2021-10-12 15:53
Давид САРКИСЯН
Ի՞ՆՉ ՎԵՀ ԱՐԺԵՔՆԵՐ, ԵՐԲ ՔԱՂԱՔԱՑԻԴ ԿԻՍԱՔԱՂՑ Է
Ընդդիմության և հանրային տարբեր շրջանակների ցավալի արձանագրումն այն է, որ հայրենազրկումը մեր բնակչությանը չստիպեց ընդդիմանալ և հեռացնել այս իշխանությանը, բայց սոցիալ-տնտեսական խնդիրները կստիպեն։ Այս գնահատականը միգուցե և սթափ է, իրատեսական և բխում է հայաստանյան հանրության խորքային ճանաչողությունից, բայց միաժամանակ էլ՝ նույնքան ողբերգական է ու վկայում է պետականազուրկ ազգերին բնորոշ հավաքական մտածողության մասին։
Ու եթե Արցախի մեծագույն մասի կորուստը, հայրենազրկումը, ազգային արժանապատվությունը ոտնատակ տալն օբյեկտիվորեն չափելի չեն, սոցիալ-տնտեսական խնդիրներն ու նախևառաջ՝ պարենային անվտանգության ոլորտը խիստ որոշակի և ճշգրիտ վիճակագրության ամբողջություն է։ Իրավիճակի լրջությունը պատկերացնելու համար հարկ է թվարկել պարենի ոլորտի հիմնախնդիրներն ու դրանից հետևություն անել, որ մեր հարյուր հազարավոր հայրենակիցներ թերսնվում են։
Առաջնահերթ ցուցանիշ է պարենի ֆիզիկական մատչելիությունը։ Իշխանությունը պնդում է, թե Հայաստանի անգամ ամենածայրամասային բնակավայրերում պարենի որոշ առաջարկ ապահովվում է։ Իրականությունն այն է, որ թշնամու ինքնաձիգի ներքո Սյունիքի և Գեղարքունիքի սահմանապահ դարձած տասնյակ համայնքների, շուտով հանձնվելիք անկլավների բնակիչների, ի վերջո՝ Արցախի բնակչության համար պարենը բնավ նույնքան ֆիզիկապես մատչելի չէ, ինչպես, ասենք, Երևանում կամ Գյումրիում։ Կութում կանայք կարտոֆիլ են հավաքում ադրբեջանցի զինվորականների հսկողությամբ, իսկ Մարտակերտում տրակտորիստը զոհվում է թշնամու դիպուկահարի կրակոցից։
Պակաս խնդրահարույց չէ պարենի սոցիալ-տնտեսական մատչելիությունը։ Էկոնոմիկայի նախարարը սիրում է կրկնել, թե ամբողջ աշխարհում գնաճ է, մենք էլ չենք կարող թանկացումների ալիքից դուրս մնալ։ Իրականությունն այն է, որ նվազագույն կենսապահովման զամբյուղն ավելի մեծ է նվազագույն աշխատավարձի դրույքաչափից՝ 68 հազար դրամից։ Դրանով ուղղակիորեն խախտվում է «Կենսապահովման նվազագույն զամբյուղի և կենսապահովման նվազագույն բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքը։ Չմեռնելու գինը ՀՀ քաղաքացու համար ավելի բարձր է, քան նվազագույն աշխատավարձը։
Պատերազմում պարտությունից հետո Հայաստանը զգալիորեն նահանջել է պարենային անկախության ցուցանիշով։ Ճիշտ է, ինչպես աշխարհի գրեթե բոլոր երկրները, նույնիսկ Ռուսաստանը, մենք էլ երբևէ այդ առումով ինքնաբավ չենք եղել։ Բայց փաստն այն է, որ մենք նույնիսկ եղածը չկարողացանք պահել և զրկվեցինք մեր հացահատիկի ամենամեծ շտեմարաններից մեկից՝ Արցախից, իսկ ցորենառատ Սիսիանի տարածաշրջանն էլ հայտնվեց անվտանգության լրջագույն սպառնալիքի ներքո։
Պարենային անվտանգության հաջորդ ցուցանիշի՝ սննդամթերքի անվտանգության ապահովման հարցում Հայաստանը ևս լուրջ թերացումներ ունի։ Եթե հայաստանյան սուպերմարկետներում պարբերաբար հայտնվող թուրքական և ադրբեջանական ապրանքների մասին սոցցանցային օգտատերերը չահազանգեն, հնարավոր է՝ Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմինը նույնիսկ քայլեր չձեռնարկի այդ ուղղությամբ։
Ի վերջո, պարենային պահուստների մասին տեղեկատվությունը, որպես կանոն, գաղտնի է պահվում, պետական գաղտնիք է համարվում, և բնակչությունը չի տիրապետում արտակարգ և ռազմական դրության պայմաններում իր երկրի պահուստների մասին ցուցանիշներին։ Եթե, իհարկե, վարչապետը չի որոշում օրերից մի օր՝ կորոնավիրուսի համավարակի օրերին, երբ երկրում արտակարգ դրություն պիտի հաստատվի, ի տես թշնամու և ի լուր աշխարհի՝ գաղտնազերծել մեր պարենային պահուստների մասին տեղեկատվությունը։
Պարենի պաշարների մասին տվյալները ոչ միայն սոցիալ-տնտեսական, այլև ռազմական կարևորություն ունեն, այն էլ՝ պատերազմի սպառնալիքի տակ գտնվող երկրում։ Վարչապետը չէր կարող չիմանալ այս մասին։ Դիտավորությամբ, թե հանցավոր անփութությամբ՝ նա խախտել է պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին ՀՀ օրենսդրությունը, բայց դրա համար առայսօր պատասխանատվության չի ենթարկվել։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2022-02-28 10:26Кто сегодня помнит, что именно наобещал с приходом к власти Пашинян в сфере внешней политики и дипломатии в числе множества других популистских обещаний социально-экономического характера? Выяснилось, в Министерстве иностранных дел, так же, как и в других сферах, не только растеряны многолетние институциональные традиции, но и дипломатическая служба и межгосударственные контакты стали предметом насмешек. Все это более чем наглядно было продемонстрировано в течение всей 44-дневной войны и после ее окончания – по сей день. Тогда как именно в этот критический период необходима была неустанная внешнеполитическая работа.
-
2022-02-24 13:26Провал правящим большинством проекта заявления, осуждающего «Шушинскую декларацию», - отнюдь не экстраординарный и вполне ожидаемый шаг. Куда более удивительным было бы обратное, поскольку не изменились ни Турция с Азербайджаном, ни наши власти. Армянская дипломатия, в том числе и парламентская, сегодня настолько беззубая и услужливая, что не может позволить себе даже обсудить, а уж тем более - осудить очевидно антиармянский документ. Только заслужившие звание национального героя Азербайджана деятели могут обосновать свой отказ так, как это несколько дней назад сделали члены правящей ГД на заседании комиссии НС по внешним связям.
-
2022-02-24 10:29Кто испытывает боль от потерь в войне? Власть, оппозиция, национальная элита или весь народ? Может, никто? Если бы мы ощущали общую боль утраты, вряд ли после такого тяжелого поражения проявили бы столь недопустимое национальное равнодушие и игнорировали постоянные предупреждения и угрозы. Народ, осознающий потерю, не пошел бы за виновным в ней, не поверил бы более его лжи, сориентировался бы, наконец, что для него важнее: ненависть к предыдущим властям или любовь к государству и Родине.
-
2022-02-22 10:57Системный государственный кризис в стране власти пытаются замаскировать фрагментарными решениями и реформами, приправив их завесой своей легитимности. Тезисы Пашиняна о собственной легитимности на самом деле, конечно же, надуманны и ничтожны, поскольку его решения - от кадровой политики до отраслевых реформ - не сопровождаются публичными обсуждениями.