Սերգեյ ՄԱՐԿԵԴՈՆՈՎ․ ԿԱԶԱՆՈՒՄ ԱԼԻԵՎԻ ԵՎ ՓԱՇԻՆՅԱՆԻ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄԸ ՆՇԱՆԱԿԱԼԻՑ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆ Է ՄԻ ՔԱՆԻ ՊԱՏՃԱՌՈՎ
Կազանում հոկտեմբերի 22-24-ն անցկացված ԲՐԻԿՍ-ի XVI գագաթնաժողովն արտասովոր իրադարձություն է։ Գլոբալ խնդիրների հետ մեկտեղ (Գլոբալ հարավի երկրների տնտեսական ինտեգրում) Կազանում տեղ են գտել նաև տարածաշրջանային անվտանգության խնդիրները։ Թաթարստանի մայրաքաղաքում տեղի է ունեցել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հանդիպումը։ Դրա մասին սոցցանցերում գրել է ռուս քաղաքագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը։
«Իրադարձությունը նշանակալի է, եթե հաշվի առնենք մի քանի գործոն։
Նախ՝ վերջին մեկ տարվա ընթացքում պաշտոնական Երևանի ներկայացուցիչները ջանասիրաբար խուսափում էին խաղաղ կարգավորման ռուսական հարթակից՝ կենտրոնանալով Միացյալ Նահագների, Ֆրանսիայի և ընդհանուր առմամբ Եվրամիության «երաշխիքների» վրա։ Այսպիսով, հոկտեմբերի 22-ին Փաշինյանը բանակցություններ է վարել ԱՄՆ նախագահի հատուկ օգնական, Ազգային անվտանգության խորհրդի եվրոպական հարցերով տնօրեն Մայքլ Քարփենթերի և Կովկասում բանակցությունների գծով ավագ խորհրդական Լուի Բոնոյի հետ։
Քարփենթերը Հայաստանի նախարարների կաբինետի ղեկավարին է փոխանցել իր ղեկավար Ջո Բայդենի ուղերձը: Իսկ նրանց զրույցի առանցքում խաղաղության համաձայնագրի նախապատրաստման հեռանկարներն էին։ Հարկ է նշել, որ Ալիևի և Փաշինյանի ճանապարհները խաչվել են ոչ վաղ անցյալում ԱՊՀ գագաթնաժողովում, սակայն այնտեղ նրանք բովանդակալից բանակցություններ չեն վարել։ Երկրորդ, տարեսկզբին բազմաթիվ կանխատեսումներ կային խաղաղության պայմանագրի մոտալուտ ստորագրման վերաբերյալ։ Մինչդեռ կողմերն արդեն անցել են պայմանավորվածությունների ու փոփոխությունների տասը փուլ։ Եվ, ինչպես կասեր դասականը, « ամեն ինչ դեռ նույնն է»:
Կազանում կովկասյան երկու հանրապետությունների ղեկավարները հանդիպել են ԲՐԻԿՍ+ լիագումար նիստի նախօրեին։ Մինչև պաշտոնական մասի սկսվելը, նրանք կարողացան միմյանց հետ խոսել, ավելի շուտ ոչ պաշտոնական: Դրանից հետո լրատվամիջոցներում տեղեկություններ հայտնվեցին, որ Ալիևն ու Փաշինյանը բանակցություններ են վարել Կազանի գագաթնաժողովի շրջանակում։ Դրանց մասնակցել են երկու պատվիրակությունների ներկայացուցիչներ, բայց ոչ միջնորդներ։ Իհարկե, կրկին հուսադրող խոսքեր հնչեցին մոտալուտ խաղաղության պայմանագրի մասին, որը համաձայնեցված էր գրեթե 90%-ով։ Սակայն հայ-ադրբեջանական կարգավորման ամբողջ պատմությունը ցույց է տալիս, որ նման լավատեսական հայտարարությունները գործնականում ստուգման կարիք ունեն։ Հաճախակի են եղել դեպքեր, երբ «գործնականում պատրաստ աշխարհից» հետո իրադարձությունները բոլորովին այլ հունով են ընթացել։
Ինչ էլ որ լինի, ռուսական կայքի կարևորությունը, չնայած Երևանի և Մոսկվայի հարաբերություններում առկա բոլոր դժվարություններին, չպետք է թերագնահատել։ Անկախ նրանից, թե ինչպես է հայկական կողմը առաջադիմում Արևմուտքի հետ երկխոսության մեջ։ Արդյո՞ք Կազանի հանդիպումը բեկումնային կլինի: Ինչքա՜ն հույսեր են արդեն հնչել դրա վերաբերյալ։ Թվում է, թե պետք չէ շտապել եզրակացություններ անել, սակայն անհրաժեշտ է նշել Ռուսաստանի շարունակական հետաքրքրությունը տարածաշրջանում։ Ավելին, Թաթարստանի մայրաքաղաքում ԲՐԻԿՍ ֆորումի բուն մասշտաբով այդ ազդեցությունն ուժեղացավ»,- գրել է Սերգեյ Մարկեդոնովը։