2021-12-08 17:57
Давид САРКИСЯН
0
ԴԱՎԱԴԻՐ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՊԱՏՐԱՍՏՎՈՒՄ Է ՄԻՋԱՆՑՔԻ ՀԱՆՁՆՄԱՆԸ
Իրենց հիմնական պահանջը՝ Արցախի մեծագույն մասն ստանալուց հետո Ադրբեջանը և Թուրքիան ձեռնամուխ են եղել Հայաստանի նկատմամբ հաջորդ նախապայմանի առաջադրմանը՝ «Զանգեզուրի միջանցքի» տրամադրմանը, ընդ որում՝ Ալիևն արդեն ժամկետ է պահանջում՝ սպառնալով հակառակ դեպքում այն ուժով վերցնել։ Ավելի վաղ Անկարան ևս պաշտոնապես Երևանին առաջադրել էր միջանցք բացելու նախապայմանը՝ իբրև հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հիմք։ Այս լույսի ներքո ուշագրավ են Հայաստանի արևմտամետ քաղաքական ուժերի հորդոր-աղաչանքները՝ ուղղված ՆԱՏՕ-յին՝ «մեզ տեր կանգնելու» հանգույն։
Մեր նկատմամբ փաստացի պատերազմական գործողություններ վարող, արցախյան հակամարտության կողմ դարձած Թուրքիան ՆԱՏՕ-յի անդամ է, ռազմական այդ դաշինքում երկրորդ բանակն ունի ԱՄՆ-ից հետո, մերձավորարևելյան տարածաշրջանում լրջագույն դերակատար է և զավթել է հարևան երկրներից շատերի տարածքները։ Թուրքիան շարունակաբար փորձում է ընդլայնվել դեպի Արևելք, վկան՝ Արցախի դեմ պատերազմում թուրքական ներկայությունը և Ակնայում ռուս-թուրքական մշտադիտարկման կենտրոնը։ Հարավկովկասյան տարածաշրջանում սեփական ռազմաքաղաքական դիրքերի ամրապնդմամբ Անկարան, մի կողմից, փորձում է հասնել հայկական տարրի բնաջնջման վաղեմի երազանքին, մյուս կողմից՝ ճանապարհ է հարթում դեպի Կենտրոնական Ասիա։
Այն գիտակցումը, որ այսօր Ադրբեջանի կախումը Թուրքիայից ահռելի է, ավելին՝ հնչող կանխատեսումները, թե այն մի օր կկործանվի կամ կդառնա թուրքական պետության մաս, ոչ միայն մխիթարական չեն, այլև շատ ավելի վտանգավոր են, քանի որ այդ դեպքում հայկական պետականության գոյության փաստն ինքնին՝ աշխարհագրորեն է հարցականի տակ է դրվելու։ Առաջին պատեհ հնարավորության դեպքում, օրինակ՝ ռուս-ուկրաինական հնարավոր լայնամասշտաբ պատերազմի կամ իրանա-աֆղանական սահմանային մարտերի, կարճ ասած՝ տարածաշրջանային անկայունության, Թուրքիան փորձելու է ոչնչացնել Հայաստանը, ընդհուպ՝ ֆիզիկապես, ռազմական ուժով։
Այդ երկիրը մխրճված է Արցախի ու Սյունիքի, ասել է, թե՝ Հայաստանի ճակատագիրը որոշելու հարցի մեջ, և որևէ գործուն ջանք՝ նրան հեռու պահելու հարավկովկասյան տարածաշրջանից, չի արվում։ Ստացվում է՝ բացառապես մեր ռազմավարական դաշնակցի և բարեկամ պետությունների հետ գործակցության մակարդակից է կախված Հայաստանի սահմանային անվտանգության հարցը։ Որքան Թուրքիան մեծացնի իր ներկայությունը մեր տարածքում՝ սկսած զավթված Արցախում զորավարժություններից, վերջացրած հաղորդակցությունների ապաշրջափակմամբ, Հայաստանը նորանոր կորուստների ու սպառնալիքների առաջ է կանգնելու։
Մեր անգործության պայմաններում չարժե ենթադրել, թե Իրանն ամեն գնով խափանելու է Ադրբեջանից դեպի Նախիջևան ավտոմոբիլային հաղորդակցության ձևավորումը, հատկապես որ այն անցնելու է ոչ թե Մեղրիով, այլ Սիսիանով։ Սահմանային հատվածում զորավարժություններից այն կողմ Թեհրանը հաստատ չի անցնի և չի վտանգի Ադրբեջանի հետ իր հարաբերությունները, թեև իր համար խիստ ոչ ձեռնտու այդ քայլին։
Հետպատերազմյան Հայաստանում ձևակերպված չեն ո՛չ առաջնագծի զինվորի, ո՛չ էլ դիվանագիտական ճակատի առջև դրված խնդիրները, անելիքներն անհստակ են։ Ինչպես պատերազմի օրերին ասվում էր «Հաղթելու ենք»՝ առանց սահմանելու հաղթանակի ընկալումը, և այն դառնում էր ամորֆ ու անորոշ մի հասկացություն, այդպես էլ «միջանցքային տրամաբանության» մերժման քողի տակ թշնամուն իրականում հենց միջանցք է տրվում։ Սողացող պատերազմի ավարտը չի ազդարարվելու, Արցախի և Հայաստանի զավթմանը վերջակետ չի դրվելու, քանի դեռ թշնամուն խոստացված բոլոր զիջումներն արված, իսկ նախապայմանները՝ բավարարված չեն։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2022-02-28 10:26Кто сегодня помнит, что именно наобещал с приходом к власти Пашинян в сфере внешней политики и дипломатии в числе множества других популистских обещаний социально-экономического характера? Выяснилось, в Министерстве иностранных дел, так же, как и в других сферах, не только растеряны многолетние институциональные традиции, но и дипломатическая служба и межгосударственные контакты стали предметом насмешек. Все это более чем наглядно было продемонстрировано в течение всей 44-дневной войны и после ее окончания – по сей день. Тогда как именно в этот критический период необходима была неустанная внешнеполитическая работа.
-
2022-02-24 13:26Провал правящим большинством проекта заявления, осуждающего «Шушинскую декларацию», - отнюдь не экстраординарный и вполне ожидаемый шаг. Куда более удивительным было бы обратное, поскольку не изменились ни Турция с Азербайджаном, ни наши власти. Армянская дипломатия, в том числе и парламентская, сегодня настолько беззубая и услужливая, что не может позволить себе даже обсудить, а уж тем более - осудить очевидно антиармянский документ. Только заслужившие звание национального героя Азербайджана деятели могут обосновать свой отказ так, как это несколько дней назад сделали члены правящей ГД на заседании комиссии НС по внешним связям.
-
2022-02-24 10:29Кто испытывает боль от потерь в войне? Власть, оппозиция, национальная элита или весь народ? Может, никто? Если бы мы ощущали общую боль утраты, вряд ли после такого тяжелого поражения проявили бы столь недопустимое национальное равнодушие и игнорировали постоянные предупреждения и угрозы. Народ, осознающий потерю, не пошел бы за виновным в ней, не поверил бы более его лжи, сориентировался бы, наконец, что для него важнее: ненависть к предыдущим властям или любовь к государству и Родине.
-
2022-02-22 10:57Системный государственный кризис в стране власти пытаются замаскировать фрагментарными решениями и реформами, приправив их завесой своей легитимности. Тезисы Пашиняна о собственной легитимности на самом деле, конечно же, надуманны и ничтожны, поскольку его решения - от кадровой политики до отраслевых реформ - не сопровождаются публичными обсуждениями.