ANCA․ ԱԿՆԿԱԼՈՒՄ ԵՆՔ, ՈՐ ԹՐԱՄՓԸ ԿԴԱՏԱՊԱՐՏԻ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ԷԹՆԻԿ ԶՏՈՒՄՆԵՐՆ ԱՐՑԱԽՈՒՄ
Ամերիկայի Հայ դատի հանձնախումբը (ANCA) վերահաստատել է իր դժգոհությունը Թրամփ-Փենսի վարչակազմից՝ 2020 թվականին Արցախի բնիկ հայերի վրա Ադրբեջանի հարձակումը խրախուսելու, Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելուց հրաժարվելու և, Արցախյան 44-օրյա պատերազմի ընթացքում կատարված ռազմական հանցագործությունները չդատապարտելու և Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու կարևոր քայլեր չձեռնարկելու համար։
Հետևելով հետագա վարչակազմերի օրինակին, Թրամփ-Փենսի վարչակազմը չեղյալ հայտարարեց Ազատության աջակցության ակտի 907-րդ բաժինն իր գործողության բոլոր չորս տարիների համար՝ չեղարկելով Հայաստանի և Արցախի շրջափակման պատճառով Ադրբեջանին տրամադրվող ԱՄՆ օգնության սահմանափակումները:
Բացի դրանից, Թրամփ-Փենսի վարչակազմը խախտեց Հայաստանին և Ադրբեջանին ԱՄՆ ռազմական օգնության հավասարության հաստատված նախադեպը և կտրուկ ավելացրեց ԱՄՆ ռազմական օգնությունը Բաքվին՝ հատկացնելով ավելի քան 120 միլիոն դոլար, ինչը խթանեց Ալիևի վարչակարգի ագրեսիան, որն ավարտվեց 2020 թվականի սեպտեմբերին Արցախի վրա հարձակմամբ:
44-օրյա պատերազմի ընթացքում Թրամփ-Փենսի վարչակազմը ոչ մի բովանդակալից քայլ չձեռնարկեց Ադրբեջանի չհրահրված ագրեսիան դադարեցնելու, անգամ լայնորեն փաստագրված պատերազմական հանցագործությունների պայմաններում, ներառյալ քաղաքացիական անձանց մահապատժի, նրանց նկատմամբ արգելված զենքի կիրառման, հայ ռազմագերիների կամայական կալանավորման և խոշտանգումների, Արցախի հինավուրց քրիստոնեական ժառանգության ոչնչացման համար։
Արցախի վրա Ադրբեջանի ցեղասպան հարձակումից հետո, որը հանգեցրեց ավելի քան 50 հազար խաղաղ բնակիչների բռնի տեղահանմանը և տարածաշրջանի 70%-ի էթնիկ զտմանը, ռազմական հանցագործությունների և մարդու իրավունքների ոտնահարման համար Թրամփ-Փենսի վարչակազմը Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու ուղղությամբ որևէ քայլ չձեռնարկեց։
Արցախի հայերի վրա հարձակման համար Բաքվին ընձեռված անպատժելիությունը միայն էլ ավելի խրախուսեց ռեժիմի ագրեսիան, 2021 թվականի մայիսին և 2022 թվականի սեպտեմբերին ներառյալ Ադրբեջանի ռազմական ներխուժումը Հայաստան, որի գագաթնակետը 2023 թվականի սեպտեմբերին Արցախի շրջափակումն ու դրան հետևած էթնիկ զտումն էր։
Բացի իր ցեղասպանական ագրեսիայի համար Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու ձախողումից, Թրամփ-Փենս վարչակազմի կողմից Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի հրապարակային գրկախառնությունը ՆԱՏՕ-ի անվստահելի դաշնակցին տարածաշրջանում նրա ապակայունացնող գործողությունների ֆոնին քարտ-բլանշ տվեց:
2020 թվականի Արցախյան պատերազմի ժամանակ Թուրքիան ռազմական աջակցություն է ցուցաբերել Ադրբեջանին, ներառյալ՝ Ադրբեջանում տեղակայելով ՆԱՏՕ-ի F-16 կործանիչներ։ Բացի դրանից, Թուրքիան խախտել է ԱՄՆ զենքի արտահանման օրենքը՝ տեղադրելով երկակի նշանակության ամերիկյան տեխնոլոգիաներ անօդաչու սարքերում, որոնք փոխանցվել են Ադրբեջան՝ հայ խաղաղ բնակիչների և ենթակառուցվածքների վրա հարձակվելու համար: Թրամփ-Փենսի վարչակազմը միաժամանակ աչք է փակել Թուրքիայի կողմից օտարերկրյա վարձկանների հավաքագրման վրա, դրանց թվում՝ ԴԱԻՇ-ի, ինչպես նաև Սիրիայում և Լիբիայում հայտնի ահաբեկչական կազմակերպությունների հետ կապ ունեցողների, որոնք 44-օրյա պատերազմի ընթացքում տեղակայվել էին Ադրբեջանում:
Սիրիայի ապակայունացման պայմաններում Թրամփ-Փենսի վարչակազմը դեմ էր Հայաստանի կողմից Հալեպ բժշկական անձնակազմի և մարտական ինժեներների մարդասիրական տեղակայմանը, որտեղ նրանք փրկեցին վարչակազմի անխոհեմ արտաքին քաղաքականության պատճառով վտանգված հայերի և սիրիացի այլ քաղաքացիների կյանքը:
Թրամփ-Փենսի վարչակազմի որոշումը՝ աջակցելու Ադրբեջանի ցեղասպանական հարձակմանը Արցախի վրա 2020 թվականին և նրա անգործությունը Ադրբեջանի ռազմական հանցագործությունների առջև այս նոյեմբերին ծանր ծանրաբեռնվածություն կունենան ամերիկահայ ընտրողների վրա, ներառյալ՝ առանցքային նահանգներում:
Դոնալդ Թրամփի առաջադրման և սենատորի բարձրացման լույսի ներքո
Ջեյ Դի Վենսը փոխնախագահի պաշտոնում, ամերիկահայ ընտրողներն ակնկալում են, որ Թրամփ-Վենս արշավը կդատապարտի Ադրբեջանի էթնիկ զտումները Արցախում և կաջակցի Կոնգրեսի ջանքերին՝ Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու՝ մարդկայնության դեմ կատարած հանցագործությունների համար: