ՖՈՒՑԶՅԱՆ ԹԱՆԳԱՐԱՆԸ ՉԻՆԱՑԻՆԵՐԻՆՎԾԱՆՈԹԱՑՆՈՒՄ Է ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՀԵՏ
Երբ Շի Չժանը, ով աշխատում է Ֆուչժոուի Ֆուցզյան թանգարանում, հյուրընկալեց Երևանի պատմության թանգարանի հայ հյուրերին և ներկայացրեց ցուցահանդեսը, նա զարմացավ՝ լսելով, որ նրանք ունեն երաժշտական գործիքի տեսակ, որը շատ նման է բիլին՝ հնագույն չինական բամբուկե ֆլեյտային, գրում է Global China Daily-ն։
Ահա թե ինչպես է նա ծանոթացել ծիրանի ծառից պատրաստված դուդուկի հետ։ Երկու գործիքները կարող են միանման հնչյուններ հնչեցնել, և որոշ գիտնականներ կարծում են, որ հարվածը առաջացել է դուդուկից, որը Չինաստան է եկել Կենտրոնական Ասիայի հետ կապերի միջոցով:
Ահա թե ինչպես է նա ծանոթացել ծիրանի ծառից պատրաստված դուդուկի հետ։ Երկու գործիքներն էլ կարող են միանման ձայներ հնչեցնել, և որոշ գիտնականներ կարծում են, որ բիլին առաջացել է դուդուկից, որը Չինաստան է հասել Կենտրոնական Ասիայի հետ կապերի միջոցով:
Այս բացահայտումը հանգեցրեց բացահայտելու Չինաստանի և Հայաստանի մշակույթների միջև ավելի շառ նմանություններ, ինչպես նաև բարեկամություն, որն ի վերջո բերեց «19-րդ և 20-րդ դարերի հայկական մշակութային գանձերը» մշտական ցուցադրությանը, որը բացվեց Ֆուցզյան թանգարանում: Ե՛վ Ֆուցզյան, և՛ Երևանի պատմության թանգարանները միավորվեցին այն կազմակերպելու համար։
Ասիայի, Եվրոպայի և Մերձավոր Արևելքի խաչմերուկում գտնվող Հայաստանը միջմշակութային փոխանակման երկար պատմություն ունի: Ժամանակին Երևանը կարևոր կայարան էր հնագույն Մետաքսի ճանապարհի և տասը հազար մղոն թեյի ճանապարհի վրա, որը ժամանակին թեյ էր տեղափոխում Ֆուցզյան նահանգից Մոնղոլիա և Ռուսաստան 17-րդ դարից մինչև 20-րդ դարի սկիզբ:
Շատ չինացիների համար անծանոթ Հայաստանի պատմությունն ու մշակույթը պատկերացնելու նպատակով ցուցահանդեսը փորձում է բացահայտել Չինաստանի և Հայաստանի մշակույթների նմանությունները: Ցուցահանդեսի համադրող Շիի խոսքով՝ ցուցահանդեսում ներկայացված են թեյի ճանապարհի, թեյի մշակույթի և մշակութային ժառանգության այլ ասպեկտների հետ կապված արտեֆակտներ, որոնք կարևոր են երկու երկրների համար:
Ցուցահանդեսին ներկայացված են բազմաթիվ հայկական տարազներ և զարդեր։ Շիի խոսքով՝ չինացիներն ու հայերը սիրում են կարմիր գույնը՝ այն համարելով բարենպաստ, և հաճախ այդ գույնի հանդերձանք են հագնում կարևոր իրադարձությունների ժամանակ, ինչպիսիք են հարսանեկան արարողությունները։ Ավելին, նրանց հագուստի բույսերը, կենդանիները և երկրաչափական նախշերը նման են որոշ չինական նախշերի։
Ցուցահանդեսում ներկայացված են ժամանակակից Չինաստանում Հայաստանի մասին վաղ հիշատակումները, որոնք տեղ են գտել «Չորս մայրցամաքների տարեգրություն»-ում` շոտլանդացի աշխարհագրագետ Հյու Մյուրեյի «Աշխարհագրության հանրագիտարանի» թարգմանության մեջ։ Գրքում արձանագրված է Հայաստանի դիրքը և նրա հատուկ տեղական արտադրանքը՝ տեքստիլ և գինի։
Գրքի թարգմանությունը հովանավորել է Ցին դինաստիայի (1644-1911) պաշտոնական ներկայացուցիչ Լին Զեքուն 1839 թվականին՝ ավելի լավ հասկանալու համար արևմտյան երկրները, երբ նա ղեկավարում էր ափիոնի մաքսանենգության դեմ պայքարը ներկայիս Գուանդունում:
«Ցուցահանդեսի յուրաքանչյուր հատված ներկայացնում է քաղաքակրթությունների միջև հաղորդակցությունը», - ասում է Շին: «Ե՛վ Չինաստանը, և՛ Հայաստանը հնագույն քաղաքակրթություններ են՝ ակտիվ առևտրային ու մշակութային փոխանակումներով և սերտ պատմական կապերով: Այս երկու երկրների մարդկանց միջև բարեկամությունն ու համագործակցությունը շարունակվում է մինչ օրս»։
