2021-08-06 13:23
Давид САРКИСЯН
ԱԶԱՏ ՄԱՄՈՒԼԸ՝ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ԴԱՍԱԿԱՐԳԱՅԻՆ ԹՇՆԱՄԻ
Ճակատագրի հեգնանքով՝ մամուլի և խոսքի ազատությունը սահմանափակող շարունակական օրինագծերը հեղինակում և դրանց ընդունումը կրծքով պաշտպանում են իշխանական այն պատգամավորները, որոնք նախկինում աշխատել են լրագրության ոլորտում։ Դժվար է նրանց լրագրող կոչել, քանի որ ճշմարիտ լրագրողը չի կարող իր նախկին գործընկերների երեսին թքել՝ ամեն օր ավելի ու ավելի խորացնելով մամուլի և իշխանության միջև անջրպետը։
Խորհրդարանական ընթացիկ նստաշրջանի կուլուարներին հետեվելիս տպավորությունն այն է, թե երկրում ռազմական դրություն է, ԱԺ շենքն էլ՝ մշտական հարձակման ենթակա մի թիրախ։ Միջանցքներում զինվորական հագուստով, ինքնաձիգներով շրջող և վախի մթնոլորտ տարածող անվտանգության աշխատակիցները, նիստերի դահլիճի մուտքերի մոտ տեղադրված մետաղորսիչ սարքերն ու պատգամավորների նվաստացուցիչ զննումները, լրագրողների շարժի սահմանափակումն իրոք որ աննախադեպ են, անտրամաբանական և բացարձակ չհիմնավորված։
Իհարկե, սա դեռ ամենը չէ։ Փորձեք, օրինակ, կոշտ գնահատողական դատողություն տալ որևէ իշխանավորի մասին, որը կարող է ընկալվել իբրև հայհոյանք, և ձեզ կսպառնա լուծարված խորհրդարանի վերջին շնչում ընդունած հերթական հակալրագրողական օրինագծի կարգավորումը հայհոյանքի քրեականացման մասին։ Հետաքրքրական է՝ այդ օրենքը հավելված ունենալո՞ւ է, որով ուղղակիորեն կթվարկվեն քրեական պատասխանատվություն առաջացնող հայհոյանքները։ Եթե ոչ, ապա ո՞վ է սահմանում՝ խոսքը հայհոյա՞նք է, թե՞ ոչ։
Նույն այս իշխանությունը չէ՞ր, որ ամիսներ առաջ խոսքի և մամուլի ազատության դեմ հերթական աններելի հանցանքն էր գործում՝ շրջանառության մեջ դնելով անանուն աղբյուրներին հղում անելու արգելքի մասին օրինագիծը և ոտնահարելով լրագրողական սրբազան իրավունքը։ Ի վերջո, հենց անանուն և հաճախ անարժանահավատ աղբյուրներից ստացված, հետագայում հերքված լուրերի տիրաժավորմամբ չէ՞ր, որ այս իշխանության լրագրող ներկայացուցիչները տարիներ շարունակ մաշեցրին նախկինների ռեսուրսն ու ատելության մանիպուլյացիայի հողի վրա իշխանափոխություն նախաձեռնեցին։
Արժե միայն պատկերացնել երբեմնի խմբագիր կամ ընդդիմադիր պատգամավոր վարչապետի արձագանքը, եթե որևէ նախկին կառավարություն համարձակվեր նույնիսկ քննարկում բացել անանուն աղբյուրների գործածման արգելքի թեմայով։ Ավելին՝ այդքան ատելի նախկինների օրոք եղել են տասնյակ դատական նախադեպեր, այդ թվում՝ ՍԴ-ում, երբ դատարանը պաշտպանել է լրագրողի՝ անանուն աղբյուրից օգտվելու իրավունքը, երաշխավորել քրեադատավարական ընթացակարգով սահմանված անանունունության ազատությունը, ավելին՝ պատասխանողն էլ փոխհատուցում է վճարել բարոյական վնաս պատճառելու համար։
ԱՄՆ-ում հայտնի է ավելի քան երկու դար առաջ ընդունված Սահմանադրության առաջին ուղղումը, որն այդ երկրում գործող բոլոր լրագրողներին խոսքի ազատության երկաթե երաշխիքներ է տալիս, իսկ Կոնգրեսին պարտավորեցնում է որևէ կերպ չսահմանափակել մամուլի, արտահայտվելու, դավանանքի, խղճի ազատությունը։ Դա է պատճառը, որ ԱՄՆ-ի պես կայացած քաղաքական համակարգ ունեցող երկրում ով էլ լինի նախագահը՝ լրագրողներին առանձնապես չհամակրող Դոնալդ Թրամփը, թե առավել ազատական Ջո Բայդենը, մամուլի իրավունքները չեն կարող սահմանափակվել։
Ի վերջո, այս իշխանության սիրելի գործելակերպը՝ պառակտումն ու ճամբարավորումը, տարածվեց նաև չորրորդ իշխանության մի շարք ներկայացուցիչների վրա։ Մասնավորապես, մի խումբ լրատվամիջոցներ ու լրագրողներ իշխանություններին հասանելիության հարցում ակնհայտ արտոնություն ունեն մնացածի նկատմամբ։ Իսկ իրապես ազատ, իշխանության պարտադրանքներով չկաշկանդված մամուլի ներկայացուցիչները, թերևս, խոչընդոտում են ԱԺ-ի և կառավարության բնականոն կյանքը վավերագրելուն և օգտվում են անհարմար հարցեր տալու իրենց մասնագիտական իրավունքից։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2022-02-28 10:26Кто сегодня помнит, что именно наобещал с приходом к власти Пашинян в сфере внешней политики и дипломатии в числе множества других популистских обещаний социально-экономического характера? Выяснилось, в Министерстве иностранных дел, так же, как и в других сферах, не только растеряны многолетние институциональные традиции, но и дипломатическая служба и межгосударственные контакты стали предметом насмешек. Все это более чем наглядно было продемонстрировано в течение всей 44-дневной войны и после ее окончания – по сей день. Тогда как именно в этот критический период необходима была неустанная внешнеполитическая работа.
-
2022-02-24 13:26Провал правящим большинством проекта заявления, осуждающего «Шушинскую декларацию», - отнюдь не экстраординарный и вполне ожидаемый шаг. Куда более удивительным было бы обратное, поскольку не изменились ни Турция с Азербайджаном, ни наши власти. Армянская дипломатия, в том числе и парламентская, сегодня настолько беззубая и услужливая, что не может позволить себе даже обсудить, а уж тем более - осудить очевидно антиармянский документ. Только заслужившие звание национального героя Азербайджана деятели могут обосновать свой отказ так, как это несколько дней назад сделали члены правящей ГД на заседании комиссии НС по внешним связям.
-
2022-02-24 10:29Кто испытывает боль от потерь в войне? Власть, оппозиция, национальная элита или весь народ? Может, никто? Если бы мы ощущали общую боль утраты, вряд ли после такого тяжелого поражения проявили бы столь недопустимое национальное равнодушие и игнорировали постоянные предупреждения и угрозы. Народ, осознающий потерю, не пошел бы за виновным в ней, не поверил бы более его лжи, сориентировался бы, наконец, что для него важнее: ненависть к предыдущим властям или любовь к государству и Родине.
-
2022-02-22 10:57Системный государственный кризис в стране власти пытаются замаскировать фрагментарными решениями и реформами, приправив их завесой своей легитимности. Тезисы Пашиняна о собственной легитимности на самом деле, конечно же, надуманны и ничтожны, поскольку его решения - от кадровой политики до отраслевых реформ - не сопровождаются публичными обсуждениями.