2019-05-15 07:18
Магдалина ЗАТИКЯН
ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ ԱՆՎԱՆ ՄՐՑՈՒՅԹԸ. ԼԻՆԵԼ, ԹԵ՞ ՉԼԻՆԵԼ
Հունիսի 6-ից մինչև 14-ը Երևանում կայանալու է Արամ Խաչատրյանի անվան ավանդական միջազգային մրցույթը։ 15 տարվա ընթացքում առաջին անգամ այս նախադասության մեջ ստիպված ենք թանձր հարցական նշան դնել. կայանալո՞ւ է արդյոք։
Անկեղծ ասած, կազմակերպիչների հետ հանդիպման էի գնում առաջիկա, ի դեպ, հոբելյանական մրցույթի առանձնահատկությունների և անցած տարիների ընթացքում նրա նվաճումների մասին զրուցելու նպատակով։ Սակայն Հայաստանի երաժշտական փառատոնային շարժման այդ հնաբնակի գրասենյակում ուրախ չէին ինձ տեսնել։ Ավելի ճիշտ, ուրախ չէին ընդհանրապես։ Ինչպես հայտնի դարձավ միջոցառման մեկնարկի գործնականում նախաշեմին, իր դարն ապրող Մշակույթի նախարարությունը որոշել է առավելագույն ջանքեր գործադրել, որպեսզի մրցույթը տեղի չունենա։ ՀՀ մշակույթի նախարարության և այդ կառույցը գլխավորող Նազենի Ղարիբյանի շնորհիվ բյուջեում ֆինանսական լուրջ ճեղք է առաջացել, որը փակել գերատեսչությունը մտադիր չէ, իսկ «Արամ Խաչատրյան-մրցույթ» հիմնադրամն արդեն չի հասցնի. իրադարձության սկսվելուց երեք շաբաթ առաջ պատկառելի ֆինանսավորում և հովանավորներ գտնելը գործնականում անհնար է։
Ստեղծված իրավիճակը սպառնում է միջազգային խոշոր սկանդալով։ Աշխարհի տարբեր երկրներից մրցույթի կազմկոմիտեի ստացած ավելի քան 100 հայտերից ժյուրին ընտրել է երեք տասնյակ։ Այսինքն արտասահմանից 30 երաժիշտներ անցել են առաջին փուլ, արդեն տոմսեր գնել Հայաստան գալու համար, պատրաստել ոչ միայն փաստաթղթերը, այլև ծրագիրը, սակայն, դատելով ամենից, մրցույթի մասնակիցներին, ինչպես նաև միջազգային ժյուրիի անդամներին հարկ կլինի շեմից հետ դարձնել։
«Ես չեմ պատկերացնում, թե ինչ կկատարվի ինչպես բուն մրցույթի հեղինակության, այնպես էլ Հայաստանի իմիջի հետ,- հուզված ասում է Խաչատրյանի անվան միջազգային մրցույթի գործադիր տնօրեն Աննա Տեր-Հովակիմյանը, որը կանգնած է այդ վառ, համաշխարհային ճանաչում ունեցող ու հեղինակավոր երաժշտական նախագծի ակունքներում։- Մենք նախաձեռնեցինք մրցույթը 2003 թվականին, նվիրելով դա մեծ կոմպոզիտորի ծննդյան 100-ամյակին, և արդեն հաջորդ տարի մեզ մոտ ցանկացան գալ տասնյակ երաժիշտներ աշխարհի տարբեր անկյուններից, ոգևորված ոչ միայն միջոցառման լրջությամբ և Արամ Իլյիչի երաժշտությամբ, այլև Հայաստանով, որը շատերն առաջին անգամ բացահայտեցին իրենց համար։
Տասը տարի անց՝ 2013-ին մեր մրցույթը աննախադեպ թափ ձեռք բերեց, ոչ միայն զբաղեցնելով իր հաստատուն խորշը աշխարհի երաժշտական քարտեզի վրա, այլև ընդգրկվելով Միջազգային երաժշտական մրցույթների համաշխարհային ֆեդերացիայի կազմում։ Այդպիսով դառնալով հայկական առաջին և միակ մրցույթը, որ արժանացել է այդչափ բարձր պատվի։ Ֆեդերացիայի անդամներից են Եղիսաբեթ թագուհու, ջութակահարների Տիբոր Վարգայի անվան, Չայկովսկու անվան, «Լոնգվուդ Գարդենս» և բազմաթիվ այլ մրցույթներ։ Եվ եթե այսօր, մրցույթի սկսվելուց 20 օր առաջ մենք հայտարարենք, որ այն չի կայանալու, ապա հավանաբար կհեռացվենք Ֆեդերացիայից, իսկ Հայաստանի վարկը միջազգային երաժշտական շրջանակներում նկատելիորեն կընկնի»։
Իրավիճակը խաթարման եզրին հայտնվեց մշակութային նախագծերի ֆինանսավորման հարցում Մշակույթի նախարարության նորարարությունների պատճառով։ Երկրում «թավշե» փոփոխություններից առաջ Ա.Խաչատրյանի անվան միջազգային մրցույթը, ինչպեսև այլ կարևոր, կայացած նախագծեր, ներառված էր բյուջետային ծրագրերի թվում, այսպես ասած, նախորոշված կարգով. մրցույթն անցկացվում էր ՀՀ մշակույթի նախարարության, «Արամ Խաչատրյան-մրցույթ» մշակութային հիմնադրամի և Երևանի պետական կոնսերվատորիայի համատեղ ջանքերի շնորհիվ, և ուներ իր բյուջեն, որն ամեն սեզոնի սկզբում նախարարությունը պարզապես հատկացնում էր դրա անցկացման համար։
ՀՀ ներկայիս կառավարության բարեփոխիչները, երևի կոռուպցիայի դեմ կատաղի պայքարի մղումով, որոշեցին փոխել այդօրինակ նախագծերի ֆինանսավորման համակարգը, հայտարարելով, թե այսուհետ Հայաստանի բոլոր մշակութային ծրագրերը պիտի մասնակցեն մրցույթի՝ բյուջետային ֆինանսավորում հայցելու համար։ Ճիշտ է, սկզբում որոշվեց, որ արդեն 10 և ավելի տարի գործող նախագծերը կայուն կերպով կստանան իրականացման գումարը, սակայն շուտով մշակութային բոլոր ծրագրերը խցկեցին ընդհանուր կաթսա, հավասարեցնելով երկրի սահմաններից դուրս արդեն հայտնի և պատվաբեր միջոցառումները «նորակոչիկներին»։
Երևանի պետական կոնսերվատորիան այս տարի հրաժարվեց աջակցել Խաչատրյանի անվան միջազգային մրցույթին։ Դե, Աստված իր հետ։ «Արամ Խաչատրյան-մրցույթ» հիմնադրամը սահմանված կարգով մարտի սկզբին դիմեց Մշակույթի նախարարություն՝ 15-րդ, հոբելյանական մրցույթի իր հայտ-ծրագրով։ Արդյունքները հրապարակվեցին ապրիլի 26-ին, և նախագիծը հայտնվեց հաստատվածների թվում։ Սակայն շուտով պարզվեց, որ նախարարությունը որոշել է հատկացնել հայտարարվածից 40%-ով պակաս գումար, իսկ քանի որ հոբելյանական մեկնարկին արդեն հաշված օրեր են մնում, ստացվում է, որ մրցույթը, ամենայն հավանականությամբ, չի կայանա։
«Ամեն տարի մենք մեծագույն դժվարությամբ ենք իրականացրել միջոցառումը, բայց Մշակույթի նախարարության և կոնսերվատորիայի համատեղ մասնակցությամբ մեզ դա բավական լավ է հաջողվել,- պարզաբանում է Աննա Տեր-Հովակիմյանը։- Եվ եթե կազմակերպչական հարցերը մեզ՝ Հիմնադրամին հաջողվում է կարգավորել, նվազագույն ծախսերով առավելագույն հարմարավետություն ապահովելով մասնակիցների և ժյուրիի համար, ապա 40% ֆինանսական տարբերությունը, այսինքն անհրաժեշտ գումարի գրեթե կեսը մենք անկարող ենք լրացնել, հատկապես մեկնարկից հաշված օրեր առաջ։
Մինչդեռ մրցույթի համար տոնական այս տարում նախատեսված է ոչ միայն հետաքրքիր միջոցառումների անցկացում, այլև համաշխարհային մակարդակի լուրջ հյուրերի ժամանում։ Գալու է (կգա՞ արդյոք) Արամ Իլյիչի որդին՝ Կարեն Խաչատրյանը, որը վերջին տարիներին ներկա չի եղել մրցույթին, բայց հոբելյանականը որոշել է բաց չթողնել։ Ժյուրիի նախագահն այս տարի լինելու է (լինելո՞ւ է արդյոք) աշխարհահռչակ դաշնակահար և դիրիժոր Վահագն Պապյանը, իսկ ժուրիի կազմում նշված են Մոսկվայի կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր, Ռուսաստանի ժողովրդական արտիստ Միխայիլ Վոսկրեսենսկին, անվանի կոմպոզիտոր Իգոր Օլովնիկովը Բելառուսից, նշանավոր դաշնակահար Տոմեր Լևը Իսրայելից, շվեդ հռչակավոր դիրիժոր, «Գրեմի» մրցանակի դափնեկիր Իլյա Շտուպելը և այլ աստղային անուններ։ Հրավիրված են նաև Կշիշտոֆ Պենդերեցկին, Պավել Կոգանը և համաշխարհային երաժշտության այլ մեծություններ, որոնց ներկայությունն ինքնին հզորագույն պիար է մեր երկրի համար և կծառայի երաժշտության ոլորտում մեծ արժանիքներ, մշակութային ահռելի ժառանգություն և ոչ պակաս ներուժ ունեցող լուրջ պետության նրա հեղինակությանը։
Եվ ի՞նչ ենք անելու հիմա։ Զանգելու ենք բոլորին և հրաժարվելո՞ւ, բացատրելով, թե Հայաստանը փող չունի և մրցույթը չի կայանալու»։
Գուցե դեռ կարելի կլիներ հասկանալ, եթե Մշակույթի նախարարությունը կարողանար արժանավոր այլընտրանք առաջարկել Հայաստանում և նրա սահմաններից դուրս կայացած հայրենի նախագծերին, և ուղղեր իր ֆինանսավորումը նոր, ավելի հեռանկարային, ասենք այսպես՝ ծրագրերի թողարկմանը։ Բայց ոչ. վայ-գերատեսչությունը Նազենի Ղարիբյանի գլխավորությամբ շարունակ «հատում է» մի արժանավոր նախագիծը մյուսի հետևից, իսկ ինքը՝ տիկին նախարարուհին մշտական ուղևորությունների մեջ է. ի դեպ, բացառված չէ, որ հենց բազմաթիվ լուրջ ծրագրերի բյուջեից կրճատած միջոցների հաշվին։
Իսկ Արամ Խաչատրյանի անվան մրցույթը… Ախր ո՞վ է այդ Արամ Խաչատրյանը։ Այդ ի՞նչ կարևոր դեմք է, եթե Գյումրիից Երևան չի քայլել ու չի մասնակցել երկրի «թավշե» վերափոխումներին։ Հենց այն երկրի, որն այսօր ողջ ուժով փորձում է պահպանել մշակութային ավանդույթներն ու անցյալի նվաճումները։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2025-07-14 11:15В Ереване стартовал ХХII Международный кинофестиваль «Золотой абрикос». Торжественная церемония открытия состоялась в столичном Доме кино, который в последние годы заменил кинотеатр «Москву» в плане как показа большинства фестивальных фильмов, так и проведения знаковых мероприятий. В этом году открыть самый крупный праздник кино в Ереване было доверено одному из крупных представителей иранского кинематографа, опальному кинорежиссеру и сценаристу Джафару Панахи. Его последний фильм «Простая случайность», пару месяцев назад удостоившийся «Золотой пальмовой ветви» 78-го Каннского кинофестиваля, зажег экран МКФ «Золотой абрикос». Сам режиссер, несмотря на тяжелое душевное состояние из-за ирано-израильского конфликта нашел в себе силы приехать в Ереван, чтобы лично приветствовать своего зрителя.
-
2025-07-14 09:34В последние годы в Азербайджане сформировалось конкретное, отнюдь не доброжелательное отношение к памятникам Великой Отечественной войны, которые планомерно уничтожаются, словно этой страницы в жизни азербайджанцев и не было. После 44-дневной Арцахской войны 2020 г. и особенно после изгнания армян из Арцаха в сентябре 2023 г. мемориалы, установленные на территории Нагорного Карабаха в честь победы над фашизмом, оказались под прицелом. Всевозможные организации, в том числе и международные, постоянно отслеживают ситуацию с культурным наследием на временно оккупированной Азербайджаном земле Арцаха. Согласно данным отчетов, то в одном, то в другом уголке страны полностью или частично разрушается ее наследие разных эпох, от древних храмов до мемориалов, воздвигнутых после Великой Отечественной войны и уже в период независимости Нагорного Карабаха в честь национальных героев. Делается это, по мнению экспертов, с разными целями: с одной стороны, чтобы уничтожить армянский след с исконно армянской земли, а с другой, - чтобы стереть память о героическом прошлом в умах и душах нового поколения.
-
2025-07-12 10:43Выставка к 115-летию Александра Саиняна У известного армянского архитектора Александра Саиняна было две дочери, однако друзья и коллеги называли его отцом троих детей. Третьим и, пожалуй, самым любимым его ребенком был красавец Гарни – единственный сохранившийся на территории Армении языческий храм, который своим вторым рождением обязан именно Саиняну.
-
2025-07-12 10:37963 монеты из коллекции Шушинского музея нумизматики, 51 созданная армянскими и зарубежными авторами работа Международного парка скульптур Шуши, 586 образцов армянского ковроткачества и других артефактов из коллекции Музея арцахских ковров, 592 редких камня и минерала – это лишь часть огромного музейного наследия, оставшегося в оккупированном Азербайджаном Арцахе. Судьба большинства ценных экспонатов, принадлежащих как частным коллекционерам и авторам, так и арцахскому народу, неизвестна, однако сегодня у специалистов есть возможность познакомиться с собраниями этих очагов культуры в виде электронных каталогов, презентация которых состоялась на днях в Ереване.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2019-08-14 19:30Araratnews.am-ը գրում է. «Օրեր առաջ գրավոր հարցում էինք ուղարկել Ազգային Ժողով՝ տեղեկանալու, թե 5 մլն դրամ գումարը Վարդավառի տոնին ինչպե՞ս է ծախսվել: Մենք նաև խնդրել էինք ԱԺ աշխատակազմին պարզաբանել, թե ի՞նչ հիմնավորմամբ է ԱԺ-ը ֆինանսավորել այս տարի Վարդավառի անցկացումը:
-
2019-08-08 07:172011 թվականին, ՄԱԿ-ի մի շարք անդամ երկրների պաղեստինամետ քվեարկության հետ կապված, պաշտոնական Վաշինգտոնը կտրուկ կրճատեց Միավորված ազգերի կրթական, գիտական և մշակութային կազմակերպության՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ֆինանսավորումը։ Տարբեր պատճառներով նույնպիսի քայլի դիմեցին ևս մի քանի երկրներ՝ Կանադան, Իսրայելը, Ավստրալիան, Լեհաստանը և այլն։ Դրանից հետո ֆինանսական խնդիրների բախված կազմակերպությունը հայտնվեց բավական սպեցիֆիկ ռեժիմների շահերի ուղեծրում։ Մասնավորապես՝ ինքնակալական Ադրբեջանի, որը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին շռայլորեն հատկացրեց 5 մլն դոլար։ Եվ դա միայն 2013 թվականին։
-
2019-07-23 10:27«Երիտասարդ գիտնականների աջակցություն» ծրագրի ֆինանսավորումը հեղափոխությունից հետո դադարեցված է, անդամները դիմել են Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն, սակայն որևէ լուծման տարբերակ չեն ստացել։ Հուլիսի 22-ին, լրագրողների հետ հանդիպմանը Ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտի գիտաշխատող Հրայր Ազիզբեկյանն ասաց, որ իրենց ֆինանսավորել է Հայաստանի երիտասարդական հիմնադրամը, քանի որ հիմա հիմնադրամը լուծարման եզրին է, իրենք ֆինանսավորման այլ խողովակ չունեն։
-
2019-06-13 11:27Լեռնահանքային ընկերությունների ԳեոՊրոՄայնինգ միջազգային խումբը /ԳՊՄ կամ Ընկերությունը/ ֆինանսավորեց ՀՀ Արարատի մարզի Արարատ գյուղում գտնվող լողավազանի և հարակիсезономց ենթակառուցվածքների կապիտալ վերանորոգումը։ Այսպիսով, նախագծի շրջանակում Ընկերությունը վերանորոգեց 450քառ․մ․ մակերեսով լողավազանը, կառուցեց հանդերձարաններ, ցնցուղներ, սանհանգույց և ամառային սրճարան։