ԼԻԱԿԱՏԱՐ ՁԱԽՈՂՈՒՄ

Հանրային սննդի կետերում ուժի մեջ մտած սահմանափակումները բացառապես բացասական ազդեցություն կունենան ոլորտի վրա։ Այդ մասին NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում հայտարարել է Ռեստորանների ասոցիացիայի նախագահ, հասարակական սննդի ոլորտի փորձագետ Աշոտ Բարսեղյանը, մեկնաբանելով առողջապահության նախարարի հրամանը։

«Այս հրամանը չի աշխատելու: Ոչ մի գործատու իր թշնամին չի: Չկա հստակ մեխանիզմ ո՛չ ստուգելու, ո՛չ վերահսկելու: Ե՛վ հրամանը, և՛ տուգանքները իրավաչափ չեն և բողոքարկվելու են. ոչ մի տուգանք չի մուծվելու: Կատարվողը զավեշտ է և խայտառակություն: Կան շատ բողոքներ, օրինակ՝ Դալմա մոլի ֆուդքորտը դատարկ էր, այն սրճաննեը, որոնք ստուգվում էին, դատարկ էին: Սա երկար չի կարող շարունակվել»,- ասել է նա։

Բարսեղյանի խոսքերով, կա նաև քաղաքացիների անձնական տվյալների պաշտպանության մեծ խնդիր։ «Չի կարելի այդ ծավալի անձնական տվյալ տալ անհասկանալի վայրերում անհասկանալի մարդկանց»։ Նա նշել է, որ այդ սահմանափակումները զրոյական ազդեցություն կունենան կորոնավիրուսի տարածումը կանխարգելելու առումով։

ԲԱՅՑ ԱՆՀՆԱՐ Է ԼՌԵԼ. ԴԺՎԱՐ Է ՉՀԱՄԱՁԱՅՆԵԼ ՓՈՐՁԱԳԵՏԻ ՀԵՏ։ Եթե առողջապահության նախարարի հիշյալ հրամանը դիտարկենք որպես պայքարի գործիք, ապա խոսքը կարող է վերաբերել միայն երկրի տնտեսության, այլ ոչ թե կորոնավիրուսի դեմ պետության պայքարին։ Եթե անգամ մտցված սահմանափակումը կոչված է ինչ-որ բան արգելակելու, ապա ավելի շուտ՝ ներկայիս տնտեսության լոկոմոտիվներից մեկը. սպասարկման ոլորտը, այլ ոչ թե վարակի տարածումը։

Այդուհանդերձ այնքան էլ հասկանալի չէ այդ հրամանի շուրջ բարձրացած իրարանցումը։ Տարօրինակ է, որ ինչ-որ մեկը դեռ կարող է կայացրած որոշումների մեջ տրամաբանության նշանների դրսևորում ակնկալել այս կառավարությունից, տարօրինակ է, որ ինչ-որ մեկը կարող է այդ որոշումների կշռադատվածություն ակնկալել: Ի վերջո, Հայաստանում կորոնավիրուսի ներթափանցման պահից ի վեր գործադիր իշխանության բոլոր քայլերն ու գործողությունները, սահմանափակիչ բոլոր միջոցները դուրս են եղել առողջ բանականության շրջանակներից և մեկը մյուսի հետևից ծանրագույն հարվածներ հասցրել տնտեսության այս կամ այն ոլորտներին, ընդ որում ամեն անգամ ձախողում կրելով խնդրի նկատմամբ առողջապահության համակարգի արձագանքի մասով։ Կորոնավիրուսի դեմ պայքարի ոլորտում Հայաստանի կառավարության լիակատար ձախողման փաստը հաստատելու համար կարելի է ներկայացնել բազմաթիվ օրինակներ, թվեր։ Սակայն տվյալ դեպքում սահմանափակվենք լոկ մեկ, բայց առավել քան խոսուն ցուցանիշով, որը վկայում է կորոնավիրուսի դեմ կառավարության իբր պայքարի խայտառակ արդյունքների մասին։

Համաձայն Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների, նախորդ տարվա հունվար-նոյեմբեր ամիսներին Հայաստանում COVID-19-ից մահացել է 5079 մարդ: Դա ոչ թե շատ, այլ աղետալի շատ է այնպիսի երկրի համար, ինչպիսին մերն է։ Բայց այստեղ պետք է ուշադրություն դարձնել նաև մեկ այլ ցուցանիշի. անցած տարվա նույն ժամանակահատվածում երկրում մահացության ընդհանուր թիվը կազմել է 35018։ Այսինքն մահվան բոլոր դեպքերի գրեթե 15%-ը կորոնավիրուսի հետևանք է։ Ոչ թե սիրտ-անոթային հիվանդությունների, ոչ թե ուռուցքաբանական պաթոլոգիաների, ոչ թե դժբախտ պատահարների կամ վթարների, այլ հենց կորոնավիրուսի:

Այստեղ պետք է ուշադրության առնել նաև հետևյալ նրբերանգը. եթե 2020-ին համավարակի առջև կառավարության անօգնականությունը դեռ կարելի էր բացատրել ֆորսմաժորային իրավիճակին առողջապահության համակարգի անպատրաստությամբ, բժշկական սարքավորումների և հիվանդատեղերի պակասով, ապա 2021-ի պարագայում այդ «արդարացումները» լինել չեն կարող։ Վիրուսի դեմ պայքարի կազմակերպման համար հայրենի առողջապահությունն ուներ և՛ ժամանակ, և՛ ռեսուրսներ, և՛ վիրուսի տարածման զսպման գործիքներ: Եվ ահա այսօր մահացության տխուր վիճակագրությունը ցույց է տալիս այդ ժամանակի, ռեսուրսների և զսպման գործիքների օգտագործման արդյունավետությունը։ Դա (արդյունավետությունը) զրոյական, ավելի ճիշտ՝ մինուսային է եղել, եթե մահացության 15%-ի պատճառ է դարձել կովիդը:

Իսկ դուք ասում եք՝ սպանում սպասարկման ոլորտը։ Այո, սպանում են։ Ինչպեսև տնտեսությունն՝ ընդհանրապես։ Բայց թե՛ մեկը, թե՛ մյուսը տեսականորեն վերականգնելի են։ Իսկ այ մարդկային կյանքերը՝ ավա՜ղ…