2019-08-13 07:23
Марина МКРТЧЯН
ՆԱ ԱՄԱՉՈՒՄ Է. ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄԸ՝ ՖՈՒՆԿՑԻՈՆԱԼ ԻՄՊՈՏԵՆՑԻԱ
Ինչպես սպիտակը սևի վրա
Բոլոր ժամանակներում պոպուլիստական ռեժիմներին բնորոշ է եղել թերի ֆունկցիոնալությունը։ Մեկ տարի և երեք ամիս ժամանակահատվածում մեր երկրում այդ թերիությունը դրսևորվեց առավել քան ակներևաբար։
Հասարակական կյանքի բոլոր ոլորտներում տիրող լճացումը փոխհատուցվում է վարչապետի հրապարակային բուռն զեղումներով, ընդ որում տնտեսությունը դոփում է տեղում, ապրուստը՝ թանկանում, սոցիալական իրավիճակը զանգվածային խռովությունների շեմին է։ «Բոլորը տեսնում են, որ պետական ապարատը ծառայում է ոչ թե երկրի զարգացման ծրագրերին, այլ մեկ մարդու բնազդներին ու քմահաճույքներին, որ բխում են նրա` ծայրահեղ պարզունակ աշխարհայացքից: Իշխանությունների պարզունակության և ֆունկցիոնալ իմպոտենցիայի մասին այսօր խոսում են բոլորը»,- «ԳԱ»-ին տված հարցազրույցում արձանագրեց ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը։
«Ֆունկցիոնալ իմպոտենցիա». սա ներկայիս իշխանության չափազանց ճշգրիտ ախտորոշումն է։ Փորձենք գլուխ հանել հիվանդության պատճառներից։ Քաղաքական հոգեբանության տեսանկյունից, իշխանության նորմալ ֆունկցիոնալության փոխարինումը պոպուլիստական խոստումներով՝ 50 տարվա հեռանկարով (ինչպես մեր պարագայում), ֆրուստրացիայի տիպիկ դրսևորում է։ Քաղաքական գործչի ֆրուստրացիան անհաջողությունների վերապրման հոգեկան վիճակ է, որն առաջանում է ինչ-որ նպատակների ճանապարհին խոչընդոտների առկայության դեպքում։ Մեր պարագայում խոչընդոտը հենց հիվանդի բուն անձն է։
Փաշինյանը գերազանց գիտակցում է իր անկարողությունը պետական մեքենայի կառավարման գործում և ուրույն կերպով վերապրում դա, փորձելով գտնել ելքը հրապարակային ճառաբանության բուռն հեղեղում և իրենից առաջ արված ամենը ցեխը թաթախելու և պղծելու բառացիորեն ամենօրյա փորձերում։ Նրան պարզապես անհրաժեշտ է ապացուցել իրեն և ուրիշներին, որ իրենից առաջ էլ ամեն ինչ ապաշնորհ էր և ոչ ֆունկցիոնալ։ Նա ի վիճակի չէ ընդունել նախորդների արժանիքները, որոնց խորապատկերին իր պակասավորությունը երևում է ինչպես սպիտակը սևի վրա։
Քաղաքական ախտորոշման պատանդ
Ֆրուստրացիայի տեսանկյունից, Փաշինյան-քաղաքական գործչի ապավինումը կախարդական փայտիկին կլինիկական օրինաչափություն է։
Նա իրեն հաշիվ է տալիս այն բանում, որ զբաղեցրել է ոչ իր տեղը, և որ իրավիճակը կարելի է շտկել միայն գերբնական ուժերի օգնությամբ։ Ընդ որում ծուլության մեջ մեղադրել վարչապետին չի կարելի, նա պատրաստ է աշխատել զօրուգիշեր, որպեսզի շտկի իրավիճակը, բայց չգիտի, թե ԻՆՉՊԵՍ։ Դա տրված չէ իրեն։ Ավելի ճիշտ, տրված է, բայց ոչ իրեն, այստեղից էլ Նիկոլի մեջ մշտապես բլթբլթացող ատելությունը Ռոբերտ Քոչարյանի նկատմամբ, որը ՀՀ վարչապետի պաշտոնում նշանակվելու առաջին իսկ օրվանից սկսեց աշխատել արդյունքի նպատակադրումով և շարունակեց այդ աշխատանքը նախագահի պաշտոնում։ Մեր իրավիճակում երկրորդ նախագահն ակամայից խաղում է մշտական ֆրուստրատորի դեր, այսինքն՝ քաղաքական սուբյեկտի, որը Փաշինյանին ստիպում է ամեն օր թերարժեքության բարդույթ ապրել։
Փաշինյանն ամաչում է, որ երկրորդ նախագահի հանդեպ իր անձնական հակակրանքը հայտնի դարձավ հասարակայնությանը, ամաչում է, որ հարգարժան մարդիկ խոսում են այն մասին, որ իր անձնական հրահանգով Քոչարյանը ենթարկվում է քաղաքական հալածանքի։ Փաշինյանին տանջում է սեփական թերարժեքության զգացումը Քոչարյանի համեմատ, որը ակտիվ քաղաքականության մեջ անցկացրած մեկ տարում (կարելի վերցնել ցանկացած տարին) արել է ավելին, քան Փաշինյանը ողջ կյանքում։
Փաշինյանն իրեն հաշիվ է տալիս, որ երկրորդ նախագահին դատում է բնավ ոչ սահմանադրական կարգ տապալելու համար. ավելին, Փաշինյանը գիտակցում է մեղքի իր բաժինը 2008թ. մարտի 1-ի իրադարձությունները հրահրելու հարցում, որոնք ավարտվեցին 10 մարդու մահով։ Մի անգամ նա նույնիսկ հրահրման մեջ մեղադրեց իր քաղաքական գուրու Տեր-Պետրոսյանին, «Հայկական ժամանակի» էջերում հաղորդելով, որ ՀԱԿ-ի առաջնորդը երկրից կանխամտածված դուրս հանեց որդուն հայտնի իրադարձությունների նախօրեին, որովհետև հաստատ գիտեր, որ իշխանության հետ բախման է տանելու ժողովրդին։ Փաշինյանը առավել քան որևէ այլ ոք հասկանում է, որ Քոչարյանը չի տապալել սահմանադրական կարգը. հասկանում է, բայց իր հետ ոչինչ անել չի կարողանում։ Փաշինյանն իր քաղաքական ախտորոշման պատանդն է, այսօր ոչ թե ինքը, այլ իր հիվանդությունն է կառավարում պետությունը։
Նրան չի հաջողվի կրկնել «Կովկասյան վագրի» ֆենոմենը
Վարչապետը ծանր է տանում անհաջողությունները քաղաքական դաշտում, նա գիտի, որ արդեն տեսանելի հեռանկարում իրեն սպասում է համընդհանուր ծաղր և տապալում։
Իսկ բացի այդ, նա հաստատապես գիտի, որ ստեղծված իրավիճակում Ռոբերտ Քոչարյանը կկարողանար երկրի տնտեսությունը դուրս բերել լճացման վիճակից՝ ճիշտ այնպես, ինչպես դա արեց ՀՀՇ-ի կառավարման ընթացքում ազգային արդյունաբերության տոտալ ոչնչացումից և արտադրական հզորությունների կողոպտումից հետո։ Փաշինյանին ստույգ հայտնի է, որ հենց Քոչարյանը ռեկորդային կարճ ժամկետներում վերածեց թալանված երկիրը զարգացման առումով հեռանկարային պետություններից մեկի, որը տնտեսական աճի տեմպերով գերազանցեց Վրաստանին ու Ադրբեջանին, մոտենալով Իսրայելի մակարդակին։
Փաշինյանը գիտի, որ իրեն չի հաջողվի կրկնել «Կովկասյան վագրի» ֆենոմենը, նա գիտի, որ բացի մերկախոս հայտարարություններից և հրապարակային հիստերիաներից՝ ինքը ոչ մի բանի պիտանի չէ, և այդ իմացությունը միայն խորացնում է ախտորոշումը։ Ֆրուստրացիան, կրկնեմ, անհաջողությունների վերապրման հոգեկան վիճակ է, որն առաջանում է ինչ-որ նպատակների ճանապարհին անհաղթահարելի խոչընդոտների առկայության դեպքում, այն կարող է դիտարկվել որպես հոգեբանական ստրեսի դրսևորումներից մեկը։ Այս ախտորոշումը բնորոշ է պոպուլիստական ռեժիմների առաջնորդներին, որոնք հասկանում են, որ դատապարտված են խայտառակ տապալման և համընդհանուր ծաղրի։ Այդ ստրեսը դրսևորվում է ամեն անգամ, երբ Նիկոլի սպառնալիքներին իրազեկ մարդիկ և ատյանները պատասխանում են գործով։
Օրինակ, վարչապետը բաց տեքստով պահանջեց, որ Հրայր Թովմասյանը հրաժարական տա, իսկ Սահմանադրական դատարանը պարզապես շարունակում է զբաղվել իր գործերով։ Նա նախաձեռնեց (ոչ հրապարակայնորեն) դատավոր Դավիթ Գրիգորյանի քրեական հետապնդումը. ի պատասխան իրավաբանական հանրությունը ցուցաբերեց չտեսնված համերաշխություն, իսկ Քոչարյանի գործն այլ դատավորի փոխանցելը իրավունքի ոլորտի բոլոր փորձառու մասնագետները գնահատեցին որպես մեծ նվեր երկրորդ նախագահի փաստաբաններին։
Փաշինյանը մեղադրեց Ռոբերտ Քոչարյանին սահմանադրական կարգը տապալելու մեջ, ի պատասխան հաջորդեց ընդդիմադիր բևեռի ձևավորումը «կոնսենսուս մինուս մեկ» սխեմայով։ Նիկոլի ձեռնարկած ամեն ինչում զգացվում է ապակառուցողական էությունը, իշխանությունը մեկ տարի և երեք ամիս ժամկետում ոչինչ չի արել, նա ոչինչ չունի ներկայացնելու որպես կոնկրետ գործեր։ Ըստ երևույթին, բացառություն կդառնա նիկոլական խորհրդարանի կողմից Ստամբուլյան կոնվենցիայի վավերացումը, որը քաղաքական և հասարակական բազմաթիվ գործիչներ բնորոշում են որպես ազգային արժեքների և պետության ազգային հիմքերի քայքայմանն ուղղված փաստաթուղթ։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-07-11 09:13Стремительное развитие событий после визита Пашиняна в Стамбул не оставило даже тени сомнения в том, что верхушка режима повторит попытку штурма Святого Эчмиадзина после провала 27 июня первой попытки силами СНБ, СК и Службы полиции. 8 июля Пашинян объявил, что лично возглавит вторую попытку. Это может случиться уже сегодня или завтра… Он сказал, что освободит святыню от Ктрича Нерсисяна (мирское имя Католикоса Гарегина Второго). Может, для начала следовало освободить от азербайджанских оккупантов 30% поверхности Черного озера, окрестности Ишханасар, 21 км трассы Горис-Капан, кладбище в Неркин Ханд, отнятые азербайджанцами дома армян в Шурнухе, позиции в Джермуке, пастбища в Гегаркунике?.. Или азербайджанские оккупанты мешают Пашиняну гораздо меньше, чем Католикос Всех Армян, который не желает плясать под его дудку?!
-
2025-07-10 09:05После многотысячной акции 4 июля в поддержку российского предпринимателя и благотворителя Самвела Карапетяна Пашинян пережил новую серию панических атак, о чем свидетельствуют утечки из-за неплотно запертых дверей центрального офиса ГД в столице. Больше всего главаря правящей верхушки напугали транспаранты с надписью "Нашим способом!" и аналогичные надписи на белых майках участников акции. Если в дни "революции" 2018 г. по Еревану разгуливали люди в кепках и майках, на которых красовался портрет Никола с надписью "Духов!", то после 4 июля 2025 г. по Еревану ходят молодые люди в майках с надписью "Нашим способом!". Карапетян из тюремной камеры передал своим соратникам, что дальнейшие действия должны сопровождаться "объединением вокруг принципиально новой силы".
-
2025-07-09 09:19На днях с фасада резиденции президента Грузии исчез флаг ЕС, который с 2018 г. соседствовал с государственным флагом Грузии. Власти соседней страны учли трагический опыт народа, провозгласившего "Украина це Европа!", взяв курс на независимую внешнюю и внутреннюю политику, тогда как армян по-прежнему манит европейская обертка, невзирая на очевидные факты.
-
2025-07-08 10:01Вернувшись из Стамбула, Пашинян сразу арестовал российского предпринимателя Самвела Карапетяна, объявленного в международный розыск по требованию Азербайджана, после чего начал атаку на Армянскую Апостольскую Святую Церковь. На днях он уже открытым текстом оповестил о планах по проведению досрочных выборов Католикоса Всех Армян. До этого регулярно делал записи о том, что у армян нет Католикоса, ибо нарушивший обет целомудрия таковым считаться не может.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2022-01-18 20:26Վանաձորում քննարկում են հետագա գործողությունները… Վանաձորում դեկտեմբերի 5-ի ընտրությունների արդյունքներով ձևավորված ավագանու «Հայրենիք» խմբակցության ղեկավար Վահե Դոխոյանն օրերս բնորոշեց քաղաքում տիրող իրավիճակը որպես պայթյունավտանգ, չբացառելով, որ ընդդիմությունը՝ զանգվածների աջակցությամբ, «արմատական քայլեր» կձեռնարկի:
-
2021-12-15 10:02Երբ «դիմակների շոուն» դեռ պահանջված էր Հանցավոր ճանապարհով ձեռք բերված գույքի բռնագանձման մասին սկանդալային օրենքի առաջին զոհը դարձավ ԱԱԾ պաշտոնաթող գնդապետ Սերոբ Հարությունյանը։ Ռեժիմը վրեժ լուծեց նրանից՝ ներկայիս պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանի քրեական անցյալի մասին տեղեկություններ հրապարակելու համար։ Հարությունյանից հետո երկրորդը դարձավ նախկին ոստիկանապետ Վլադիմիր Գասպարյանը։ Հանգստյան օրերին նրան տեղափոխել են հիվանդանոց՝ առողջական վիճակի վատթարացման պատճառով. այս տարի նա ինսուլտ Է տարել։
-
2021-11-23 20:003 տարվա ընթացքում Միքայելյանը հասկացե՞լ է, թե ինչ էր ասել: 2018 թվականի սեպտեմբերի 28-ին Դուշանբեի վերելակում Ալիևի հետ հանդիպման ընթացքում ձեռք բերվեցին որոշակի պայմանավորվածություններ, որից հետո Փաշինյանն ու իր ծառայանին երկար ժամանակ պարծենում էին, թե ադրբեջանցիները դադարեցրել են գնդակոծությունները Արցախի շփման գծի ողջ երկայնքով:
-
2021-10-29 18:02հայտարարեց ՀՀԿ գործադիր մարմնի անդամ, ԱԺ նախկին փոխնախագահ Էդուարդ ՇԱՐՄԱԶԱՆՈՎԸ «ԳԱ»-ին տված հարցազրույցում -Ձեր կարծիքով, ինչպիսի՞ն է լինելու ներկայիս իրավիճակի հանգուցալուծումը բանակցությունների և սեպարատ պայմանավորվածությունների հարթությունում: