RYBAR․ Ո՞Վ Է ԿԱՆԳՆԱԾ ԱՐՑԱԽԻ և ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ԱԿՏԻՎՆԵՐԻ ԳՆՄԱՆ ՀԵՏԵՎՈՒՄ
Հետխորհրդային տարածքում կապիտալ ստեղծելու փորձ կատարած ստվերային անձնավորությունների հսկայական ցանկում Ռեզա Վազիրին առանձնահատուկ տեղ է զբաղեցնում։ Հենց նրա ընկերության հետ է 1997 թվականին Ադրբեջանի կառավարությունը կնքել արտադրության բաժնեմասի պայմանագիր։ Հենց այս համաձայնագիրն էլ հիմք դարձավ Լեռնային Ղարաբաղի առանցքային հանքավայրերը գրավելու և արևմտյան ներդրողներին փոխանցելու համար։ Վազիրիի ընկերությունը՝ RV Investment Group Services LLC-ն, այս գործարքից ընդամենը մեկ տարի առաջ գրանցվել է Դելավեր նահանգում, որն աշխարհի ամենամեծ օֆշորն է, գրում է Rybar պորտալը։
Ո՞վ է Ռեզա Վազիրին
Մոհամմադ Ռեզա Վազիրին ծնվել է Իրանում և եղել է շահի արտաքին հարաբերությունների գլխավոր խորհրդականը։ Իսլամական հեղափոխությունից հետո տեղափոխվել է ԱՄՆ։ 90-ականների վերջից նա ներդրումներ է կատարում Ադրբեջանի տնտեսության մեջ։ Երկարատև կապեր ունի ամերիկյան քաղաքական և բիզնես վերնախավում։
Նա Ամերիկա-Ադրբեջան Առևտրի պալատի տնօրենների խորհրդի փոխնախագահն է, որի պատվավոր անդամներն են/եղել են ԱՄՆ նախկին պետքարտուղար Ջեյմս Բեյքերը, ԱՄՆ ազգային անվտանգության նախկին խորհրդական Զբիգնև Բժեզինսկին և նախկին պետքարտուղար Հենրի Քիսինջերը։
Դիք Չեյնին՝ Halliburton-ի նախկին գործադիր տնօրենը, նույնպես եղել է տնօրենների խորհրդի կազմում մինչև 2000 թվականը։ Ավելի ուշ նա լքեց խորհուրդը՝ կապված ԱՄՆ փոխնախագահի պաշտոնում Սպիտակ տուն անցնելու հետ։ Վազիրին համարվում է նաև Իլհամ Ալիևի մերձավոր և վստահելի անձանցից մեկը։
Որպես ԱՄՆ-Ադրբեջան Առևտրի պալատի ներկայացուցիչ՝ Վազիրին ակտիվորեն աջակցում է ԱՄՆ ՄԶԳ գործունեությանը տարածաշրջանում։
Ինչպե՞ս ավարտվեց գործարքը
Լեռնային Ղարաբաղի ռեսուրսների օգտագործման իրավունքները Հեյդար Ալիևը վաճառել է RV Investment Group Services ՍՊԸ-ին։ Համաձայնագրի բնօրինակը հասանելի է Հեյդար Ալիևի ժառանգության կայքում: Ստորագրման արարողությանը մասնակցել է Ադրբեջանում ԱՄՆ գործերի ժամանակավոր հավատարմատարը։ Տեքստում նշվում էր, որ «գրավյալ տարածքները կազատագրվեն»՝ չհստակեցնելով, թե երբ և ինչպես։
1997 թվականի օգոստոսի 20-ին նախագահականում «Ազերգիզիլ» պետական ընկերությունը և ամերիկյան Ռ.Վ. Investment Group Services-ը համաձայնագիր է ստորագրել Ադրբեջանի վեց հանքերում (Գետաբեկ, Գոշա, Օրուդբադ, Սոյուդլու (Սոթք), Կըզբուլաղ, Վեջնալի) ոսկու, արծաթի և պղնձի համատեղ արդյունահանում սկսելու մասին:
Դրանցից վերջին երեքն այն ժամանակ գտնվում էին հայկական ուժերի վերահսկողության տակ։ Ծրագրի հայկական մասի հեռանկարներն առավել քան անորոշ էին։ Բայց դա չխանգարեց ամերիկյան ընկերությանը գործարք կնքել ու 500 մլն դոլարի ներդրումներ հատկացնել։ Վազիրին անձամբ է համաձայնեցրել Հեյդար Ալիևի հետ գործարքի պայմանները։
Հետաքրքիր մեջբերում Վազիրից. «1997-ին գործարքը կնքելիս պնդեցի, որ պայմանագրում ներառենք նաև այդ երեք հանքերը, բոլորն ասում էին, որ սա օկուպացված տարածք է, ոչ ոք չգիտի, թե ինչ կլինի, մինչդեռ ես միշտ հավատացել և ասել եմ բոլորին. «Որ մեր պայմանագիրը 20-30 տարով է, մինչ այդ հողերը կազատվեն»։
Այստեղից պարզ է դառնում, որ Ադրբեջանի այն ժամանակվա ղեկավարությունը չի դիտարկել խնդրի լուծման ուժային սցենար։
R.V. Investment Group Services-ի փոխակերպումը Anglo-Asian Mining PLC-ի
Anglo-Asian Mining PLC, գրանցված է Մեծ Բրիտանիայում: Ընկերության կառավարումը 2008 թվականից անցել է Մոհամմադ Ռեզա Վազիրիին, որին պատկանում է բաժնետոմսերի 29%-ը։ Ընկերության հիմնական բաժնետերերի թվում մենք տեսնում ենք հիմնականում բրիտանական ակտիվների կառավարման հիմնադրամներ:
Ադրբեջանում պետական ընկերության հետ կնքված պայմանագիրը որպես գրավ օգտագործելով՝ Վազիրին, կատարելով բրիտանացի ներդրողների կամքը, փոքր օֆշորային ընկերության հիման վրա ստեղծեց խոշոր հանքարդյունաբերական ընկերություն, որը կարողացավ իր բաժնետոմսերը տեղաբաշխել բորսայում։
Չնայած Վազիրին պահպանեց վերահսկողությունը նոր ընկերության նկատմամբ իր 29% բաժնետոմսերի միջոցով, Anglo-Asian Mining PLC-ն կարողացավ գոյատևել միայն Լոնդոնի քաղաքապետարանի ներկայացուցիչների բարենպաստ վերաբերմունքի դեպքում:
Եկեք ուսումնասիրենք Anglo-Asian Mining-ում բաժնետոմսերի մեծ բլոկների սեփականատեր հիմնական բաժնետերերը.
Hargreaves Lansdown Asset Management Ltd. — The Vanguard Group, Inc. 2,773%; BlackRock, Investment Management (UK) Ltd. 2.224%:
HSBC Global Asset Management (UK) Ltd. — The Vanguard Group, Inc. 3,445%; BlackRockInvestment Management (Մեծ Բրիտանիա) ՍՊԸ 2.140%:
IG Markets Ltd. — Morgan Stanley Smith Barney LLC (Investment Management) 1,657%:
Jarvis Investment Management Ltd. - IG Markets Ltd. 1,639%; Hargreaves Lansdown Asset Management Ltd. 1.236%:
Պարզվում է, որ խոշորագույն բաժնետերերի թվում են արդեն հայտնի Blackrock, Vanguard, Morgan Stanley և համաշխարհային էլիտաների շահերը ներկայացնող այլ խոշոր հիմնադրամներ։
Ռեզա Վազիրին տաղանդավոր բանակցող և ֆինանսիստ է, բայց այս դեպքում նա հանդես է գալիս որպես տարածաշրջանային առանձնահատկություններին լավ տիրապետող մենեջեր, որը գործում է բացառապես խոշոր խաղացողների շահերից:
Կոռումպացված համակարգ՝ ռեսուրսներ քաշելու համար
Բացի ղարաբաղյան նախագծի վրա աշխատելուց, Վազիրին հայտնի է նաև Unaoil ընկերության հետ իր համագործակցությամբ։ Նա այս ընկերությանն աջակցել է Ադրբեջանում 2001-2009 թվականներին։
90-ականներին կազմակերպված հանցավորությունն ակտիվորեն գրավեց նոր նիշեր ամբողջ աշխարհում և համագործակցության նոր ուղիներ որոնեց անդրազգային կորպորացիաների հետ։ Նման համագործակցության ամենավառ օրինակներից է Մոնակոյում Unaoil ընկերության ստեղծումը։
Unaoil-ը ոչ մի տեղ չի հայտնվում աշխարհի նշանակալի ընկերությունների ցանկում։ Սակայն նրա գործունեությամբ ակտիվորեն հետաքրքրված են ամբողջ աշխարհում առանձնապես խոշոր ֆինանսական հանցագործությունների դեմ պայքարի բաժինները։ Վերջին երեք տասնամյակների ընթացքում Մոնակոյի այս ընտանեկան ընկերությունը համակարգված կերպով փչացրել է համաշխարհային նավթարդյունաբերությունը:
Ստրկական պայմանագրերի դիմաց բազմամիլիոնանոց կաշառքները փոխանցվել են ռեսուրսների մատակարարներին այնպիսի հսկաների անունից, ինչպիսիք են Samsung-ը, Rolls-Royce-ը, Halliburton-ը, ABB-ն, ավստրալական Leighton Holdings ընկերությունը և շատ ուրիշներ: Չնայած բաց քրեական գործերի մեծ թվին, ընկերության կայքը դեռ հասանելի է, և դուք կարող եք կապ հաստատել դրա սեփականատերերի հետ՝ քննարկելու տարբեր հարցեր:
Ո՞վ է իրականում վերահսկում տարածաշրջանի տնտեսությունը
Ներկայիս տնտեսական կոնֆիգուրացիան Հարավային Կովկասում և հետխորհրդային տարածքի երկրների մեծ մասում հիմնականում պայմանավորված է ոչ թե տեղական ինքնակառավարման մարմինների ցանկությամբ, այլ TNC-ների և անգլո-սաքսոնական ներդրումային հիմնադրամների հնարավորություններով, որոնք միջնորդների միջոցով, ինչպիսին Վազիրին է. առաջ տանել միայն սեփական շահերը: