Լիլիթ Սահակյան․ Գրոմովյան արշավախումբն Ամուլսարում ուրան էր փնտրում, ոչ թե ոսկի

Խորհրդային շրջանում Ամուլսարում ոսկու պաշարների գնահատում չի իրականացվել: Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում ասաց ԳԱԱ երկրաբանության ինստիտուտի տնօրենի գիտական գծով տեղակալ, գիտաշխատող Լիլիթ Սահակյանը:

Նա նշեց, որ ոսկու առկայության մասին առաջին տվյալները հայտնի դարձան երկրաբանա-հետախուզական աշխատանքների արդյունքում, որոնք անցկացվել էին 2008-2011 թվականներին «Լիդիան» ընկերության կողմից:

Փոխտնօրենի խոսքով՝ խորհրդային շրջանում Գրոմովյան արշավախումբը 1952-1954 թվականներին Ամուլսարի ապարներում ուրանի պարունակությունների ուսումնասիրություններ է իրականացրել: Սակայն հետախուզության արդյունքում մասնագետները եկել են այն եզրակացության, որ ուրանի պաշարներն աննշան են և արդյունահանման տեսանկյունից հետաքրքրություն չեն ներկայացնում: Այդ ուղղությամբ աշխատանքները դադարեցվել են: Սակայն պահպանվել են հաշվետվությունը և քարտեզները:

Շարունակական ուսումնասիրությունների արդյունքում Ամուլսարում ոսկու պարունակության մասին «Լիդիանի» կողմից ներկայացված սկզբնական տվյալները տարիների ընթացքում փոխվել են. ոսկու ավելի մեծ պաշարներ են ակնկալում, քան սկզբում ենթադրվում էր:

Լիլիթ Սահակյանի խոսքով, ըստ էության, հանքային և թերմալ ջրերի անմիջական հարևանությամբ պայթունատեխնիկական աշխատանքների անցկացումը հնարավոր է, սակայն, դրանք պետք է կատարվեն ճշգրիտ հաշվարկով՝ հաշվի առնելով բոլոր գործոնները՝ ապարների տեսակները, պայթուցիկների լիցքի զանգվածը, հեռավորությունը լիցքի կետից և այլն, ինչպես նաև դրա հետևանքները՝ վիբրացիան և աղմուկը, ինչն էլ ուսումնասիրվել է ընկերության կողմից:

«Բնությունը անկանխատեսելի է, և ամեն ինչ հնարավոր է: Անգամ հայտնի է, որ ուժեղ երկրաշարժերից հետո աղբյուրները կարող են անհետանալ, նորերը առաջանալ»,- ասաց Սահակյանը:

Ապարների թթվային դրենաժի հետևանքները նվազագույնի հասցնելու համար նույնպես առավելագույնս ճշգրիտ հաշվարկ և կառավարման ճիշտ մեթոդներ են անհրաժեշտ կիրառել: Օրինակ՝ հաշվարկներն իրականացվում են՝ ելնելով ապարների պետրոգրաֆիական կազմից: Սովորաբար ոսկու հանքաշերտերում կան պիրիտ և խալկոպիրիտ սուլֆիդային միներալները, որոնք ջրի և օդի հետ փոխազդեցության դեպքում առավել ուժեղ են թթվային դրենաժ առաջացնում:

Սակայն «Լիդիանի» հետազոտությունների տվյալներով՝ Ամուլսարի ապարները պիրիտ և խալկոպիրիտ քիչ են պարունակում, սակայն գերակշռում են ալունիտ ու յարոզիտ միներալները: Այս միներալների վարքագիծը թթվային դրենաժի առաջացման առումով քիչ է ուսումնասիրված և պետք է իրականացվի «Լիդիան» ընկերության կողմից, երկարաժամկետ լաբորատոր փորձարկումների միջոցով:

««Լիդիան» ընկերությունը նախատեսում է նմանատիպ ուսումնասիրություններ»,- նշեց Լիլիթ Սահակյանը՝ հավելելով, որ թթվային դրենաժի հետևանքների նվազեցման տեսանկյունից Ամուլսարի կլիմայական պայմանները նույնպես բարենպաստ են՝ որքան ցուրտ, այնքան խաթարվելու է ինտենսիվ թթվագոյացման պրոցեսը:

 «Մի բան ակնհայտ է, որ ընկերությունը նոր մշակույթ բերեց Հայաստանի հանքարդյունաբերության մեջ, հատկապես բնապահպանական խնդիրների կառավարման ասպարեզում: Իրենց կատարած ուսումնասիրությունները շատ բարձր մակարդակով են արված: Իհարկե, ոչ մեկս չի ցանկանում, որ բնության բնականոն գործընթացները խաթարվեն, բայց եթե պետության զարգացմանը, հատկապես ռազմական առումով հզորացմանը նպաստելու է հանքավայի շահագործումը, ակնհայտ է, որ հանքավայրը պետք է շահագործվի»,- կարծիք հայտնեց ինստիտուտի փոխտնօրենը: