«ԿՈՐՍՎԱԾ 30-ԱՄՅԱԿԻՆ» ԸՆԴԱՌԱՋ
Նիկոլ Փաշինյանը շարունակում է իր անվարժ փորձերը՝ արժեզրկելու նախորդ աշխատակազմերից ստացած սոցիալ-տնտեսական ժառանգությունը, միաժամանակ ընթացիկ վիճակագրական հոսքից ճանկելով այս կամ այն իրեն դուր եկած, բայց առանձնապես ոչինչ չասող մի ինչ-որ ցուցանիշ և դրա հիման վրա վեհապանծ եզրահանգումներ անելով։ Մինչդեռ վերջին 20 տարին Հայաստանի համար կորսված համարելը մեծ հարց է, որի պատասխանը մենք կփորձենք տալ։ Դրա համար մենք կհամեմատենք 2017 թվականի վիճակագրական ցուցանիշները 1997-ի հետ՝ «միջանկյալ կանգառ» կատարելով 2006 թվականին…
Եվ այսպես, ՀՀՇ-ի ապաշնորհ կառավարման ժամանակաշրջանը 1997 թվականից հետո մեզ թողեց ՀՆԱ և մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ՝ համապատասխանաբար 1,75 միլիարդ դոլարի և 433 դոլարի մակարդակով (տվյալները կլորացված են դեպի խոշորացում.-Խմբ.)։ Իսկ արդեն 2017 թվականին երկու տվյալներն էլ համապատասխանաբար կազմում էին 11,6 միլիարդ և 3,9 հազար դոլար, երբ 2006 թվականի ցուցանիշներն էին 6,4 միլիարդ և ավելի քան 2 հազար դոլարը։ Իսկ գիտե՞ք, թե որքան կանի դա տոկոսներով։ Բռնվեք մի տեղից, չընկնեք. «կորսված 20-ամյակի» ընթացքում ՀՆԱ-ն աճել է 662%-ով, իսկ բնակչության մեկ շնչին բաժին ընկնողը՝ 896%-ով… Ողջույններ Նիկոլին…
Դիտարկվող ժամանակաշրջանում նվազագույն աշխատավարձի չափը 1997 թվականի 1 հազար դրամից բարձրացավ մինչև 15 հազարի (2006 թվականի դրությամբ), իսկ հետո 55 հազար դրամի (2017թ.), այսինքն աճը կազմել է 5500%։ Միջին ամսական աշխատավարձը համապատասխանաբար 1997թ. 13,6 հազար դրամից աճեց 62,3 հազարի (2006թ) և այնուհետ մինչև 177,8 հազար դրամի (2017թ)։ Տոկոսներով աճը կազմել է 1309%, այսինքն ավելի քան 13 անգամ։
Ի դեպ, այս խորապատկերին վերջերս Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում Փաշինյանի հնչեցրած «չտեսնված» մեգանպատակները Հայաստան-2050-ի իր տեսլականից ամենևին էլ հեղափոխական տեսք չունեն, այլ նույնիսկ շատ էլ դժգույն են։ Մասնավորապես, առաջիկա 30 տարիներին երկրում միջին աշխատավարձը ամբողջ 7 անգամ ավելացնելու մտադրությունը դժվար թե կարող է ոգևորել որևէ մեկին, եթե հաշվի առնենք, որ ընդամենը վերջին 20 տարիների ընթացքում դա առանց ծնծղաների, առանց աղմուկի ու հարայ-հրոցի աճել է ավելի քան 13 անգամ։ Համապատասխանաբար, նույնիսկ վարչապետի հնչեցրած ցուցանիշներին հասնելու դեպքում առաջիկա 30 տարիները շատ ավելի հիմնավորված կերպով կարելի է կորսված անվանել Հայաստանի համար, քան անցած 20 տարիները։ Եթե, իհարկե, փակագծերից դուրս բերենք վարչապետի տեսլականի մարզական բաղադրիչը. գոնե 30 տարին մեկ, այսպես ասած, պատահում է նաև «Արարատ-73»…
Միջին ամսական կենսաթոշակի համանման ցուցանիշները ունեն համապատասխանաբար հետևյալ տեսքը. 3,7 հազար դրամ (1997), գրեթե 11 հազար (2006) և ավելի քան 46,6 հազար դրամ (2017), այսինքն արդյունքում աճը կազմել է 1106%, 11 անգամ։ Եվ բացի այդ, եթե 1997 թվականին Հայաստանում գործազրկության մակարդակը հասնում էր 30%-ի, ապա 2017-ին դա հաջողվել էր կրճատել մինչև 25,7%-ի։
Անցնենք առաջ։ Հայաստանի պետբյուջեի եկամուտները 20 տարի ժամանակահատվածում աճել են ամբողջ 981%-ով։ 1997-ին դրանք կազմում էին 126 մլրդ դրամ (ՀՆԱ 15%), 2006-ին՝ 517 մլրդ (ՀՆԱ 18,3%), իսկ 2017-ին՝ 1 տրլն 237 մլրդ դրամ (ՀՆԱ 22,2%)։ Տնտեսության վարկավորումը 20 տարում աճեց 5394 %-ով, 46,7 մլրդ դրամից (ՀՆԱ 5,4%) հասնելով ավելի քան 2,5 տրլն դրամի (ՀՆԱ 45,2%)։ Դինամիկ աճում էին նաև բանկային ներդրումները. 1997 թվականին արձանագրված 11,8 մլրդ դրամից դրանք աճել էին, 2017-ին հասնելով գրեթե 2,5 տրլն դրամի (աճ ամբողջ 20832%-ով)։ 1997-ին Հայաստանը, կարելի է համարել, չուներ միջազգային պահուստներ, իսկ 2006-ին դրանք արդեն կազմում էին ավելի քան 1 մլրդ դոլար, 2017-ին՝ 2,3 մլրդ դոլար։
Հայաստանից ապրանքների և ծառայությունների արտահանումը 20 տարվա ընթացքում աճել է 1275%-ով, այսինքն համարյա 13 անգամ։ 1997-ին դա կազմում էր ընդամենը 335 մլն դոլար, 2006-ին՝ արդեն գրեթե 1,65 մլրդ դոլար, իսկ 2017-ին՝ մոտ 4,3 մլրդ դոլար։ Միայն ապրանքների արտահանումն աճել է 965%-ով, 232,5 մլն դոլարից հասնելով 985 մլն դոլարի (2006) և 2,25 մլրդ դոլարի (2017)։
Եվ վերջապես, եթե 2006-ին Հայաստանում գրանցված ավտոմեքենաների քանակը կազմում էր ավելի քան 333 հազար, ապա 2017-ին դրանք արդեն ավելի քան 616,3 հազար էին։ Ընդ որում Հայաստան այցելող զբոսաշրջիկների թիվը 2016-ին արձանագրված 382 հազարից 2017-ին հասավ գրեթե 1,5 միլիոնի։
Այնպես որ Փաշինյանի քարոզչության կողմից շրջանառվող թեզիսը «կորսված 20-ամյակի» մասին ոչ ավելին է, քան փուչիկ։ Եվ դեռ մեծ հարց է, թե արդյոք Հայաստանի համար նվաճում կդառնան «ժողովրդական վարչապետի» ծանուցած առաջիկա 30 տարիները…