2021-09-22 16:15
Давид САРКИСЯН
ԽՈՍՏԱՑԵԼ ԷՐ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆ, ԲԵՐԵՑ ՆՈՐ ԶՈՀԵՐ ԵՎ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎՈՂ ՊԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆ
Նախընտրական շրջանում Փաշինյանը խոստանում էր իր վերընտրությամբ բացել կայուն խաղաղության դարաշրջանը Հայաստանի և տարածաշրջանի համար։ Ո՛չ հետպատերազմյան առաջին ամիսներին, ո՛չ նախընտրական փուլում, ո՛չ էլ այսօր, ցավոք, Զինված ուժերում զոհերի և վիրավորների վիճակագրությունը բնավ խաղաղության մասին չի վկայում։ Ընդհակառակը, և՛ Արցախում, և՛ Հայաստանի սահմաններին՝ դիրքերի և բնակավայրերի ուղղությամբ, թշնամու ոտնձգությունները շարունակվում են։
Նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունից հետո ՀՀ-ում առաջին մարտական զոհն ունեցանք արդեն մայիսին՝ Վերին Շորժայում ադրբեջանցիների հաստատվելուց օրեր անց։ Հաջորդեցին ևս մի քանի զոհեր ու վիրավորներ Կութի, ապա և Երասխի ուղղությամբ։ Եթե պատերազմում մեր կորուստների թվական տվյալներն այդպես էլ չամփոփվեցին և չհանրայնացվեցին, ապա բաց աղբյուրներից կարելի է դատողություն կազմել հետպատերազմյան տասն ամսում մեր զոհերի թվի մասին։
Մասնավորապես, ի մի բերելով նոյեմբերի 10-ից ի վեր մեր զինուժի մարտական և ոչ մարտական կորուստների մասին տեղեկատվությունը՝ պարզվում է, որ պատերազմից հետո հայկական բանակն ունեցել է 74 զոհ, որոնցից 27-ը՝ մարտական կորուստներ։ Համեմատության համար պետք է նշել, օրինակ, 2013-ը, երբ գրանցվեց ռեկորդային ցածր թվով՝ 31 մահ՝ 5 մարտական և 26 ոչ մարտական կորուստ։ Իսկ Փաշինյանը մինչև պատերազմը հանրությանը մոլորեցնում էր, թե բանակում մահացության ցուցանիշի նվազման առումով իր կառավարությունն է աննախադեպը։
Պատերազմից մեկ տարի անց հարյուրավոր անհետ կորածների չհայտնաբերման, գերիների վերադարձի դանդաղման, բանակում ոչ կանոնադրային հարաբերությունների պատճառով հաճախակի դարձած սպանությունների և ինքնասպանությունների, թշնամու կրակոցից զինծառայողների մահվան և վիրավորումների ֆոնին չկա իշխանության նույնիսկ խոսքային պատասխանատվությունը, ասենք՝ ներողության կամ հրաժարականի տեսքով։
Պաշտպանության անցումային նախարար Վաղարշակ Հարությունյանի պաշտոնանկության պատճառն այդպես էլ չպարզաբանվեց։ Խիստ կամընտրական և անկանոն են նաև Գլխավոր շտաբում հայտնի հայտարարությունն ստորագրած գեներալների ազատումներն ու նոր նշանակումները։ Գործընթացը հիշեցնում է 2018-20 թթ-ին Արցախի ՊԲ հրամանատարների հաճախակի և չպատճառաբանված փոփոխությունները, երբ ամեն հաջորդ նախարար ավելի թույլ ու կամազուրկ էր։
Ուշագրավ է, որ չկա նաև այն ավանդական վայնասունը, որը տասնամյակներ շարունակ բարձրացնում էին մի շարք իրավապաշտպան անվանվող ՀԿ-ներ։ Մինչև 2018-ը դրանք մանրամասնորեն հաշվարկում էին զորքերում մարտական և ոչ մարտական կորուստները, ճշգրտում զինվորների մահվան հանգամանքները, վարում սեփական հետաքննություններ, անգամ ճնշում էին գործադրում պետության ռազմաքաղաքական ղեկավարության վրա, շատ հաճախ՝ անհարկի և քաղաքականապես մոտիվացված։
Երբ պաշտպանության նախարարը Սեյրան Օհանյանն էր, բանակում ոչ կանոնադրային հարաբերությունների պատճառով անգամ մեկ զոհի մահվան հանգամանքները քննարկվում էին ամիսներ շարունակ։ 2013-ին զորամասում զոհված Լյուքս Ստեփանյանի հայրը որդու դին դագաղով բերել էր կառավարության շենքի առջև, մինչև Օհանյանն անձամբ չգնաց և չհանդիպեց զոհի ծնողներին։
Այսօր իրողությունն այն է, որ Անկախության օրվա տոնական և գունագեղ միջոցառման դեմ բողոքի ակցիաներին ընդամենը մի քանի տասնյակ զոհի բարեկամ է մասնակցում։ Ցավալիորեն լուռ են անգամ այն հերոսների հարազատները, որոնց անունները պատերազմից մեկ տարի անց նույնիսկ չեն հրապարակվել։ Միայն լրագրողներն են, որ հազարավոր հերոսական պատմությունների փնտրտուքով փորձում են վառ պահել յուրաքանչյուր նահատակի հիշատակը և խոսել հերոսների մասին։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2022-02-28 10:26Кто сегодня помнит, что именно наобещал с приходом к власти Пашинян в сфере внешней политики и дипломатии в числе множества других популистских обещаний социально-экономического характера? Выяснилось, в Министерстве иностранных дел, так же, как и в других сферах, не только растеряны многолетние институциональные традиции, но и дипломатическая служба и межгосударственные контакты стали предметом насмешек. Все это более чем наглядно было продемонстрировано в течение всей 44-дневной войны и после ее окончания – по сей день. Тогда как именно в этот критический период необходима была неустанная внешнеполитическая работа.
-
2022-02-24 13:26Провал правящим большинством проекта заявления, осуждающего «Шушинскую декларацию», - отнюдь не экстраординарный и вполне ожидаемый шаг. Куда более удивительным было бы обратное, поскольку не изменились ни Турция с Азербайджаном, ни наши власти. Армянская дипломатия, в том числе и парламентская, сегодня настолько беззубая и услужливая, что не может позволить себе даже обсудить, а уж тем более - осудить очевидно антиармянский документ. Только заслужившие звание национального героя Азербайджана деятели могут обосновать свой отказ так, как это несколько дней назад сделали члены правящей ГД на заседании комиссии НС по внешним связям.
-
2022-02-24 10:29Кто испытывает боль от потерь в войне? Власть, оппозиция, национальная элита или весь народ? Может, никто? Если бы мы ощущали общую боль утраты, вряд ли после такого тяжелого поражения проявили бы столь недопустимое национальное равнодушие и игнорировали постоянные предупреждения и угрозы. Народ, осознающий потерю, не пошел бы за виновным в ней, не поверил бы более его лжи, сориентировался бы, наконец, что для него важнее: ненависть к предыдущим властям или любовь к государству и Родине.
-
2022-02-22 10:57Системный государственный кризис в стране власти пытаются замаскировать фрагментарными решениями и реформами, приправив их завесой своей легитимности. Тезисы Пашиняна о собственной легитимности на самом деле, конечно же, надуманны и ничтожны, поскольку его решения - от кадровой политики до отраслевых реформ - не сопровождаются публичными обсуждениями.