2020-06-03 16:30
Марина МКРТЧЯН
0
ԱՆՈՒՆԸ՝ «ԱՆՕՐԵՆՈՒԹՅՈՒՆ», ԱԶԳԱՆՈՒՆԸ՝ «ՓԱՇԻՆՅԱՆ»
Անցած տարի Սահմանադրական դատարանը, դատավոր Դավիթ Գրիգորյանի և երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի դիմումների հիման վրա քննելով առանձին հոդվածների սահմանադրականության վերաբերյալ գործը, դիմել էր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան, որտեղից մայիսի 29-ին եկավ պատասխանը: Պատասխանի վերաբերյալ ամենահակադիր մեկնաբանություններ կան Քոչարյանի փաստաբանների խմբի և 2008թ.մարտի 1-ի զոհերի իրավահաջորդների, մասնավորապես՝ Տիգրան Եգորյանի կողմից։
Խորամուխ չլինելով իրավաբանական նրբությունների մանրամասների մեջ, հիշեցնեմ, որ Քոչարյանին և մի խումբ անձանց մեղադրանք է ներկայացվել 300.1 հոդվածով. խոսքը սահմանադրական կարգի տապալման մասին է։ 2008 թվականին այդ հոդվածը չի եղել Քր.օր-ում, այն ժամանակ գործում էր 300-րդ հոդվածը, որը վերաբերում էր իշխանության յուրացմանը։ 300.1 հոդվածը հայտնվել է արդեն 2009 թվականին, այն ենթադրում է միանգամայն այլ հանցակազմ։
Այն, որ մարդուն չի կարելի մեղադրանք ներկայացնել ենթադրյալ հանցագործության պահին գոյություն չունեցող հոդվածով, երկրորդ նախագահի փաստաբանները կրկնում են արդեն երկու տարի շարունակ։ Եվրոպական ազդեցիկ ատյանի պատասխանում նշվում է, որ ենթադրյալ արարքը պետք է հստակ լինի, այսինքն այդ արարքի նկարագրությունը պետք է լինի որոշակի, նույնքան որոշակի պետք է լինեն բուն հանցագործության առկայության և այն ապացույցները, որ հենց այդ կոնկրետ մարդիկ են գործել հենց այդ կոնկրետ արարքը (կամ արարքները)։
Ի՞նչ կոնկրետ արարքի մասին կարող է լինել խոսքը, երբ ահա արդեն երկու տարի շարունակ դատարանը չի կարողանում դյուրըմբռնելի պատասխան տալ այն հարցին, թե երբ և ինչպես է մեր երկրում տապալվել սահմանադրական կարգը և ով, ինչպես և երբ է այն վերականգնել։ Չենք խոսում արդեն մեղադրանքի հետադարձ ուժի մասին, որը ենթակա է կարգավորման՝ համաձայն Եվրոպական կոնվենցիայի 7-րդ հոդվածի։ Մեղադրանքը չի կարող հետադարձ ուժ ունենալ, հատկապես աղմկահարույց «Յոթի գործի» վրա հիմնված նախադեպի խորապատկերին, որը հարուցվել էր 2008թ. մարտի 1-ի դեպքերի փաստերով։ Այդ գործով, հիշեցնեմ, որպես մեղադրյալ անցնում էին Ալեքսանդր Արզումանյանը, Սասուն Միքայելյանը և Տեր-Պետրոսյանի մյուս զինակիցները։
Հիշեցնեմ, որ Եվրոպական դատարանը ներկայացնում է 17 երկիր, բայց այն չի կարող փոխարինել հայկական արդարադատությանը, խոսքը զուտ խորհրդատվական կարծիքի մասին է, որն արդեն ամենատարբեր մեկնաբանությունների տեղիք է տվել։ ՀՀ ՍԴ-ն, բացի Եվրոպական դատարանից, դիմել է նաև Եվրոպայի Խորհրդի Վենետիկի հանձնաժողով, այդ ատյանից պատասխանը կգա հունիսի 20-ից հետո. երկու ատյանների խորհրդատվական կարծիքների հիման վրա ՍԴ-ն կշարունակի գործի քննությունը: Ի դեպ, Եգորյանն արդեն հայտարարել է, թե «Եվրոպական դատարանն իր կարծիքի շրջանակներում փաստել է, որ, ըստ էության, ՍԴ-ն անելիք չունի այս հարցով», և «հարցերը պետք է լուծի գործը քննող ներպետական դատարանը»:
Այս կարծիքին մասամբ համաձայնեց երկրորդ նախագահի փաստաբանական խմբի անդամ Արամ Օրբելյանը։ Նա հաստատեց, որ այս դատաքննությունը վարող դատարանին՝ Աննա Դանիբեկյանի նախագահությամբ, չի կարող փոխարինել դատարաններից ոչ մեկը, ներառյալ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը: Այս ակնհայտ հանգամանքի առնչությամբ Օրբելյանը հույս հայտնեց, որ «Դանիբեկյանն իր մեջ արիություն կգտնի և, վերջապես, իրեն դատավոր կզգա»: Մի խոսքով, և՛ պաշտպանական կողմը, և՛ մեղադրող կողմը միանգամից հայտարարեցին, որ Եվրոպական դատարանի պատասխանը հաստատել է իրենց դիրքորոշումը, ինչը միանգամայն կանխատեսելի արձագանք էր…
Ցանկացած նորմալ երկրում ենթադրյալ հանցագործության պահին գոյություն չունեցող հոդվածի հիման վրա քրեական գործ հարուցած քննիչներին անմիջապես քրեական պատասխանատվության կենթարկեին, իսկ այն դատավորներին, որոնք կալանքի սանկցիա են տվել՝ առաջնորդվելով գոյություն չունեցող հոդվածով ներկայացված մեղադրանքներով, անհապաղ կորակազրկեին։ Հայաստանում, ավաղ, արդարադատությունը փոխարինված է անձնական և քաղաքական հաշվեհարդարներով։ Լրագրողները, որոնք Եվրոպական դատարանի խորհրդատվական կարծիքի մանրամասների մասին հարցեր էին տալիս ՍԴ-ում Քոչարյանի ներկայացուցիչ, փաստաբան Արամ Վարդևանյանին, միտումնավոր շփոթում էին վարչապետի քաղաքական պատվերը կատարող դատավորների ազգանունները: Աննա Դանիբեկյանին նրանք անվանում էին Աննա Դանիելյան, իսկ Արմեն Դանիելյանին՝ Արմեն Դանիբեկյան։ Իրականում այդ դատավորների անունը «անօրենություն» է, իսկ ազգանունը՝ «Փաշինյան» ։
Եվրոպական դատարանի կարծիքի առնչությամբ իշխանության ներկայացուցիչների արձագանքը ցույց տվեց, որ Փաշինյանին բացարձակապես չի հետաքրքրում այդ կարծիքը, ուստի Քոչարյանը կշարունակի մնալ կալանքի տակ: Վենետիկի հանձնաժողովի խորհրդատվական կարծիքը նույնպես դժվար թե ինչ-որ բան փոխի... Այսպես թե այնպես, վերջնական որոշումը կայացնելու է ՍԴ-ն՝ Հրայր Թովմասյանի նախագահությամբ։ Հայտնի է, որ ՍԴ-ն բարձրագույն դատական ատյանն է, որն արդեն 2 տարի է, ինչ ամենից անկախ դատական մարմինն է պետությունում։ ՍԴ-ն ենթարկվում է ոչ թե Փաշինյանին, այլ օրենքներին ու Սահմանադրությանը. սպասենք այդ ատյանի որոշմանը, այն հաստատ կախված չի լինի քաղաքական կոնյունկտուրայից ու վարչապետի անձնական քմահաճույքներից։
Կարևորն այն է, որ ՍԴ-ին, Թովմասյանի գլխավորությամբ, իսկապես հաջողվի ավարտին հասցնել այս գործը, անկախ խորհրդարանական մեծամասնության և այն զառանցալի օրինագծի հեղինակների ոտնձգություններից, թե ինչ պետք է անեն, իսկ ինչ չպետք է անեն Սահմանադրական դատարանի 12-ամյա ստաժ ունեցող դատավորները։ Ծանոթանալով Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի խորհրդատվական կարծիքի վերաբերյալ իշխանության ներկայացուցիչների արձագանքին ՝ «Մեկ Հայաստան» կուսակցության առաջնորդ, եվրոպական իրավունքի մասնագետ Արթուր Ղազինյանը կատակով հարց տվեց. «Ե՞րբ ենք շրջափակելու Եվրոպական դատարանի շենքի մուտքերն ու ելքերը»։ Հարցը միանգամայն օրինաչափ է. չէ՞ որ Փաշինյանը կոչ արեց շրջափակել բոլոր դատարանները ՀՀ տարածքում՝ Ռոբերտ Քոչարյանի կալանքը չեղարկելու որոշումից հետո…
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2024-09-14 11:00Политическую повестку диктует движение "Тавуш во имя Родины" Если популяризацией позиции властей в публичном пространстве занялся руководитель общественной организации "Союз информированных граждан" Даниэл Иоаннисян, то это верный признак попытки режима навязать обществу дискуссию с искусственной повесткой. Битый час этот господин доказывал ведущей Общественного телеканала преимущества парламентских коалиций, будто речь шла о каком-то новом, доселе не изведанном, явлении. Статью 89 Конституции РА Дени представил не иначе, как попытку третьего президента Сержа Саргсяна обеспечить РПА воспроизводство у власти на выборах 2017 г. Для тех, кто не страдает провалами памяти, эта статья не результат политической прихоти лидера РПА, а производное из опыта парламентских коалиций.
-
2024-09-13 09:30Во время визита Путина в Баку горе-политологи из лагеря ГД хором вещали на телеканалах власти о том, что предшествующие визиту ложные обвинения армянской стороны в обстрелах азербайджанских позиций преследовали конкретную цель: все, дескать, было задумано так, чтобы после визита обвинения прекратились, и это приписали бы вмешательству Путина. Путин уехал, МО РА продолжает опровергать ложные обвинения азербайджанской стороны, а горе-политологи, по-прежнему, едят белый хлеб с маслом и сочиняют другие агитки примерно такой же достоверности...
-
2024-09-12 10:54Если не вмешаются форс-мажорные обстоятельства, то 22 сентября состоится большой сбор движения "Тавуш во имя Родины". Как уже сообщалось в предыдущих публикациях, ему предшествовал этап межпартийных переговоров за закрытыми дверями. Идет вторая неделя календарной осени, а на оппозиционном фланге уже заговорили о провале движения. Позиция бывшего начальника Комитета по госдоходам Давида Ананяна о несовместимости духовного и политического лидерства известна, на днях он озвучил заявление, которое заставило взглянуть на предшествующие события под иным углом…
-
2024-09-12 10:1313 сентября исполнится вторая годовщина азербайджанской агрессии по 5 направлениям государственной границы РА: Джермук, Сотк, Горис, Капан, Ишханасар. По другим данным, сначала агрессия началась по 4 направлениям, потом еще по 3. В ходе наступательных боев использовались "Грады" и беспилотники. Агрессия, напомню, началась сразу после визита министра обороны Сурена Папикяна в США.
