2020-04-25 16:17
Ара МЕЛИКСЕТЯН
ՄԻԱՅՆ ԹԵ ԾԱԽՍԵ՞Ն
Հայաստանում հարկային եկամուտները կկրճատվեն, բայց ծախսերը չեն կրճատելու։ Այս մասին ՀՀ ֆինանսների նախարար Ատոմ Ջանջուղազյանը հայտարարեց հինգշաբթի օրը՝ Հայաստանի կառավարության նիստից հետո կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ, մեկնաբանելով 2020 թվականի պետբյուջեում նախատեսվող փոփոխությունների նախագիծը, հաղորդում է Sputnik Արմենիան։
Տարվա արդյունքներով սպասվում է 169 միլիարդ դրամի պակասուրդ (մոտ 320 մլն դոլար)։ Եկամուտների կրճատման հետ մեկտեղ կաճեն ծախսերը. կառավարությունը պատրաստվում է 150 միլիարդ դրամ (մոտ 300 միլիոն դոլար) հատկացնել բիզնեսին և սոցիալապես խոցելի քաղաքացիներին աջակցելուն: Գոյացող ֆինանսական ճեղքվածքը փակելու համար անհրաժեշտ կլինի ներգրավել լրացուցիչ 260 մլրդ դրամ։ Արդյունքում էականորեն կաճի պետբյուջեի դեֆիցիտը. 2019-ին այն եղել է 64 միլիարդ դրամի կամ ՀՆԱ-ի 1%-ի մակարդակի, իսկ 2020-ին կկազմի 324 միլիարդ կամ ՀՆԱ-ի 5%։
Այդուհանդերձ, եթե եկամուտների հետ մեկտեղ կրճատվեն նաև ծախսերը, ապա արտաքին տնտեսական շոկին կհաջորդի ներքինը. որքան քիչ լինեն բյուջեից արվող ծախսերը, այնքան կնվազեն տնտեսության մեջ շրջանառվող գումարները։ Այնպես որ ծախսերը նախատեսվում է պահպանել գրեթե ամբողջությամբ։
ԲԱՅՑ ԱՆՀՆԱՐ Է ԼՌԵԼ.երբ կրճատվում են ցանկացած, նույնիսկ ընտանեկան բյուջեի եկամուտները, որոշակի սահմանափակումների պետք է ենթարկվեն նաև ծախսային հոդվածները։ Սակայն մեր դեպքում այդ «պարզունակ» տրամաբանությունը չի գործում։ Մեր պարագայում ընտրվել է, ինչպես ասում են, միջոցներին անհամապատասխան կյանքի բանաձև։ Եկամուտները սաստիկ կկրճատվեն, իսկ ծախսերը չեն սահմանափակվի։ Եվ բյուջեի դեֆիցիտի հսկայական աճը կփոխհատուցվի վարկերի հաշվին։ Այլ կերպ ասած, առանց ծախսերի սահմանափակման ապրելու համար կառավարությունը, միջոցների հարկային ներհոսքի կրճատման պայմաններում, պարտք է վերցնելու հարյուր միլիոնավոր դոլարներ։
Իհարկե, ի արդարացում նման որոշման նախարարը բերում է փաստարկ, որի հետ հաշվի չնստել չի կարելի։ Իսկապես, երկրի տնտեսական կյանքի համար շատ կարևոր է դրամաշրջանառության պահպանումը: Հարցը լոկ այն է, թե որքանով արդյունավետ կարող են լինել այդ ծախսերը։
Վերջին շրջանում բազմիցս խոսվել է այն մասին, որ այսուհետ կառավարությունն առաջնային է համարում կապիտալ ծախսերի համար միջոցների հատկացումը։ Սկզբունքորեն ուղղությունը ճիշտ է ընտրված, թեև անցած տարի դա չգիտես ինչու համարվում էր անարդյունավետ: Ամեն դեպքում լավ է, որ այս հարցի նկատմամբ անցած տարվա տեսակետները վերանայվել են։ Բայց առայժմ տվյալ հարցի վերաբերյալ վերացական հայտարարություններից անդին գործադիր իշխանությունը չի գնացել։ Հատուկ, կոնկրետ, նպատակային ծրագրերի և նախագծերի մասին ծանուցումներ ինչ-որ չեն արվում: Հետևաբար՝ կապիտալ ծախսերի արդյունավետությունը առավել քան կասկածելի է թվում:
Ինչ վերաբերում է բիզնեսին և սոցիալական պաշտպանության ոլորտին աջակցելու կոչված հակաճգնաժամային ծրագրերի ծախսերին, ապա այստեղ հեռանկարն առհասարակ մշուշոտ է։ Դե, վարկային գումարներ ստացան ԱՄՀ-ից, ասենք թե աջակցեցին բիզնեսին, բայց ո՞ւր են կանխատեսումներն ու հաշվարկներն այն առնչությամբ, որ այդ բիզնեսը որոշակի ժամանակ անց կրկին ոտքի կկանգնի, կսկսի գործել ու իր ավանդը ներդնել գանձարանի հարկային եկամուտներում։ Նման կանխատեսումներ չկան։
Ո՞ւր են այն հաշվարկները, թե որքան ժամանակ է կառավարությունը մտադիր սոցիալական աջակցություն ցուցաբերել բնակչությանը բացառապես պետպարտքի էական ավելացման հաշվին։ Դե, վերցրեցին հիմա պարտքը, ենթադրենք՝ օգնեցին սոցիալապես խոցելի խմբերին։ Իսկ հետո՞։ Հեռանկարը, մեղմ ասած, մշուշոտ է, քանի որ չկա երկրի սոցիալ-տնտեսական կյանքի վերականգնման հստակ ճանապարհային քարտեզ։
Թեպետ, վերադառնանք բյուջեի ծախսերը չկրճատելուն։ Այդ համատեքստում, թերևս, առանձնակի հրատապություն է ստանում պաշտոնյաների պարգևավճարների վրա գանձարանի հսկայական ծախսերի հարցը։ Այդ խնդիրը նախկինում էլ աղմկահարույց էր, բայց հիմա արդեն ընդհանրապես արտառոց կլինի պաշտոնատար անձանց կանոնավոր բոնուսային վարձատրությունը՝ անկախ նրանց աշխատանքի արդյունավետությունից։ Դժվար թե հնարավոր է առհասարակ որևէ կերպ արդարացնել բյուջեի առատաձեռնությունը պաշտոնյաների նկատմամբ, երբ գանձարանը զրկվի հարյուր միլիոնավոր դոլարներից, և երբ այդ պակասուրդը փոխհատուցվի վարկային, պարտք վերցրած փողերով։
Այստեղ, ի դեպ, ներկայացնենք մի բավական պերճախոս թիվ։ Անցած տարի Yerkir.am կայքը գրավոր հարցումներ ուղարկեց գործադիր իշխանության տարբեր ստորաբաժանումներին՝ պարգևավճարների համար հատկացված գումարների մասին տեղեկություններ տրամադրելու խնդրանքով։ Ահա ուրեմն, հաշվից դուրս թողնելով ուժային կառույցները, անցած տարի պարգևավճարների համար ընդհանուր առմամբ հատկացվել է մոտ 60 միլիոն դոլար։ Համաձայնեք, գումարն առավել քան պատկառելի է։
Իհարկե, բնական կլինի ենթադրել, որ աննախադեպ ճգնաժամի պայմաններում, գանձարանի եկամուտների սաստիկ կրճատման և կառավարության կողմից երկրի պարտքային պարտավորությունների ավելացման պայմաններում պարգևավճարները կսառեցվեն։ Սակայն մեզ մոտ բնավ ամեն ինչ չէ, որ բնական է։ Եվ դատելով ամենից, բոնուսների բաշխման գործընթացը կշարունակվի։ Եվ ամենակարևորը ՝ դրան կտրվի զուտ տնտեսական արդարացում.պետք է ապահովել դրամաշրջանառությունը, դա երկրի տնտեսության շարժիչն է։ Եթե այդ փաստարկը գործում է բյուջեի ծախսերը չկրճատելու համատեքստում, ապա ինչո՞ւ դա չօգտագործել պարգևավճարների շռայլման անհրաժեշտությունը հիմնավորելու համար։ Չէ՞ որ գլխավորը գանձարանի ծախսերը չկրճատելն է։ Դրանից տնտեսությունը կտուժի։ Միայն թե փաստ չէ, թե այն կբարելավվի, եթե կառավարությունն առաջնորդվի «միայն թե ծախսենք» սկզբունքով։ Եվ ամեն դեպքում այդ ամենի համար հարկ է լինելու հատուցել։ Ոչ հիմա, ապագայում…
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
New2025-04-19 10:00В первом квартале 2025 года Армению посетил 386 741 турист — на 47 684 человека меньше по сравнению с аналогичным периодом 2024 года. Об этом сообщает Комитет по туризму Армении, передает Sputnik Армения. Лидирующую позицию по числу прибывших традиционно занимает Россия — страну посетили 142 846 граждан, что составляет 37% от общего турпотока. Следом идут Грузия (58 248 туристов) и Иран (34 344). В пятерку наиболее активных направлений также вошли Филиппины и Индия — 7 151 (2%) и 5 994 (1,5%) визита соответственно.
-
2025-04-18 10:58Процесс создания в Армении системы развязывания «Гордиева узела» грабежа начался с 2019 года, заявил премьер-министр РА Никол Пашинян, передает АРКА. «Эта работа проводилась последовательно и принципиально. Для возвращения украденного необходимо понять место и механизм грабежа. В первую очередь, это теневая экономика, искусственные монополии и неуплата налогов», - отметил в парламенте Пашинян, представляя доклад о выполняемости и результатах 2024 года по программе правительства 2021-2026 гг. «Благодаря борьбе с грабежом было обеспечено поступление в бюджет в размере $4,2 млрд. Я пообещал, что после победы бархатной революции в Армении не будет вендетт, Армения будет страной верховенства закона и права, украденное будет возвращено, а виновные понесут наказание», - напомнил Пашинян.
-
2025-04-17 09:36Никаких финансовых проблем в бюджете нет, у нас вообще нет проблем с налогово-бюджетной стабильностью. Об этом заявил в беседе с корреспондентом NEWS.am в парламенте 9 апреля заместитель министра финансов РА Арман Погосян. Говоря об инфляции, замминистра отметил, что она находится в пределах заявленных прогнозов. «Думаю, неправильно брать фрагментарный обзор одного или двух товаров и оценивать уровень инфляции за короткий период времени. Мы можем говорить об инфляции в более длительной перспективе, думаю, и это не является тревожным явлением», - сказал он. На вопрос, замечает ли замминистра инфляцию, когда идет в магазин или на рынок, Погосян ответил: «Я искренне не замечаю. Должен признаться, что у меня нет времени, как правило, не я занимаюсь покупками».
-
2025-04-17 09:01Министр иностранных дел Армении Арарат Мирзоян на совместной пресс-конференции с главой МИД Словении Таньей Файон заявил, что Армения в этом году получит 20 миллионов евро из средств Европейского фонда мира. «В прошлом году это было 10 миллионов, в этом году сумма немного выше. Под немного выше я имею в виду вдвое больше», — отметил Мирзоян, передаёт Sputnik Армения. Тем временем, по информации ряда СМИ, выделение помощи блокирует Венгрия, настаивая на включении Азербайджана в программу. Отвечая на вопрос о возможной блокировке, Мирзоян отметил, что обсуждения продолжаются, выразив надежду на положительный исход в будущем. «Надеемся, в будущем будет положительное решение», — сказал министр.