընթացները թեև ներկայացվում են զուտ էներգետիկ ու բնապահպանական անվտանգության տեսանկյունից, սակայն ունեն ընդգծված աշխարհաքաղաքական նշանայություն:

Մոտ 800 մլն ԱՄՆ դոլար գնահատվող ՀԷԿ-ը կառուցվում էր թուրքական ընկերության կողմից, որին, ինչպես հայտնի է, վրացական կառավարությունը 90 տարի ժամկետով փոխանցել էր Արևմտյան Վրաստանի խոշորագույն գետի՝ Ռիոնիի օգտագործման իրավունքը: Դրանից բացի, թուրքական ընկերությունը սեփական հայեցողությամբ կարող էր շահագործել գետի ավազանի տարածքը՝ 13,4 հազ. քկմ, ինչպես նաև գետի ամբողջ ֆլորան ու ֆաունան:

Արդյունքում փաստացիորեն թուրքական ընկերությունը հնարավորություն էր ստանում վերահսկելու Վրաստանի ու Ռուսաստանի միջսահմանային գոտին, ինչը չէր կարող չանհանգստացնել Վրաստանում թուրքական էքսպանսիյի ռիսկերն օբյեկտիվորեն գնահատողներին: Դա, բնականաբար, չէր կարող չանհանգստացնել նաև Մոսկվային:

2021 թ.-ին գրեթե ամենօրյա ռեժիմով Վրաստանում անց էին կացվում բազմահազարանոց բողոքի ակցիաներ (Քութաիսիում մասնակիցների թիվը գերազանցել է 15 հազարը), որտեղ այլևս հնչեցվում էին ոչ միայն բնապահպանական, այլ նաև՝ քաղաքական ու ավելի հաճախ՝ հակաթուրքական դրույթներ:

Պատահական չէին թուրքական ու ադրբեջանական մամուլում պարբերաբար հրապարակվող նյութերը՝ Վրաստանում ՛՛հակաթուրքական հիսթերիայի՛՛ գեներացման մասին: Արդյունքում խնդիրը տեղափոխվեց դիվանագիտական դաշտ, ինչի վառ դրսևորումներից էր Վրաստանում Թուրքիայի դեսպանի հայտարարությունը՝ ուղղված ՀԷԿ-ի կառուցման տարածքում ցուցարարների կողմից քրիստոնեական խաչի տեղադրման դեմ:

Վերջ ի վերջո, Թբիլիսին որոշում կայացրեց կասեցնել թուրքական ընկերության հետ համագործակցությունը, իսկ ՀԷԿ-ի նախագիծը դուրս բերվեց օրակարգից:

Նամախվանի ՀԷԿ-ը սոսկ տնտեսական նախագիծ չէր, այն ձեռք էր բերել ընդգծված մշակութային, անգամ քաղաքակրթական նշանակություն: Ցուցարարների շարքերում վրաց հոգևորականների մշտական ներկայությունը դրա վառ ապացույցներից էր:

Նամախվանի ՀԷԿ-ի ոդիսականը առավել քան ցայտուն կերպով բացահայտում է թուրք-վրացական հարաբերությունների իրական բնույթը, թուրքական կապիտալի ագրեսիվ էքսպանսիայի էությունն ու հեռահար նպատակները: Վերոնշյալ արբիտրաժային որոշումն էլ ինչ-որ իմաստով կոնցեպտուալ ամբողջականացում է ապահովում այս գործընթացին:

Վահե ԴԱՎԹՅԱՆ, ֆեյսբուքյան էջ

ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА

  • СТАНЕТ ЛИ SOCAR ЭКСПАНСИОНИСТСКОЙ НЕФТЕГАЗОВОЙ КОРПОРАЦИЕЙ?
    2025-03-15 10:59

    «Почему Азербайджан хочет превратить SOCAR в  «национальную компанию»? - пишет на своей странице в Фейсбук доктор политических наук, специалист по энергетике Ваге ДАВТЯН.

  • Сергей МАРКЕДОНОВ: УСТОЙЧИВОСТЬ МИРНОЙ КОНСТРУКЦИИ СОМНИТЕЛЬНА
    2025-03-15 10:32

    Хотелось бы дать утвердительные ответы на вопросы, можно ли ставить точку в истории многолетнего конфликта и вступает ли Кавказ в новую долгожданную эру мира, но даже сейчас остаются определенные сомнения в устойчивости всей мирной конструкции, написал в телеграм-канале экспертов Центра политических технологий им. Игоря Бунина Bunin & Co ведущий научный сотрудник Центра евро-атлантической безопасности Института международных исследований МГИМО, российский политолог Сергей Маркедонов, коснувшись возможного подписания мирного договора между Арменией и Азербайджаном. По его словам, помимо конституционных коллизий остаются неразрешенными проблема демаркации и делимитации границ и пресловутого «коридора» и для того, чтобы мир пришел в регион, нужны не только слова и документы… Публикацию полностью приводим ниже.

  • Артак ЗАКАРЯН: «ПРИВЕДЕННЫЙ НАМИ» НИКОЛ И ПОЛИТИЧЕСКИЕ РЕКОРДЫ ЕГО СУДЕБНО-ПРАВОВОЙ СИСТЕМЫ
    2025-03-13 10:42

    Политические преследования в отношении оппозиции имели и имеют для ГД одну цель: сохранить свое губительное для нации правление и поставить его на службу интересам Азербайджана и Турции, и следующий сезон репрессивных шоу – для отвлечения внимания народа от всего этого, написал на своей странице в ФБ член Исполнительного органа РПА Артак Закарян, добавив: беда в том, что Армения стоит перед угрозой новых тяжких вызовов… Публикацию полностью приводим ниже.

  • Татевик АЙРАПЕТЯН: ГАЗОПРОВОД НЕ ТОЛЬКО ДЛЯ НАХИДЖЕВАНА, РАЗГОВОРЫ О СЮНИКЕ ЗДЕСЬ НЕСПРОСТА
    2025-03-13 09:51

    Даже в этой ситуации у Армении есть исключительный ресурс в лице проживающих в Спюрке и работающих в различных структурах влиятельных армян, которые наверняка задействуют свои ресурсы для Армении, если увидят, что государство заинтересовано в усилиях по предотвращению довольно опасных процессов, однако сегодня Армения не применяет эти исключительные и важные рычаги, хотя Азербайджан становится все более агрессивным и опасным, написала в своем ТГ-канале эксперт по Азербайджану Татевик Айрапетян.

ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ