2019-10-04 20:11
Ара МЕЛИКСЕТЯН
0
ՆՈՐ ՊԱՐՏՔԵՐԻ ԱԿՆԿԱԼԻՔՈ՞Վ
Օրերս ՀՀ կառավարության արտահերթ նիստում հաստատվեց գալիք տարվա բյուջեի նախագիծը։ Իհարկե, այս՝ նախագծային փուլում դեռևս վաղ է գնահատել երկրի 2020 թվականի գլխավոր ֆինանսական փաստաթղթի բովանդակությունը։ Բայց այդուհանդերձ դրա որոշ բնութագրիչներ արդեն հիմա ուշադրություն են գրավում և հարցեր ծնում։ Իսկ կոնկրետ՝ ծախսերի, եկամուտների, պակասուրդի վերաբերյալ…
Եվ այսպես, համաձայն նախագծի, հաջորդ տարի բյուջեի եկամուտները կկազմեն 1,69 տրիլիոն դրամ, ծախսերը՝ 1,88 տրիլիոն, իսկ բյուջեի պակասուրդը՝ 183 միլիարդ։ Նշենք, որ ընթացիկ տարում եկամուտները ծրագրված են 1,49 տրիլիոնի մակարդակով, ծախսերը՝ 1,64 տրիլիոնի, իսկ պակասուրդը՝ 151,6 միլիարդի։ Լավ, ենթադրվում է, թե բյուջեի եկամտային մասը եկող տարի ավելանալու է, բայց մի տեսակ թախծալի է նրանից, որ ծախսերի աճն այնքան էլ էլ համարժեք չի լինելու եկամուտների աճին։ Այսինքն եկամուտներն աճելու են 200 միլիարդով, իսկ ծախսերը՝ 240 միլիարդով։ Եվ առավելևս տհաճ է, որ աճելու է նաև բյուջեի պակասուրդը. 31 միլիարդով։
Ասենք, հայկական բյուջեն ավանդաբար ավելի շատ ծախսում է, քան ստանում։ Այնպես որ այդ առումով փաստաթուղթը ոչ մի նորույթ չի պարունակում։ Թեև էնտուզիազմը, որով գործող իշխանությունը ձեռնմուխ եղավ հինը կոտրելուն, կարող էր վերաբերել նաև ֆինանսական ծրագրման հարցին և բյուջեի պակասուրդի կրճատման ճանապարհով գնալու ձգտմանը, այլ ոչ թե հակառակը՝ ավելացման։
Այստեղ ուշադրություն դարձնենք ևս մեկ գործոնի վրա. բյուջեի դեֆիցիտը, որպես կանոն, և դարձյալ ավանդաբար, ծածկվում է հիմնականում վարկային միջոցների հաշվին։ Իսկ դա նշանակում է, որ 2020 թվականի բյուջեն այն տեսքով կատարելու համար, ինչպես որ հաստատվել է դրա նախագիծը, կառավարությունը ստիպված կլինի խրվել նոր պարտքերի մեջ։ Հաշվի առնելով այս հանգամանքը, չեն զարմացնում վերջին ժամանակներս հաճախակի դարձած խոսակցություններն այն մասին, որ Հայաստանի կառավարությունը մտադիր է նոր վարկ վերցնել 250 միլիոն դոլարի չափով։ Այս տեղեկատվությունն առայժմ պաշտոնապես հաստատված չէ, բայց ակնհայտ է, որ բյուջեն սպասարկելու համար, ընդ որում՝ ոչ միայն 2020 թվականի, այլև ընթացիկ տարվա, անհրաժեշտ են վարկային միջոցներ։ Մանավանդ եթե հաշվի առնենք այս տարի կառավարության ձեռնարկած բազմաթիվ հանրահայտ քայլերը (աշխատավարձերի բարձրացում, հարկային առավելություններ, այլ սոցիալական ծրագրեր), որոնք պահանջում են կայուն ֆինանսավորում։ Այնպես որ հաջորդ տարի երկրի պարտքային բեռի էական աճից խուսափել հաստատ չի հաջողվի, դա ակնհայտ է։
Առանձնակի ուշադրության է արժանի նաև 2020 թվականի բյուջեի նախագծի եկամտային մասը։ Ավելի ճիշտ՝ ընթացիկ տարվա համեմատ դրա աճը 200 միլիարդով։ Այնքան էլ հասկանալի չէ, թե ինչի հաշվին է ծրագրվում այդպիսի աճ ապահովել։ Ասել, թե հայկական տնտեսությունն ինտենսիվ զարգացում է ապրում, կարող են թերևս միայն կառավարության անդամներն ու նրանց ղեկավարը, որոնք պարբերաբար «ուրախացնում են» ժողովրդին տնտեսական ակտիվության ցուցանիշի աճով, ընդ որում հաշվի չառնելով, որ տնտեսության իրական զարգացումը պարզապես չի կարող չուղեկցվել, ասենք, էլեկտրաէներգիայի սպառման աճով։ Իսկ այդ ոլորտում (էլեկտրաէներգիայի սպառման) մշտապես անկում է գրանցվում։ Համապատասխանաբար, տնտեսության իրական մասնահատվածի զարգացման մասին ցանկացած խոսակցությունները սովորական արձակագրություն են, որոնց օգնությամբ թաքցնում են իրական վիճակը։
Իհարկե, դեպի գանձարան միջոցների հոսքի առումով կառավարությունը կարող է ապավինել հարկային վարչարարության մեխանիզմներին, ստվերի դեմ պայքարին։ Բայց այդ ռեսուրսը սահմանափակ է և չափազանց անկայուն, որպեսզի դրա հետ կապվի լրացուցիչ 200 միլիարդի հոսքը գանձարան։
Ասենք, հարկային ոլորտի աշխատողներն այնուամենայնիվ կարող են կանխատեսել, որ 2020 թվականին հարկային մուտքերն էականորեն կաճեն։ Արդեն գործնականում պարզ է, որ Հայաստանում գազի սակագներն առաջիկայում բարձրանալու են։ Հարցականի տակ է միայն, թե կոնկրետ երբ դա տեղի կունենա և որքանով կբարձրանա գինը։ Ահա ուրեմն, գազի սակագնի աճն անխուսափելիորեն կառաջացնի գազի իրացումից ստացվող հարկային մուտքերի աճ՝ առանց ծավալներն ավելացնելու։ Հետևաբար, գազի սակագնի բարձրացումը բյուջեի եկամտային մասի աճ ապահովելու այսօր առավել կանխատեսելի փոքրիշատե կայուն աղբյուրներից մեկն է։
ПОСЛЕДНИЕ ОТ АВТОРА
-
2024-04-08 09:34Евросоюз предоставит Армении новый грант на 270 млн евро в течение 4 лет, который поможет, в частности, малым и средним предприятиям развиваться и выйти на новые рынки. Об этом на брифинге заявила председатель Еврокомиссии Урсула фон дер Ляйен в преддверии трехсторонней встречи с участием госсекретаря США Энтони Блинкена и армянским премьером Николом Пашиняном в Брюсселе, передает АРКА. "Европейский Союз дал обещание быть ближе к Армении и сегодня выполняет это обещание", - заявила она, добавив, что видение сотрудничества ЕС с Арменией было представлено в октябре 2023 года. «ЕС планирует инвестировать в проект Черноморского электрического кабеля, экспорт чистой энергии в Европу, в энергетику, транспорт и разработку средств для диверсификации торговли», - отметила фон лер Ляйен.
-
2024-04-06 09:54Мирный процесс не будет в центре внимания на встрече высокого уровня в формате Армения – ЕС – США. Об этом на брифинге заявил официальный представитель Госдепа США Мэтью Миллер. «На нашей встрече в центре внимания будут экономическая диверсификация Армении, гуманитарная помощь, поддержка беженцев и поддержка политических реформ Армении», – отметил он, передает NEWS.am.
-
2024-04-05 10:10Армянские власти еще не определили, как будет проходить новый участок дороги в Грузию, альтернативный участку у села Воскепар. 12 марта премьер-министр Армении Никол Пашинян заявил, что власти планируют построить новые участки дорог взамен тех, которые «выходят за пределы границ Армянской ССР». В частности, речь идет об участке дороги Ереван-Тбилиси в районе села Воскепар в Тавуше. «Сообщаем, что относительно поднятых вами вопросов обсуждения продолжаются», - сказали в ответ на запрос Sputnik Армения в Министерстве территориального управления и инфраструктур Армении. О результатах обсуждений там обещали сообщить позже.
-
2024-04-04 10:18В первом квартале 2024 года поступления по линии налоговых и таможенных органов в Армении составили 589.2 млрд драмов. Из этой суммы налогоплательщикам и физическим лицам возвращено 88.6 млрд драмов, сообщает Комитет по госдоходам Армении. В результате фактическая исполняемость по части налоговых доходов и госпошлин составила 500.6 млрд драмов, что больше прошлогоднего показателя за тот же период на 39.3 млрд драмов или на 8.5%. Отмечается, что рост налоговых поступлений обусловлен в основном экономической активностью.
ПОСЛЕДНЕЕ ПО ТЕМЕ
-
2021-10-22 17:082021 թվականի երրորդ եռամսյակի տվյալներով Ամերիաբանկը Հայաստանի ամենախոշոր հարկատու բանկն է:
-
2021-04-09 08:24Փաշինյանը Պուտինի հետ խոսում է հուշաթղթիկով։ Հանդիպում է մոսկովյան իրավաբանների հետ, որոնք տալիս են նախապես պատրաստած հարցեր: Այսինքն ավելի ու ավելի ցած է գլորվում։ Բայց այդ ամենը վկայում է նաև այն մասին, որ ընտրությունների նախաշեմին Փաշինյանի հետ լրջորեն աշխատում են։ Գուցե պիարիստները, իսկ գուցեև ինչ-որ խորհրդականներ։ Եվ նրանք Նիկոլին ասել են՝ բանդ բուրդ է, եղբայր, եթե շարունակես նախկին պահվածքդ. հիստերիայի մեջ ընկնես, փռես ասֆալտին, ծեփես պատերին։ Հիմա, Նիկոլ, պիտի շարժվես միայն մեր ցուցումներով։
-
2021-04-06 21:29Հայաստանում գնաճը դուրս է պրծել նախանշված միջանցքից Ազգային տնտեսությունն անցած տարվա ընթացքում կորցրել է 7,5% և 2020 թվականի 2-րդ եռամսյակից առ այսօր գտնվում է տեխնիկական ռեցեսիայի մեջ։ Ընթացիկ տարվա 2 ամիսների արդյունքներով՝ Հայաստանի տնտեսությունը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ անկում է ապրել 6,7%-ով։
-
2020-11-27 09:44Նախկինում կոչ էր անում սնանկացնել, այսօր հպարտություն է հայտնում Նիկոլ Փաշինյանը մտադիր է հանդիպումների շարք անցկացնել Հայաստանի գործարար շրջանակների ներկայացուցիչների հետ՝ տնտեսական ակտիվության վերականգնման և ներդրումային միջավայրի հարցերը քննարկելու համար: Այդ մասին շաբաթվա սկզբին մեզ հայտնեց երկրի կառավարության մամլո ծառայությունը։