ՄԱՅԻՍՄԵԿՅԱՆ ՏՈՆԸ «ԹԱՎՇԻ» ԾԱՆՐՈՒԹՅԱՆ ՏԱԿ
Աշխատանքի տոն՝ գործազրկության և կրճատումների պայմաններում
Մայիսի 1-ին նշվում է միջազգային տոնը՝ Աշխատանքի օրը։ 1886 թվականի հենց այդ օրը Չիկագոյի աշխատավորները պահանջ առաջադրեցին 8-ժամյա աշխատանքային օրվա մասին, կազմակերպելով գործադուլ, որն ավարտվեց ոստիկանության հետ արյունոտ բախումով։ 1889 թվականի հուլիսին II Ինտերնացիոնալի Փարիզյան կոնգրեսը, ի հիշատակ ամերիկյան աշխատավորների ելույթի, որոշում ընդունեց մայիսի 1-ին ամենամյա ցույցեր անցկացնելու մասին։ Եվ 1890 թվականից Աշխատավորների համերաշխության միջազգային օրը սկսեցին նշել Ավստրո-Հունգարիան, Բելգիան, Գերմանիան, Դանիան, Իսպանիան, Իտալիան, ԱՄՆ-ը, Նորվեգիան, Ֆրանսիան, Շվեդիան և այլ երկրներ։
Խորհրդային Միության փլուզումից հետո Հայաստանում Մայիսի 1-ը նշում էին անշուք, սահմանափակվելով կոմունիստների երթով և «Գրանդ-Հոլդինգի» ղեկավարության կողմից իր աշխատողների հանդիսավոր պարգևատրումներով։
Նոր Հայաստանում Աշխատանքի օրը առանձնակի միջոցառումներ չեն նախատեսվում։ Ասենք, խորապատկերն էլ այսօր ամենևին տոնական չէ։ Դատեք ինքներդ. Աշխատանքի միջազգային կազմակերպությունը (ԱՄԿ) լրջորեն մտահոգված է Հայաստանում աշխատողների միջավայրում տիրող աղքատության մակարդակով։ Ընդ որում հազարավոր քաղաքացիներ կրճատման սպառնալիքի տակ են՝ ծանուցվող օպտիմալացման շրջանակներում, փոքր բիզնեսի ներկայացուցիչների մի մասը «բարեփոխումների» և հարկման նոր կանոնների պատճառով զրկվել է եկամուտներից։ Իսկ գործազուրկների բաժինը, ըստ տարբեր մեթոդաբանությունների, կազմում է 18-20%։
Չնայած վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի լավատեսական հայտարարություններին, թե 2019 թվականի հունվարին Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցվել է 50141-ով ավելի շատ աշխատատեղ՝ 2018-ի հունվարի համեմատ, փորձագետների գնահատմամբ, խոսքը ստվերից դուրս բերված աշխատատեղերի մասին է, իսկ աշխատանքի ընդունվածների թիվը տատանվում է 10-12 հազարի միջև, ինչը միջին ցուցանիշ է աշխատանքի տեղավորվածների թվաքանակի վերաբերյալ զբաղվածության ծառայության հաշվետվություններում։ Ասենք, այն ոլորտները, որտեղ առաջընթաց է նշմարվել, և թափուր տեղերի համալրման վիճակագրությունը, որ ներկայացնում է վարչապետը, գալիք տարվա կտրվածքով կանխատեսված էին դեռևս 2018թ. ապրիլ-մայիսին ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերով նախարարության Զբաղվածության պետական գործակալության նախաձեռնած հետազոտությամբ («ԳԱ»-ի «Աշխատանքի շուկան չի համապատասխանում պահանջարկին» հոդվածը 14.12.2018թ. համարում)։
Այսպիսով, գործազրկության բարձր մակարդակը մնում է սոցիալ-տնտեսական լուրջ խնդիր, ինչը հող է ստեղծում աշխատատուի կողմից էժան աշխատուժի շահագործման համար։
Աշխատանքային օրենսգրքում փոփոխությունների նախագծի դեռևս քննարկման փուլում Արհմիությունների կոնֆեդերացիայի իրավաբանական բաժնի ղեկավար Միքայել Փիլիպոսյանը «ԳԱ»-ի թղթակցի հետ զրույցում նշեց, որ մասնագիտությունների ցանկը, որոնց տրամադրվում է լրացուցիչ արձակուրդ և արձակուրդային օրերի քանակ, չեղարկված է, և հարցերն այսուհետ լուծվելու են կողմերի համաձայնությամբ («ԳԱ»-ի «Փոփոխություններ հօգուտ աշխատատուի» հոդվածը 02.022018թ. համարում)։
Ավելին, 183-րդ հոդվածի շտկման մեջ, որը սահմանում է աշխատանքի պայմանների վնասակարությունը, չորս տերմինները (վնասակար, առանձնակի վնասակար, ծանր և առանձնակի ծանր) չգիտես ինչու միավորել են մեկ, բավական չեզոք «վնասակար» տերմինի մեջ։ Թեև միջազգային նորմերով հավելավճարը պետք է կազմի ժամավճարի առնվազն 50%-ը, իսկ յուրաքանչյուր հաջորդ ժամի համար գումարն ավելանում է։ Մինչդեռ մեզանում այդ ցուցանիշները թողնում են աշխատատուի ողորմածությանը, և դա՝ աշխատանքի շուկայում տիրող անհավասարության պայմաններում։
Քանի որ ՀՀ աշխատանքի պետական տեսչությունը, որը լավ թե վատ քննում էր ղեկավարության և աշխատանքային կոլեկտիվի միջև ծագող վիճելի հարցերը, լուծարվեց տարիներ առաջ, վիճարկելի դեպքերում առողջության համար աշխատանքի պայմանների վնասակարության աստիճանի վերաբերյալ հարցերը լուծվում են Առողջապահության նախարարությանը կից հատուկ կառույցի միջոցով կամ բնագավառային արհմիությանը դիմելով։ Այնպես որ Աշխատանքի պետական տեսչության լուծարումից հետո և արհմիութենական կազմակերպությունների ձևական գործունեության պայմաններում փաստացի չկա կառույց, բացի դատարանից, որին օգնություն ստանալու համար կարող են դիմել աշխատատուի կամայականություններին ոչ համամիտ աշխատողները։
Այս առնչությամբ Հայաստանի աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Զարուհի Բաթոյանը «ԳԱ»-ի թղթակցի հետ զրույցում նշեց, որ կարևոր է համարում հատուկ տեսչության դերը և կաջակցի առկա կառույցի հիման վրա գործառույթների լայն սպեկտրի վերականգնմանը՝ աշխատանքի պաշտպանության հստակ գծագրված մեխանիզմներով։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2021-10-15 09:59974Дорога к селу, с трех сторон граничащему с Нахиджеваном, извилистая, со множеством крутых перевалов по горной тропе. В расположенном на высоте свыше 1900 м над уровнем моря Хачике растут вкуснейшие яблоки, виноград и орехи. В чем и убедились многочисленные гости, прибывшие сюда 11 октября по инициативе Фонда демографии ООН на мероприятие по случаю Международного дня девочек. В их числе были руководитель офиса ООН в РА Шомби Шарп, глава делегации Евросоюза Андреа Викторин, министр труда и по социальным вопросам Нарек Мкртчян, марзпет Вайоц Дзора Арарат Григорян, а также журналисты.
-
2021-10-02 10:232132Акции протеста арцахцев, вследствие войны оказавшихся в Армении, стали в последние месяцы регулярными. Людей приводит к Дому правительства безнадежность ситуации, в которой они пребывают уже год. К прежним проблемам добавились новые: прекращены программы социальной поддержки, проживающих в общежитиях выселяют по сути дела на улицу без всяких гарантий. Не получая положительных сигналов от властей, протестующие направляются к посольствам стран-сопредседателей Минской группы, к миссии ООН с намерением достучаться и представить свои проблемы, потребовать гарантий безопасности и вернуться на свои земли. Многие ожидают также предоставления политического убежища.
-
2021-09-16 10:031052В новом учебном году, стартовавшем своевременно, несмотря на очередной виток ковида, вузы страны пополнили свыше 12000 первокурсников. При этом вакантными остались порядка 12 тысяч платных и около 100 бесплатных мест.
-
2021-09-10 11:011764Требования о добровольно-принудительном вакцинировании трудящихся и двухразовом платном тестировании в течение месяца противозаконны и не согласованы с профсоюзами и работодателями. В этой связи Конфедерация профсоюзов Армении и Республиканский союз работодателей Армении направили письмо на имя премьер-министра с требованием провести трехстороннее обсуждение по данному решению.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2021-04-28 20:012881ՌԴ-ում խիստ սահմանափակումներ են մտցրել միգրանտների համար։ Մասնավորապես, հուլիսի 7-ից ուժի մեջ կմտնի նոր օրենքը միջազգային տրանսպորտային օպերատորների նկատմամբ վերահսկողության մասին։
-
2019-09-07 11:24467Հայաստանում գործազրկությունն իրականում ընդամենը 1-1.5 տոկոսով է նվազել։ Այս մասին Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց Հայաստանի գործատուների հանրապետական միության նախագահ Գագիկ Մակարյանը։