ԹՇՆԱՄԻՆ ՀԱՅ ՈՍՏԻԿԱՆՆԵՐԻՆ ԴԱՐԱՆԱԿԱԼԵԼ ԷՐ ԻՐ ԱՌԱՋԱՊԱՀ ԴԻՐՔԵՐԻՑ 1 ԿՄ ՀԵՌԱՎՈՐՈՒԹՅԱՆ ՎՐԱ. «ՀԵՏՔԸ» ՊԱՐԶԵԼ Է ՀԱՆՑԱՆՔԻ ՎԱՅՐԸ (ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ)
«Հետքը» տեղորոշել է այն վայրը, որտեղ մարտի 5-ին ադրբեջանցի դիվերսանտները սպանել են Արցախի Հանրապետության ՆԳՆ ոստիկանության 3 աշխատակցի ու վիրավորել մեկին:
Հիշեցնենք, որ առավոտյան Արցախի ՊԲ-ն հաղորդագրություն տարածեց՝ հայտնելով, որ ժամը 10։00-ի սահմաններում ադրբեջանական զինուժի դիվերսիոն խումբը «Խայփալու» կոչվող տեղանքում թիրախավորել և կրակ է արձակել ՆԳՆ ոստիկանության անձնագրային և վիզաների վարչության անձնակազմի հերթափոխի մեքենայի վրա։
Քիչ անց ՆԳՆ-ն հայտնեց ոստիկանների անունները. թշնամու գործողությունների հետևանքով զոհվել են փոխգնդապետ Արմեն Մայորի Բաբայանը, մայոր Դավիթ Վալերիի Դանիելյանը, լեյտենանտ Արարատ Թելմանի Գասպարյանը: Լեյտենանտ Դավիթ Աշոտի Հովսեփյանը ստացել է կրծքավանդակի հրազենային վիրավորում: Արցախի առողջապահության նախարարությունն ավելի ուշ տեղեկացրել է, որ վիրավոր ոստիկանը վերակենդանացման բաժանմունքում է՝ բժիշկների հսկողության տակ, վիճակը գնահատվում է կայուն ծանր։
Հերթական հանցագործության հետևում կանգնած պաշտոնական Բաքվին որոշ ժամանակ էր պետք՝ փաստերն իրեն հաճո ստով փաթեթավորելու և արտաքին ու ներքին լսարանին հրամցնելու համար: Ըստ ադրբեջանցիների՝ իրենք օպերատիվ տեղեկություններ ունեին իբր Հայաստանից Արցախ տեղափոխվող զենք-զինամթերքի և անձնակազմի մասին: Բայց ալիևյան քարոզչամեքենան այնքան է շտապել, որ խճճվել է իր իսկ ստերի սարդոստայնում՝ ներկայացնելով, թե իբր Հայաստանից Արցախ եկող ռազմական բեռն ու անձնակազմը տեղափոխվում են «Խանքենդի (Ստեփանակերտ)-Խալֆալի-Տուրշսու (Լիսագոր) գրունտային ճանապարհով»:
Բանն այն է, որ ադրբեջանցի դիվերսանտների թիրախում հայտնված հայ ոստիկանների «ՈւԱԶ» մեքենան հենց Ստեփանակերտից էր մեկնում դեպի Շուշիի շրջան (այսինքն՝ Արցախ-ՀՀ և ոչ թե ՀՀ-Արցախ ուղղությամբ), հետևաբար անհնար էր դրանով ռազմական բեռի ու անձնակազմի տեղափոխումը Հայաստանից Արցախ: Ավելին՝ ինչպես նկատել է ՀՀ ԱԳՆ-ն, «Ադրբեջանի առաջ քաշած պաշտոնական վարկածն անհեթեթ է. նրանք չեն ներկայացրել և չեն կարող ներկայացրել այդ վարկածն ապացուցող ոչ մի փաստ ու հիմնավորում»: Ըստ Հայաստանի ԱԳՆ-ի՝ Ստեփանակերտից Շուշիի շրջանի Հին Շեն ու Մեծ Շեն գյուղեր (Բերդաձորի ենթաշրջան) մեկնող արցախցի ոստիկանների մեքենայում եղել են միայն ծառայողական փաստաթղթեր ու նրանց տաբելային զենքը:
Ադրբեջանի ՊՆ-ն հայտարարել է, թե իբր վերը նշված օպերատիվ տեղեկությունները ստուգելու նպատակով ադրբեջանական բանակի ստորաբաժանումները փորձել են կանգնեցնել և ստուգել հայկական տրանսպորտային միջոցները, սակայն հայկական կողմը կրակ է բացել, ինչի հետևանքով երկու կողմից կան զոհեր ու վիրավորներ: Ադրբեջանցիները, բնականաբար, չունեն գեթ մեկ ապացույց նրա, որ մի քանի տրանսպորտային միջոց է անցել, կամ որ հայերն են առաջինը կրակել: Լինելու դեպքում Բաքվի քարոզչամեքենան առանց հապաղելու կտարածեր դրանք, սակայն այս պարագայում հանցագործ կողմին մնում է շարունակաբար ստելը:
Աչք է ծակում նաև այն սուտը, թե իբր ադրբեջանցիները հայկական տրանսպորտային միջոցը կանգնեցնելու փորձ են արել: Բացի նրանից, որ նրանք նման բան չեն արել, փոխարենն ուղղակի սպանել են հայ ոստիկաններին, այլև հայկական որևէ տրանսպորտային միջոց կանգնեցնելու ու ստուգելու իրավասություն չունեն 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի հայտարարության համաձայն:
Ի տարբերություն ադրբեջանցիների՝ Արցախի ՆԳՆ-ն ներկայացրել է լուսանկարներ ու տեսանյութ, որոնցից վերջինը ցույց է տալիս, թե ինչպես են հայ ոստիկաններին սպանած ադրբեջանցի զինվորականները ևս մեկ անգամ կրակում մեքենայի մեջ, ապա հեռանում՝ դեն նետելով ինչ-որ թղթեր:
«Անհրաժեշտ է ընդգծել, որ ոստիկանության ծառայողների և հարակից դիրքում գտնվող ՊԲ զինծառայողների ինքնապաշտպանական ու զսպիչ գործողությունների արդյունքում ադրբեջանական կողմը ևս ունեցել է զոհեր ու վիրավորներ՝ հետ շպրտվելով ելման դիրքեր»,- հայտարարել է ՆԳՆ-ն:
Ավելի ուշ Արցախի տեղեկատվական շտաբի տարածած տեսանյութում կարելի է տեսնել, որ հայկական կողմի կրակից հետո ադրբեջանցիները փախչում են՝ տալով զոհեր ու վիրավորներ, ապա կարողանում վերջիններիս էվակուացնել ՌԴ խաղաղապահների ժամանելուց հետո:
Համադրելով տեսանյութը տեղանքի քարտեզի հետ՝ «Հետքը» տեղորոշել է այն վայրը, որտեղ տեղի է ունեցել ադրբեջանցիների հանցագործությունը:
Նկատենք, որ մինչ այդ ՆԳՆ-ն ցույց էր տվել ոստիկանների անցած երթուղին՝ որպես միջադեպի վայր նշելով «Խայփալու» տեղանքը, որն այդ հոլովակում համընկնում է Շուշիի շրջանի Ղայբալիշեն (Ղայբալի) գյուղի հետ:
Իրականում, սակայն, Ղայբալիշենը որևէ կապ չունի «Խայփալուի» հետ: Ադրբեջանցիների հանցագործությունը տեղի է ունեցել Շուշիի շրջանի նախկին Խալֆալի և Դյուքանլար բնակավայրերի մոտ՝ Ղայբալիշենից ուղիղ գծով 3,5 կմ, իսկ Ստեփանակերտի Քրքջան (Կրկժան) թաղամասից՝ 6 կմ հարավ-արևմուտք:
Նշենք, որ հանցանքի վայրը ադրբեջանցիների վերահսկողության տակ անցած գոտուց հեռու է ավելի քան 1 կմ: Գոտի ասելով՝ նկատի ունենք Գորիս-Ստեփանակերտ ճանապարհի ձախակողմյան հատվածը Շուշի-Քարին Տակ խաչմերուկի մոտ: Այս անտառաշատ հատվածում է գտնվում «Իսահակի աղբյուրը»: Դրան հարևան բլուրների վրա 2020 թ. պատերազմից հետո տեղակայվել է թշնամին: Նրանց առաջապահ դիրքերից մեկը հանցանքի վայրից հեռու է 1,05 կմ, մյուսը՝ 1,3 կմ:
Գրունտային ճանապարհն ու երթուղին, թշնամու դիրքերը, դիվերսիայի վայրը
Այսինքն՝ ադրբեջանցիները, դուրս գալով իրենց դիրքերից, առաջացել են դեպի Ստեփանակերտ-Լիսագոր գրունտային ճանապարհը, որն այս պահին կարելի է այլընտրանք համարել Բաքվի խամաճիկ «էկոակտիվիստների» կողմից արգելափակված Ստեփանակերտ-Քարին Տակ-Լիսագոր ասֆալտապատ մայրուղուն: Դիվերսանտներն իրենց դիրքերից իջել են Կարկառի վտակ Վարարակն գետի ձորը, ապա դուրս եկել գրունտային ճանապարհ և, ինչպես կարելի է տեսնել լուսանկարներից, դիմահար կրակով թիրախավորել հայ ոստիկանների «ՈւԱԶ» մեքենան (թշնամին նաև կողային հատվածներից է կրակել մեքենայի սրահին՝ նպատակ ունենալով սպանել դրա մեջ գտնվող բոլոր անձանց):
Հայկական կողմն արդեն հայտարարել է, որ սա նախապես ծրագրված և Ադրբեջանի բարձրագույն ղեկավարության կողմից հրահանգավորված սադրանք է:
Քարտեզն ուսումնասիրելիս կարելի է տեսնել, որ դիվերսանտներն ընտրել են հենց այն հատվածը, որտեղ գրունտային ճանապարհն առավելագույնս մոտենում է Վարարակն գետին, և դրանց հեռավորությունն ընդամենը 30 մետր է: Այսինքն՝ դիվերսիայից հետո կարելի էր արագ անցնել ձորակն ու մտնել անտառ, որտեղից իջել էին: Մյուս կողմից՝ այս հատվածում ճանապարհը (2) թեքվում է աջ, բայց անմիջապես դրա հարևանությամբ գտնվող ժայռաբեկորը (1) փակում է վարորդի տեսադաշտը, ինչը լավ հնարավորություն է դարանակալողների համար: Իսկ ահա ճանապարհի ձախ կողմում՝ գետից այն կողմ գտնվող ժայռոտ (3, 4) տափարակը (5) թույլ է տալիս դիտարկել ու վերահսկել շարժը ճանապարհի այս հատվածով, ինչն էլ, ըստ էության, արել են ադրբեջանցիները մինչև հայկական «ՈւԱԶ»-ը խոցելը:
Կադրեր տեսանյութից
Տեղանքը՝ ըստ «Google Earth»-ի
Գլխավոր նկարում կարմիր շրջանի մեջ ադրբեջանցիների հանցանքի վայրն է, կապույտ ուղղանկյունները ցույց են տալիս թշնամու դիրքերը, կարմիր գիծը՝ Գորիս-Ստեփանակերտ մայրուղու արգելափակման վայրը