2021-10-07 13:32
Давид САРКИСЯН
ԲԱՆԱԿԻ ԿԱԶՄԱԼՈՒԾՈՒՄԸ՝ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՋՆԱՀԵՐԹՈՒԹՅՈ՞ՒՆ
Տարածաշրջանը ռազմականապես եռում է, Հայաստանի սահմանների երկայնքով խոշորամասշտաբ զորավարժություններ են։ Նախիջևանում ընթացող «Անխախտ եղբայրություն-2021» խորագրով թուրք-ադրբեջանական զորախաղերը վերջին մեկ ամսում այդ երկու երկրի հինգերորդ համատեղ վարժանքն է։ Փաստորեն, Թուրքիայի ցամաքային ուժերը, ադրբեջանական զինուժն ու Նախիջևանի համազորային բանակն արդեն փաստացի հանդես են գալիս որպես մեկ ամբողջություն՝ ընդհանուր հրամանատարությամբ։
Երկու շաբաթ առաջ էլ Բաքվում ընթանում էր հակահայկական եռյակի՝ Ադրբեջանի, Թուրքիայի և Պակիստանի «Երեք եղբայր-2021» համատեղ վարժանքը։ Անցած ամիս թուրքերն ու ադրբեջանցիները մարտավարական զորավարժություններ էին իրականացնում նաև զավթված Քաշաթաղում՝ ռուս խաղաղապահներից մի քանի կիլոմետր հեռավորությամբ։ 44-օրյա պատերազմից հետո սա թուրք զինծառայողների առաջին վարժանքն էր Արցախի օկուպացված տարածքներում, և դատելով Պուտին-Էրդողան հանդիպման արդյունքներից՝ այն բնավ չէր շարժել Մոսկվայի վրդովմունքը։
Ամռանը Բաքվում տեղի էր ունեցել նաև թուրք-ադրբեջանական խոշորածավալ զորավարժություն «Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրք-2021» խորհրդանշական խորագրով։ Վարժանքների հարթակ է նաև Թուրքիան։ Պատերազմից ամիսներ անց՝ այս տարվա փետրվարին, «Ձմեռ-2021» զորավարժությամբ թշնամին մոդելավորում էր պայմանական հակառակորդի ոչնչացումը մեր արևմտյան սահմանների մոտ՝ Կարսում։ Դրանից մեկ ամիս անց թուրքական Ըսփարթա քաղաքում վեցշաբաթյա թուրք-ադրբեջանական հերթական համատեղ զորավարժանքն էր։
Զուգահեռաբար՝ այս օրերին Իրանի հյուսիսում ևս լայնածավալ վարժանք է անցկացվում ռազմական ավիացայի և էլիտար զորամասերի մասնակցությամբ։ Արաքսից այն կողմ՝ Արցախի զավթված հարավային տարածքների հարևանությամբ անցկացվող զորավարժությունը ծայրաստիճան սրել է ադրբեջանա-իրանական հարաբերությունները, Ալիևն անձամբ ժամանել է Ջրական՝ հոխորտալու Թեհրանի հասցեին։
Հայաստանի սահմանային ամբողջ պարագծի նման ականապատման և պայթյունավտանգ իրավիճակի պայմաններում ի՞նչ է անում մեր ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը։ Պարտությունից, սպառազինության մեծագույն մասի և Արցախում տասնյակ զորամասերի մշտական տեղակայման վայրերի կորստից հետո շուտափույթ վերականգնման ի՞նչ ծրագիր ունեն ՊՆ-ն և Արցախի ՊԲ-ն, կամ ունե՞ն արդյոք։ Առհասարակ՝ նման քաղաքական պահանջ հրամանատարության առջև դրվա՞ծ է, թե՞ խաղաղության օրակարգը մթագնել է Հայաստանի սահմաններին բռնկված հրդեհը՝ բառի ուղիղ (ինչպես Կութում կամ Երասխում) և փոխաբերական իմաստներով։
Վարժանքների այս անընդմեջ հերթագայությանը թեթևամտորեն վերաբերվողներին պետք է հիշեցնել, որ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հերթական համատեղ զորավարժությունների ավարտից ուղիղ մեկուկես ամիս անց սանձազերծվեց 44-օրյա պատերազմը։ Ավելին, հետագայում պիտի պարզվեր, որ այդ վարժանքներից հետո Թուրքիան իր սպառազինության և խմբավորումների զգալի մասը թողել էր Ադրբեջանում՝ Արցախի դեմ հարձակողական գործողության նախագծումը և իրագործումը համակարգելու համար։
Ինչպե՞ս է հայկական կողմն արձագանքում թշնամու նորանոր ռազմական արկածախնդրական հավակնություններին։ Միայն եռամսյա հավաքների կազմակերպմամբ և պահեստազորի հաշվառմա՞մբ։ Ադրբեջանն արդեն պայմանավորվել է Ռուսաստանից և Իսրայելից սպառազինությունների խոշոր խմբաքանակներ գնելու հարցում։ Հայաստանն ինչպե՞ս է փորձելու վերականգնել առանց այն էլ անհուսորեն բեկված ռազմաքաղաքական հավասարակշռությունը։
ՊՆ-ն հաճախ է իր մամուլի հաղորդագրություններում հպարտորեն նշում, թե մեր բանակն անգամ մեկ կրակոց չի արձակել ադրբեջանական դիրքերին, թեև իրենք մեր ուղղությամբ անկանոն կրակ են վարում։ Այս ագրեսիվ սադրանքների և սողացող պատերազմի ֆոնին՝ ռազմաքաղաքական ղեկավարությունն աններելիորեն խոսում է բանակի թվակազմի կրճատման ու օպտիմալացման և Արցախի ՊԲ-ի վերակազմակերպման, իսկ իրականում՝ փաստացի կազմալուծման մասին։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2022-02-28 10:26Кто сегодня помнит, что именно наобещал с приходом к власти Пашинян в сфере внешней политики и дипломатии в числе множества других популистских обещаний социально-экономического характера? Выяснилось, в Министерстве иностранных дел, так же, как и в других сферах, не только растеряны многолетние институциональные традиции, но и дипломатическая служба и межгосударственные контакты стали предметом насмешек. Все это более чем наглядно было продемонстрировано в течение всей 44-дневной войны и после ее окончания – по сей день. Тогда как именно в этот критический период необходима была неустанная внешнеполитическая работа.
-
2022-02-24 13:26Провал правящим большинством проекта заявления, осуждающего «Шушинскую декларацию», - отнюдь не экстраординарный и вполне ожидаемый шаг. Куда более удивительным было бы обратное, поскольку не изменились ни Турция с Азербайджаном, ни наши власти. Армянская дипломатия, в том числе и парламентская, сегодня настолько беззубая и услужливая, что не может позволить себе даже обсудить, а уж тем более - осудить очевидно антиармянский документ. Только заслужившие звание национального героя Азербайджана деятели могут обосновать свой отказ так, как это несколько дней назад сделали члены правящей ГД на заседании комиссии НС по внешним связям.
-
2022-02-24 10:29Кто испытывает боль от потерь в войне? Власть, оппозиция, национальная элита или весь народ? Может, никто? Если бы мы ощущали общую боль утраты, вряд ли после такого тяжелого поражения проявили бы столь недопустимое национальное равнодушие и игнорировали постоянные предупреждения и угрозы. Народ, осознающий потерю, не пошел бы за виновным в ней, не поверил бы более его лжи, сориентировался бы, наконец, что для него важнее: ненависть к предыдущим властям или любовь к государству и Родине.
-
2022-02-22 10:57Системный государственный кризис в стране власти пытаются замаскировать фрагментарными решениями и реформами, приправив их завесой своей легитимности. Тезисы Пашиняна о собственной легитимности на самом деле, конечно же, надуманны и ничтожны, поскольку его решения - от кадровой политики до отраслевых реформ - не сопровождаются публичными обсуждениями.