2021-10-28 10:02
Давид САРКИСЯН
ՈՉ ԹԵ ՆՈՐ ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՄԻԿՈՆՅԱՆԻ, ԱՅԼ ԳԱՅԼ ՎԱՀԱՆԻ ՓՆՏՐՏՈՒՔԻ ՄԵՋ
Վաղմիջնադարյան հայ մի գործիչ կա, որի անունն իսպառ մոռացված է՝ Վահան Մամիկոնյան կամ Գայլ Վահան։ Նա Վարդան Մամիկոնյանի եղբորորդին էր և 5-րդ դարի երկրորդ կեսին փառահեղ կերպով ղեկավարել է Վահանանց պատերազմը՝ Ակոռիի, Ճարմանայի և Ներսեհապատի ճակատամարտերը, պարսից հետ կնքել Նվարսակի հաշտությունը, որով Հայաստանը ներքին անկախություն է ստացել։
Ի տարբերություն Վարդանանց պատերազմի և հատկապես Ավարայրի ճակատամարտի, որում կենսական էր հավատի պահպանումը, ոչ թե Հայաստանի ազատագրումը, և որում մենք պարտվեցինք, Գայլ Վահանը կարողացավ իրատեսորեն գնահատել մեր կարողությունները և իր բանակցային ու ռազմական տաղանդների շնորհիվ դարձավ հայոց տանուտեր։
Առասպելական Վարդան Մամիկոնյանի փոխարեն այսօր մեզ Գայլ Վահանի որակների տեր իշխանություն է պետք՝ նախնիների հերոսական գենը կրող, խորագիտակ և հեռատես։ Դրա համար պետք է իշխանության ոչ միայն ֆիզիկական, այլև բովանդակային փոփոխություն՝ ազգակործան այս վիճակից բռունցքված դուրս գալու հրամայականի գիտակցմամբ։ Քաղաքական էլիտայի փոփոխմանը զուգահեռ՝ լրջորեն պետք է վերանայվի նաև ռազմական էլիտան, պատեհապաշտ գեներալները պիտի փոխարինվեն գրագետ և խելացի ռազմագետներով, առաջին պատերազմի անտեսված զորահրամանատարներով:
Ցավոք, պատերազմն ու շարունակվող դիվանագիտական պարտությունները մեզ անասելի ծնկի են բերել՝ հար և նման 1920-ի նոյեմբերին Հայաստանում առկա հուսալքության տրամադրություններին։ Արցախի փաստաթղթային զավթումը կարող է վերջին մեխը դառնալ հայկական երազանքի հեռավոր, մշուշոտ իրականացման հարցում։ Այդ դեպքում անգամ նոր պատերազմի կարիք չի լինի, և մի քանի տարում Հայաստանն ուղղակիորեն կթյուրքացվի ժողովրդագրական և տնտեսական առումներով։
Ցավալիորեն, մեր պաշտոնաթող և նույնիսկ գործող զինվորականության մեծ մասը բանակի մասին խոսում է ափսոսանքի, երբեմնի փառքի, կորսված հաղթանակների և անցյալի հերոսությունների ծիրում: Մենք հավաքականորեն կորցրել ենք մեզ հատուկ ոգու արիությունը, իսկ այդ դեպքում, անգամ նորագույն սպառազինությունների ձեռքբերման պարագայում, նոր հաղթանակների և պատմական արդարության վերականգման հույս չենք կարող ունենալ:
Պատերազմի օրերին առկա խուճապի և տագնապի զգացողությունները փոխարինվել են մաշեցնող անորոշությամբ, որն ի զորու է ներսից հյուծելու, կազմաքանդելու մեր երկիրը։ Դեռևս երկար ժամանակ որդեկորույս ընտանիքների ցավը չի մեղմվելու, վերքերը չեն սպիանալու, բայց պատերազմից մեկ տարի անց նաև արթնացման և իրավիճակի սթափ գնահատման նշույլներ են նշմարվում։ Քաղաքական էլիտաների ճիշտ աշխատանքի արդյունքում այդ պոտենցիալ էներգիան կարող է ներսից եռալ։
Սեփական պատմության թեկուզ մակերեսային իմացությունը, ռազմի և դիվանագիտության հաղթանակների և պարտությունների, ավերիչ ասպատակությունների և պատերազմների շարանի մասին ունեցած գիտելիքը շատ հարցերի պատասխաններ կտա: Նախևառաջ այն, որ մեր պարտության համար նախևառաջ մենք ենք մեղավոր, և քանի դեռ քավարանով չենք անցել, չենք կարող ուղղել պատմական սխալը։ Եթե մեր վրեժն արդար է, ուրեմն չպետք է չարանանք, չպիտի կորցնենք մարդկային դեմքը՝ որպես ուղեցույց ունենալով մեր պատմության հին ու նոր կողմնորոշիչ անձանց։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2022-02-28 10:26Кто сегодня помнит, что именно наобещал с приходом к власти Пашинян в сфере внешней политики и дипломатии в числе множества других популистских обещаний социально-экономического характера? Выяснилось, в Министерстве иностранных дел, так же, как и в других сферах, не только растеряны многолетние институциональные традиции, но и дипломатическая служба и межгосударственные контакты стали предметом насмешек. Все это более чем наглядно было продемонстрировано в течение всей 44-дневной войны и после ее окончания – по сей день. Тогда как именно в этот критический период необходима была неустанная внешнеполитическая работа.
-
2022-02-24 13:26Провал правящим большинством проекта заявления, осуждающего «Шушинскую декларацию», - отнюдь не экстраординарный и вполне ожидаемый шаг. Куда более удивительным было бы обратное, поскольку не изменились ни Турция с Азербайджаном, ни наши власти. Армянская дипломатия, в том числе и парламентская, сегодня настолько беззубая и услужливая, что не может позволить себе даже обсудить, а уж тем более - осудить очевидно антиармянский документ. Только заслужившие звание национального героя Азербайджана деятели могут обосновать свой отказ так, как это несколько дней назад сделали члены правящей ГД на заседании комиссии НС по внешним связям.
-
2022-02-24 10:29Кто испытывает боль от потерь в войне? Власть, оппозиция, национальная элита или весь народ? Может, никто? Если бы мы ощущали общую боль утраты, вряд ли после такого тяжелого поражения проявили бы столь недопустимое национальное равнодушие и игнорировали постоянные предупреждения и угрозы. Народ, осознающий потерю, не пошел бы за виновным в ней, не поверил бы более его лжи, сориентировался бы, наконец, что для него важнее: ненависть к предыдущим властям или любовь к государству и Родине.
-
2022-02-22 10:57Системный государственный кризис в стране власти пытаются замаскировать фрагментарными решениями и реформами, приправив их завесой своей легитимности. Тезисы Пашиняна о собственной легитимности на самом деле, конечно же, надуманны и ничтожны, поскольку его решения - от кадровой политики до отраслевых реформ - не сопровождаются публичными обсуждениями.