ԱՊԱԳԱՅԻ ՄՈԴԵԼԸ

Ադրբեջանի ազգային ավիափոխադրող AZAL-ը մոտ 32 հազար եվրո է վճարել Հայաստանին՝ աերոնավիգացիոն ծառայությունների համար, հայտնել են քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեի մամուլի ծառայությունից՝ ի պատասխան Sputnik Արմենիա-ի հարցմանը:

«Ադրբեջանական ավիաուղիներ» ընկերությունը հոկտեմբերի 6-ից սկսել է օգտագործել Հայաստանի օդային տարածքը Բաքվից Նախիջևան ուղևորատար չվերթներ իրականացնելու համար: «Հայտնում ենք, որ 2021 թվականի հոկտեմբերի 6-ից մինչև 2021 թվականի դեկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատվածում AZAL ավիաընկերության կողմից ՀՀ օդային տարածքով իրականացված թռիչքների աերոնավիգացիոն ծառայությունների մատուցման դիմաց «Հայերոնավիգացիա» ՓԲ ընկերությանը վճարվել է 31.901,77 եվրո՝ ԵՎՐԱԿՈՆՏՐՈԼ միջազգային կազմակերպության մայրուղային գանձումների կենտրոնական գրասենյակի միջոցով», ասված է հաղորդագրության մեջ:

ԲԱՅՑ ԱՆՀՆԱՐ Է ԼՌԵԼ. քիչ է, թե՞ շատ 32 հազար եվրոն՝ 3 ամիս շարունակ Հայաստանի վրայով ադրբեջանական ինքնաթիռների թռիչքի համար: Միջազգային ավիացիոն կանոնների, ավիացիոն սակագների, ICAO պահանջների տեսանկյունից դա, ամենայն հավանականությամբ, նորմալ գումար է։ Գուցեև բավական պատկառելի գումար՝ հայկական ավիացիոն ղեկավարության տեսանկյունից։ Սակայն ակնհայտ է, որ Բաքվի համար այդ 32 հազարը ոչ այլ ինչ է, քան թեյավճար, որ նետել են հայկական կողմին՝ Ադրբեջանի ստացած ահռելի շահաբաժինների խորապատկերին։

Եվ խոսքն այստեղ բնավ միայն այն մասին չէ, որ ադրբեջանական ազգային ավիափոխադրողը, օգտվելով Հայաստանի օդային տարածքից, համապատասխանաբար՝ ամենակարճ երթուղուց, միայն ավիավառելիքի վրա բազմապատիկ ավելի շատ միջոցներ է տնտեսել գրեթե 5 ամսվա ընթացքում։ Բաքվի քաղաքական շահերն ուղղակի անհամադրելի են ֆինանսականի հետ։ Ինչպես որ Երևանի կորուստներն են պարզապես անհամադրելի 32 հազար եվրո եկամուտի հետ։

Շատերն արդեն մոռացել են, բայց արժե, թերևս, հիշեցնել, թե ինչու հայկական կողմը 2014 թվականից ի վեր առաջին անգամ բացեց իր օդային տարածքը ադրբեջանական ինքնաթիռների համար 2021-ի հոկտեմբերին։ Հիշեցնեմ, որ այն ժամանակ խիստ սրվեցին իրան-ադրբեջանական հարաբերությունները, և Թեհրանը փակեց իր երկինքը ադրբեջանական ավիացիայի համար։ Իսկ Երևանն անմիջապես բացեց այլընտրանքային և շատ ավելի շահավետ երթուղի: Դրանով Հայաստանը օգնեց Ադրբեջանին՝ ի վնաս Իրանի շահերի։ Եվ դա այն պայմաններում, երբ ադրբեջանական կողմը մայիսից օկուպացրել էր հայկական տարածքները։ Այն պայմաններում, երբ ադրբեջանական կողմը պահում է տասնյակ հայ ռազմագերիների։ Դժվար չէ պատկերացնել, թե ինչ արձագանք է հարուցել դա Թեհրանում և ինչպես է հերթական ցավոտ հարվածը հասցրել հայ-իրանական ռազմավարական գործընկերությանը։ Եվ հանուն ինչի՞։

Ընդ որում, Հայաստանի քայլն Ադրբեջանում չգնահատեցին, իսկ ադրբեջանական ինքնաթիռների համար հայկական օդային տարածքի բացումը մեկնաբանեցին առավել քան յուրօրինակ ձևով։ AZAL ավիաընկերությունն այն ժամանակ, ծանուցելով Հայաստանի երկնքով առաջիկա թռիչքների մասին, հայտարարեց. «Այս քայլը ցույց է տալիս տարածաշրջանում տրանսպորտային հաղորդակցություններն ապաշրջափակելու Ադրբեջանի վճռական պատրաստակամությունը, որը համապատասխանում է սահմանամերձ բոլոր երկրների շահերին»։ Փաստորեն, Երևանի քայլը (իր երկնքի բացումը) վերագրվեց Բաքվին։ Ասել է թե՝ այդ ադրբեջանական կողմն է ջանքեր գործադրել հաղորդակցության ապաշրջափակման ուղղությամբ, այլ ոչ թե հայկական կողմն է որոշել բարի կամքի քայլ կատարել։ Լկտիություն է, գռեհկություն, բայց Բաքվի հեղինակության համար հսկայական պլյուսներն ակնհայտ են։

Եվ այսպես, արդյունքում ի՞նչ ստացավ Բաքուն և ի՞նչ ստացավ Երևանը ադրբեջանական ավիացիայի համար հայկական երկնքի բացումից։ Բաքուն հզոր հաղթաթուղթ ստացավ Թեհրանի հետ դիմակայության մեջ՝ զրոյացնելով վերջինիս պատժամիջոցները Երևանի օգնությամբ։ Բաքուն հայկական երկնքի բացումը ներկայացրեց որպես իր արժանիք՝ աշխարհին ցուցադրելով իր պատրաստակամությունը հաղորդակցությունների ապաշրջափակման գործընթացին։ Բաքուն հնարավորություն ստացավ զգալիորեն կրճատելու ադրբեջանական ազգային ավիափոխադրողի ծախսերը ավիավառելիքի էական խնայողության հաշվին: Սա ադրբեջանական կողմի շահածի լոկ չնչին մասն է։ Իսկ ի՞նչ ստացավ հայկական կողմը՝ բացելով իր երկինքն AZAL-ի համար։ Ողորմելի 32 հազար եվրո՞ 5 ամսվա ընթացքում:

Իրականում ադրբեջանական ավիացիայի թռիչքների համար Հայաստանի կողմից իր օդային տարածքի բացման հետ կապված ողջ այս պատմությունը հստակ պատկերում է այն, թե ինչ ապագա է մեզ սպասվում տարածաշրջանում տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման համատեքստում։ Սա մոդել է, որն ակներև ցույց է տալիս, թե ով և ինչ կստանա այս ծրագրի իրականացումից։ Յուղոտ կտորները նախատեսված են թուրք-ադրբեջանական տանդեմի համար, իսկ մեզ՝ լոկ թեյավճար։