ՄԱՅԻՍՄԵԿՅԱՆ ՏՈՆԸ «ԹԱՎՇԻ» ԾԱՆՐՈՒԹՅԱՆ ՏԱԿ
Աշխատանքի տոն՝ գործազրկության և կրճատումների պայմաններում
Մայիսի 1-ին նշվում է միջազգային տոնը՝ Աշխատանքի օրը։ 1886 թվականի հենց այդ օրը Չիկագոյի աշխատավորները պահանջ առաջադրեցին 8-ժամյա աշխատանքային օրվա մասին, կազմակերպելով գործադուլ, որն ավարտվեց ոստիկանության հետ արյունոտ բախումով։ 1889 թվականի հուլիսին II Ինտերնացիոնալի Փարիզյան կոնգրեսը, ի հիշատակ ամերիկյան աշխատավորների ելույթի, որոշում ընդունեց մայիսի 1-ին ամենամյա ցույցեր անցկացնելու մասին։ Եվ 1890 թվականից Աշխատավորների համերաշխության միջազգային օրը սկսեցին նշել Ավստրո-Հունգարիան, Բելգիան, Գերմանիան, Դանիան, Իսպանիան, Իտալիան, ԱՄՆ-ը, Նորվեգիան, Ֆրանսիան, Շվեդիան և այլ երկրներ։
Խորհրդային Միության փլուզումից հետո Հայաստանում Մայիսի 1-ը նշում էին անշուք, սահմանափակվելով կոմունիստների երթով և «Գրանդ-Հոլդինգի» ղեկավարության կողմից իր աշխատողների հանդիսավոր պարգևատրումներով։
Նոր Հայաստանում Աշխատանքի օրը առանձնակի միջոցառումներ չեն նախատեսվում։ Ասենք, խորապատկերն էլ այսօր ամենևին տոնական չէ։ Դատեք ինքներդ. Աշխատանքի միջազգային կազմակերպությունը (ԱՄԿ) լրջորեն մտահոգված է Հայաստանում աշխատողների միջավայրում տիրող աղքատության մակարդակով։ Ընդ որում հազարավոր քաղաքացիներ կրճատման սպառնալիքի տակ են՝ ծանուցվող օպտիմալացման շրջանակներում, փոքր բիզնեսի ներկայացուցիչների մի մասը «բարեփոխումների» և հարկման նոր կանոնների պատճառով զրկվել է եկամուտներից։ Իսկ գործազուրկների բաժինը, ըստ տարբեր մեթոդաբանությունների, կազմում է 18-20%։
Չնայած վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի լավատեսական հայտարարություններին, թե 2019 թվականի հունվարին Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցվել է 50141-ով ավելի շատ աշխատատեղ՝ 2018-ի հունվարի համեմատ, փորձագետների գնահատմամբ, խոսքը ստվերից դուրս բերված աշխատատեղերի մասին է, իսկ աշխատանքի ընդունվածների թիվը տատանվում է 10-12 հազարի միջև, ինչը միջին ցուցանիշ է աշխատանքի տեղավորվածների թվաքանակի վերաբերյալ զբաղվածության ծառայության հաշվետվություններում։ Ասենք, այն ոլորտները, որտեղ առաջընթաց է նշմարվել, և թափուր տեղերի համալրման վիճակագրությունը, որ ներկայացնում է վարչապետը, գալիք տարվա կտրվածքով կանխատեսված էին դեռևս 2018թ. ապրիլ-մայիսին ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերով նախարարության Զբաղվածության պետական գործակալության նախաձեռնած հետազոտությամբ («ԳԱ»-ի «Աշխատանքի շուկան չի համապատասխանում պահանջարկին» հոդվածը 14.12.2018թ. համարում)։
Այսպիսով, գործազրկության բարձր մակարդակը մնում է սոցիալ-տնտեսական լուրջ խնդիր, ինչը հող է ստեղծում աշխատատուի կողմից էժան աշխատուժի շահագործման համար։
Աշխատանքային օրենսգրքում փոփոխությունների նախագծի դեռևս քննարկման փուլում Արհմիությունների կոնֆեդերացիայի իրավաբանական բաժնի ղեկավար Միքայել Փիլիպոսյանը «ԳԱ»-ի թղթակցի հետ զրույցում նշեց, որ մասնագիտությունների ցանկը, որոնց տրամադրվում է լրացուցիչ արձակուրդ և արձակուրդային օրերի քանակ, չեղարկված է, և հարցերն այսուհետ լուծվելու են կողմերի համաձայնությամբ («ԳԱ»-ի «Փոփոխություններ հօգուտ աշխատատուի» հոդվածը 02.022018թ. համարում)։
Ավելին, 183-րդ հոդվածի շտկման մեջ, որը սահմանում է աշխատանքի պայմանների վնասակարությունը, չորս տերմինները (վնասակար, առանձնակի վնասակար, ծանր և առանձնակի ծանր) չգիտես ինչու միավորել են մեկ, բավական չեզոք «վնասակար» տերմինի մեջ։ Թեև միջազգային նորմերով հավելավճարը պետք է կազմի ժամավճարի առնվազն 50%-ը, իսկ յուրաքանչյուր հաջորդ ժամի համար գումարն ավելանում է։ Մինչդեռ մեզանում այդ ցուցանիշները թողնում են աշխատատուի ողորմածությանը, և դա՝ աշխատանքի շուկայում տիրող անհավասարության պայմաններում։
Քանի որ ՀՀ աշխատանքի պետական տեսչությունը, որը լավ թե վատ քննում էր ղեկավարության և աշխատանքային կոլեկտիվի միջև ծագող վիճելի հարցերը, լուծարվեց տարիներ առաջ, վիճարկելի դեպքերում առողջության համար աշխատանքի պայմանների վնասակարության աստիճանի վերաբերյալ հարցերը լուծվում են Առողջապահության նախարարությանը կից հատուկ կառույցի միջոցով կամ բնագավառային արհմիությանը դիմելով։ Այնպես որ Աշխատանքի պետական տեսչության լուծարումից հետո և արհմիութենական կազմակերպությունների ձևական գործունեության պայմաններում փաստացի չկա կառույց, բացի դատարանից, որին օգնություն ստանալու համար կարող են դիմել աշխատատուի կամայականություններին ոչ համամիտ աշխատողները։
Այս առնչությամբ Հայաստանի աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Զարուհի Բաթոյանը «ԳԱ»-ի թղթակցի հետ զրույցում նշեց, որ կարևոր է համարում հատուկ տեսչության դերը և կաջակցի առկա կառույցի հիման վրա գործառույթների լայն սպեկտրի վերականգնմանը՝ աշխատանքի պաշտպանության հստակ գծագրված մեխանիզմներով։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2022-01-18 10:001990В двухмесячный срок незаконные строения должны быть зарегистрированы под угрозой сноса. Однако геодезисты не справляются с потоком заявок от граждан. Судя по старту процесса, возникла благоприятная почва для коррупции.
-
2021-12-28 11:413816"Пенсии повысятся, многодетным семьям поможем, участников 44-дневной войны и получивших увечья на войне обучим профессиям и трудоустроим, арцахцам продлим помощь", - примерно в этом ключе прозвучало оптимистичное выступление министра труда и социальных вопросов РА Нарека МКРТЧЯНА в информационном агентстве Арменпресс.
-
2021-12-20 09:3396418 декабря отмечался Международный день мигранта Текущий год в отчетах Армстата выявил антирекорды по оттоку населения из страны. Так, cогласно armstat.am, данные по пассажиропотокам через 9 таможенных пунктов (включая два аэропорта) свидетельствуют, что за январь-сентябрь текущего года на территорию Армении прибыло 1 112 206 пассажиров, выехало же 1 179 710 человек. Учитывая, что из прибывших 445 316 предъявили армянские паспорта, а среди выбывших 548 887 - граждане Армении, получается, что 103 571 сограждан остались за кордоном, что превышает показатели за предыдущие годы.
-
2021-11-16 09:072357"Не закрывайте действующий в "Центре обслуживания одиноких пожилых людей в домашних условиях" при Министерстве труда и социальных вопросов РА медпункт, не лишайте доступной первой медицинской помощи одиноких людей, которые на закате жизни оказались на попечении государства!" - такой клич о помощи содержится в письме в редакцию "ГА", под которым подписались 25 человек.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2021-04-28 20:013730ՌԴ-ում խիստ սահմանափակումներ են մտցրել միգրանտների համար։ Մասնավորապես, հուլիսի 7-ից ուժի մեջ կմտնի նոր օրենքը միջազգային տրանսպորտային օպերատորների նկատմամբ վերահսկողության մասին։
-
2019-09-07 11:24509Հայաստանում գործազրկությունն իրականում ընդամենը 1-1.5 տոկոսով է նվազել։ Այս մասին Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց Հայաստանի գործատուների հանրապետական միության նախագահ Գագիկ Մակարյանը։