2021-11-24 16:10
Давид САРКИСЯН
ՍՊԱՍՎՈՂ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՄԵԽԱՆԻԿԱՆ
44-օրյա պատերազմի ավարտից ավելի քան մեկ տարի անց այն դեռևս լուրջ և սթափ ռազմագիտական վերլուծության չի ենթարկվել, վերհանված չեն մեր պարտության և թշնամու հաղթանակի խորքային պատճառները։ Հայտնի է միայն, որ Ադրբեջանը ճակատային գիծը հաջողությամբ ճեղքել է ընդամենը մեկ՝ Արցախի հարավի մերձարաքսյան հովտային տեղամասով, արագորեն մխրճվել է թիկունք, աննշան հաջողություն է ունեցել նաև հյուսիս-արևելքում։ Ի հակադրություն դրա՝ լեռնային ռելիեֆում մարտական խնդիրը դրվել է դիվերսիոն-հետախուզական թեթևազեն խմբերի վրա։
Միանշանակ կարելի է արձանագրել, որ պատերազմի ամբողջ ընթացքում Արցախի կենտրոնական ուղղությունը՝ Ակնա-Ասկերան-Ստեփանակերտ գիծը, ինչպես նաև հյուսիսը՝ Շահումյանի շրջանը, փառահեղ են կատարել մարտական խնդիրը։ Թշնամուն այդպես էլ չհաջողվեց ո՛չ Ակնայից, ո՛չ Քարվաճառից անգամ նվազագույն ցամաքային ճեղքում իրականացնել։ Զինվորականները չէին բացառում, որ հյուսիս-արևելյան և հարավային ուղղություններով գրոհելով՝ թշնամին մեզ կստիպի վերախմբավորվել, թուլացնել կենտրոնը, ապա կհարձակվի այդ ուղղությամբ, սակայն Ակնա-Ասկերան-Ստեփանակերտ գիծը մնաց անառիկ։ Ե՛վ Ակնան, և՛ Քարվաճառն, ինչպես հայտնի է, հանձնվեցին առանց մեկ կրակոցի՝ պատերազմի ավարտից հետո։
Արցախի շուրջկալումից, Արցախը Հայաստանից կտրելուց հետո այժմ էլ խիստ անբարենպաստ, օղակված վիճակում է հայտնվել Սյունիքը։ Նախիջևանի կողմից զրահատեխնիկայի խոշոր կուտակումներն ու լայնածավալ «հակաահաբեկչական» զորավարժությունները Հայաստանի սահմանին, Քաշաթաղի և Որոտանի կողմից ամեն օր թիզ առ թիզ բարձունքների զիջումները Սյունիքը դնում են աքցանի մեջ, և այն մնացյալ Հայաստանից կտրելը թշնամու համար ավելի դյուրին իրագործելի է դառնում։ Ցավոք, թշնամական զինուժը հիմա մարտավարական առումով խիստ բարենպաստ վիճակում է և հրամանի դեպքում կարող է հարձակողական պատերազմ սկսել Հայաստանի հարավում։
Մեզ մոտ ճիշտ հակառակն է՝ նույնիսկ մասնակի զորահավաք հայտարարված չէ, Սյունիքի անվտանգության ուժեղացնումն ապահովվում է ի հաշիվ այլ խոցելի տեղամասերի, օրինակ՝ Գեղարքունիքում տեղակայված զորքերի տեղաշարժերի, ինչն ինքնին անհասկանալի է։ Չկա ոչ միայն թշնամուն կանխարգելիչ հարվածներ հասցնելու, այլև անգամ պարզ ինքնապաշտպանության հրաման, և առաջնագծում տեղակայված զորքերը մատնված են ինքնահոսի։ Թիկունքում՝ սահմանապահ և սահմանամերձ բնակավայրերում, թեև խուճապ չկա, սակայն անորոշություն է, որոշ գյուղերում անգամ չգիտեն՝ շարունակե՞լ դպրոցական դասերը, թե՞ աշակերտներին թշնամու նշանառության տակ դպրոց ուղեկցելը վտանգավոր է։
Ադրբեջանը հայկական բանակի և հայ հասարակության նկատմամբ հմտորեն կիրառում է հոգեբանական պատերազմի մարտավարությունը, օգտվում տեղեկատվական միասնական քաղաքականության և պաշտոնական լրատվության հանդեպ հանրային վստահության բացակայությունից։ Մեր պետության հարավն աշխարհագրորեն չունի թիկունք, և թշնամին ու նրան ձայնակցող փաշինյանական վարչախումբը, փաստորեն, ամեն ինչ անում են՝ Վայոց ձորի և Սյունիքի մարզերի բնակիչներին շարունակական տագնապի մեջ պահելու համար։
Նույնիսկ այս փաստացի առաջնագծով սահմանազատման գնալը մեզ համար խոշոր պարտություն է, քանի որ Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի մի մասի զավթումն օրինականացնելուց հետո թշնամին լիիրավ հնարավություն է ստանում անհրաժեշտության դեպքում նոր բարենպաստ բարձունքներ նվաճելու՝ հայ-իրանական, ապագայում՝ գուցե նաև հայ-վրացական միջպետական նշանակության ավտոճանապարհներն առնելով ուղիղ նշառանության տակ։ Այս դեպքում արդեն ոչ թե Գորիս-Կապան կամ Գորիս-Ստեփանակերտ, այլ Երևան-Գորիս մայրուղու անվտանգությունը կդրվի հարցականի տակ։ Իսկ Սյունիքի և Արցախի քաղաքացիական և ռազմական մատակարարումները կտրելով՝ մեր այդ երկրամասերի հայաթափումն ու անկլավացումն ընդամենը մի քանի ամսվա հարց է։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2022-02-28 10:26Кто сегодня помнит, что именно наобещал с приходом к власти Пашинян в сфере внешней политики и дипломатии в числе множества других популистских обещаний социально-экономического характера? Выяснилось, в Министерстве иностранных дел, так же, как и в других сферах, не только растеряны многолетние институциональные традиции, но и дипломатическая служба и межгосударственные контакты стали предметом насмешек. Все это более чем наглядно было продемонстрировано в течение всей 44-дневной войны и после ее окончания – по сей день. Тогда как именно в этот критический период необходима была неустанная внешнеполитическая работа.
-
2022-02-24 13:26Провал правящим большинством проекта заявления, осуждающего «Шушинскую декларацию», - отнюдь не экстраординарный и вполне ожидаемый шаг. Куда более удивительным было бы обратное, поскольку не изменились ни Турция с Азербайджаном, ни наши власти. Армянская дипломатия, в том числе и парламентская, сегодня настолько беззубая и услужливая, что не может позволить себе даже обсудить, а уж тем более - осудить очевидно антиармянский документ. Только заслужившие звание национального героя Азербайджана деятели могут обосновать свой отказ так, как это несколько дней назад сделали члены правящей ГД на заседании комиссии НС по внешним связям.
-
2022-02-24 10:29Кто испытывает боль от потерь в войне? Власть, оппозиция, национальная элита или весь народ? Может, никто? Если бы мы ощущали общую боль утраты, вряд ли после такого тяжелого поражения проявили бы столь недопустимое национальное равнодушие и игнорировали постоянные предупреждения и угрозы. Народ, осознающий потерю, не пошел бы за виновным в ней, не поверил бы более его лжи, сориентировался бы, наконец, что для него важнее: ненависть к предыдущим властям или любовь к государству и Родине.
-
2022-02-22 10:57Системный государственный кризис в стране власти пытаются замаскировать фрагментарными решениями и реформами, приправив их завесой своей легитимности. Тезисы Пашиняна о собственной легитимности на самом деле, конечно же, надуманны и ничтожны, поскольку его решения - от кадровой политики до отраслевых реформ - не сопровождаются публичными обсуждениями.