ՀԱՐՑՈՒՄ. ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԸ ԲԱՐԵԿԱՄ ԵՐԿԻՐ Է ՀԱՄԱՐՈՒՄ ՀԱՐՑՎԱԾՆԵՐԻ 35 ՏՈԿՈՍԸ

2021 թվականի հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներին Երևանում է հարցում է անցկացվել, թե ով է Հայաստանի լավագույն դաշնակիցը, ավելի կոնկրետ՝ համեմատություն Ռուսաստանի և Ֆրանսիայի նկատմամբ վերաբերմունքի բնույթի, ինչպես նաև այն, թե ինչու է մեծանում դրական վերաբերմունքը Ֆրանսիայի նկատմամբ, իսկ Ռուսաստանի նկատմամբ դրական վերաբերմունքը նվազում է: Այս մասին Եվրասիական փորձագիտական ​​ակումբի յոթերորդ տարեկան նիստին «ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության յոթ տարին. Եվրասիական ինտեգրումը երեկ, այսօր, վաղը» համաժողովի ժամանակ, ներկայացնելով այդ հարցման տվյալները, ասաց սոցիոլոգիական գիտությունների թեկնածու, Եվրասիական փորձագիտական ​​ակումբի անդամ Սամվել Մանուկյանը։

Հարցվածներին ուղիղ հարց է տրվել. «Արդյո՞ք Ռուսաստանը/Ֆրանսիան բարեկամ, ոչ բարեկամ կամ չեզոք երկիր եք համարում Հայաստանի համար»: Պարզվել է, որ հարցվածների 35 տոկոսը Ռուսաստանն է բարեկամ երկիր համարում, իսկ 43 տոկոսը՝ Ֆրանսիան։ Մյուս կողմից, Ռուսաստանը ոչ բարեկամ երկիր է համարում հարցվածների 17 տոկոսը, իսկ Ֆրանսիան՝ 2 տոկոսը։

«Հատկանշական է, որ այս պարզ թվացող հարցերին դժվարացել է պատասխանել հարցվածների 23 և 28 տոկոսը»,- ասաց Մանուկյանը։ Այնուհետև հարցվածներին հարց է տրվել. «Ի՞նչն է նախընտրելի Հայաստանի համար՝ զարգացնել հարաբերությունները Ֆրանսիայի, թե՞ Ռուսաստանի հետ»։ Արդյունքում 30 տոկոսը պատասխանել է, որ «նախընտրելի է զարգացնել հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ», իսկ 20 տոկոսը նշել է Ֆրանսիան։ Սակայն հարցվածների գրեթե մեկ երրորդը՝ 32 տոկոս, պատասխանել է, որ «հարաբերությունները պետք է զարգացնել ինչպես Ռուսաստանի, այնպես էլ Ֆրանսիայի հետ»։

Հաջորդ հարցին՝ «իսկ եթե Հայաստանին պարտադրում են հարաբերություններ զարգացնել կա՛մ Ֆրանսիայի, կա՛մ Ռուսաստանի հետ, ապա ի՞նչ ընտրություն պետք է լինի», Ռուսաստանի կողմնակիցների թիվը գրեթե կրկնապատկվել է. այն նախընտրել է հարցվածների 54 տոկոսը, իսկ Ֆրանսիայի կողմնակիցների թիվն աճել է 4 տոկոսով և նրանց ընդհանուր թիվը հասել է 23 տոկոսի։

«Կարելի՞ է արդյոք այս տվյալները համեմատել «Ո՞ր երկիրն է Հայաստանի լավագույն դաշնակիցը» հարցի տվյալների հետ։ Ուղից համեմատությունը ճիշտ չէ։ Սակայն հնարավոր է անուղղակի համեմատություն հարաբերությունների միջոցով: Նախ, եկեք ճշգրտենք Երևանի համար համեմատելի գնահատականները։ 2019 թվականին Երևանում Ռուսաստանը լավագույն դաշնակիցն է համարվել 47 տոկոսով, իսկ Ֆրանսիան՝ 12 տոկոսով։ Այս ցուցանիշների հարաբերակցությունը 2019 թվականին Երևանում 4:1 էր` հօգուտ Ռուսաստանի։ Իսկ ցուցանիշների հարաբերակցությունը, թե որ երկրի հետ է նպատակահարմար զարգացնել հարաբերությունները «կամ-կամ»-ի դեպքում՝ 54 տոկոս: 23 տոկոս = 2.3: 1: Այսպիսով, Երևանում 44-օրյա պատերազմից հետո Ֆրանսիայի դիրքորոշումը Ռուսաստանի նկատմամբ զգալիորեն բարելավվել է»,- ասաց Մանուկյանը:

Ինչու՞ է Ռուսաստանը բարեկամ երկիր համարվում

Ընդհանուր հայեցակարգը հայ-ռուսական պատմական հարաբերությունների մեկնաբանությունն է։ Այն բաղկացած է հետևյալ տարրական հասկացություններից. «Պատմականորեն Ռուսաստանը միշտ մոտ է եղել Հայաստանին». «դժվար իրավիճակներում Ռուսաստանը միշտ օգնել է Հայաստանին», «Պատերազմներում Հայաստանի կողքին եղել է միայն Ռուսաստանը». «Եթե չլիներ Ռուսաստանը, ապա Հայաստանը չէր լինի», «Ռուսաստանը պաշտպանում է մեզ Թուրքիայից», «Ռուսաստանը պաշտպանում է մեր սահմանները», «Ռուսաստանը մեր լավագույն դաշնակիցն է». «Ռուսաստանը մեր միակ ընտրությունն է», «Ռուսաստանը մեր արդյունաբերական զարգացման հիմքն է», «Ռուսաստանը մեր եկամտի աղբյուրն է», «Հայերը Ռուսաստանում աշխատելու հնարավորություն ունեն», «Հայերը Ռուսաստանում զարգանալու հնարավորություն ունեն», «Ես սիրում եմ ռուսներին (մշակութապես պայմանավորված ​​էմոցիոնալ վերաբերմունք)»:

Մասնավոր հայեցակարգ. «Ռուսաստանը մեզ փրկեց ազգային աղետից 44-օրյա պատերազմի ժամանակ», «Ռուսաստանը դադարեցրեց պատերազմը», «Ռուսաստանն իր զորքերը ուղարկեց մեր պաշտպանությանը», «Ռուսաստանը հսկայական օգնություն է ցուցաբերել Ղարաբաղին», «Ռուսաստանը ռազմական օգնություն է ցուցաբերել Հայաստանին», «Ռուս խաղաղապահներն այսօր Ղարաբաղում են»:

«Ակնհայտ է, որ հայեցակարգն ամբողջությամբ հիմնված է պատմական փաստերի և 44-օրյա պատերազմի հետ կապված փաստերի վրա»,- ընդգծեց սոցիոլոգը։

Ինչո՞ւ են Ֆրանսիան համարում բարեկամական երկիր

Ընդհանուր հայեցակարգ. «Դժվար պահին Ֆրանսիան մեզ հետ է»; «Ֆրանսիան ապաստան է տվել հայերին իր երկրում»; «Ֆրանսիան օգնում է մեզ 1915 թվականից»; «Ֆրանսիան ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը»; Ֆրանսիան միակ երկիրն է, որը ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը»; «Ֆրանսիան Հայաստանի բարեկամն է»; «Ֆրանսիան լավ է վերաբերվում հայերին»։

Մասնավոր հայեցակարգ 44-օրյա պատերազմի մասին. «Ֆրանսիան օգնում էր Հայաստանին կոչերով»; «Ֆրանսիան փորձում էր օգնել Հայաստանին»; «Ֆրանսիան միշտ պատրաստ է օգնել Հայաստանին»; «Ֆրանսիան օգնում է ցանկացած հարցում»; «Պատերազմի ժամանակ Ֆրանսիան Հայաստանի կողքին էր»; «Ֆրանսիայի նախագահը հակահայկական տրամադրություններ չունի»; «Կան դրական հարաբերություններ մեր երկրների ղեկավարների միջև»; «Ֆրանսիան բարոյապես աջակցում էր մեզ»; «Ֆրանսիան մեզ աջակցում էր դիվանագիտորեն»; «Ֆրանսիան մեզ աջակցում էր ֆինանսապես»; «Ֆրանսիան մեզ օգնում էր 44-օրյա պատերազմում»։

«Կարևոր է նշել, որ տեղեկատվական պատերազմում Հայաստանում հայերի աշխարհաքաղաքական կողմնորոշման համար Ռուսաստանի և միավորված Արևմուտքի դիրքորոշումները հավասարարժեք չեն։ Ռուսաստանին հարկավոր է խաղաղություն Անդրկովկասում Եվրասիական մեծ տարածքի զարգացման համար։ Ռուսաստանն ստիպված է աջակցել հավասարակշռության պահպանմանը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև։ Դա կաշկանդում է Ռուսաստանի մեկնաբանությունները, ինչի պատճառով առաջ են գալիս նրա դիրքորոշման և գործողությունների մանիպուլյատիվ մեկնաբանություններ, որոնք ուժեղացնում են հակառուսական տրամադրությունները։ Իսկ միավորված Արևմուտքի ռազմավարությունը հակամարտությունների և պատերազմների հրահրումն է Ռուսաստանի ծայրամասում՝ Եվրասիական տարածքի ինտեգրմանը խոչընդոտելու նպատակով։ Եվ Ռուսաստանի դիրքորոշման կաշկանդվածությունը անընդգրկելի դաշտ է ստեղծում քարոզչական գրոհների համար։ Հիմնարար խնդիրը, որը պետք է լուծել, տեղեկատվական աղբյուրների հզորությունների անբավարարությունն է, որոնք առաջ կմղեին Եվրասիական ինտեգրման գաղափարը»,- ամփոփեց նա։

Նշենք, որ համաժողովը կազմակերպվել է «Ինտեգրացիա և զարգացում» հետազոտական-վերլուծական հասարակական կազմակերպության և Եվրասիական փորձագիտական ակումբի կողմից։

News.am