Անդրեյ ԱՐԵՇԵՎ․ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԷՔՍՊԱՆՍԻԱՅԻ ՀԵՏ ՁԵՌՔ ՁԵՌՔԻ ՏՎԱԾ ԸՆԹԱՆՈՒՄ Է ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԵՎ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ԷՔՍՊԱՆՍԻԱՆ ԿՈՎԿԱՍՈՒՄ
Ռուս քաղաքագետ, Ռազմավարական մշակույթի հիմնադրամի փորձագետ Անդրեյ Արեշևը Alpha News-ին մեկնաբանել է Թուրքիայի տրանսպորտի նախարար Աբդուլքադիր Ուրալօղլուի հայտարարությունները «Զանգեզուրի միջանցք» նախագիծն իրականացնելու՝ Ադրբեջանի պատրաստակամության մասին։
«Թուրք նախարարի հայտարարությունը նման առաջին հայտարարությունը չէ: Այն մատնանշում է «Զանգեզուրի միջանցքը» Արաքսի հյուսիսային կողմում, կամ Արաքսի միջանցքը Իրանի տարածքով՝ այս գետի հարավային ափով։ Խոսքը երկաթգծի մասին է, որը նախատեսված է, ինչպես գիտենք, Ադրբեջանի Կասպյան հանրապետությունը Նախիջևանի հետ կապելու համար, իսկ հետագայում՝ Թուրքիայի։ Մենք գիտենք, որ այս նախագծի նկատմամբ հետաքրքրությունը բավականին մեծ է առաջին հերթին Բաքվում և Անկարայում։
Մոսկվայում, ինձ թվում է, այլ կերպ են նայում։ Իսկ դա առաջացնում է տարաբնույթ վեճեր ու, ըստ երևույթին, տարբեր կարծիքներ են հնչում։ Մենք գիտենք, որ այս հարցը բազմիցս է բարձրացվել, քննարկվել է ռուս-իրանական քաղաքական և դիվանագիտական օրակարգում, քանի որ Իրանում նույնպես ամենատարբեր կարծիքներ են հնչում։
Հիմա դժվար է ասել, թե դա ինչ փուլում է, քանի որ հարցը տարբեր ձևաչափերով քննարկվում է գրեթե քառորդ դար։
Թուրքիան և Ադրբեջանը նույնպես նախանձելի հետևողականություն են ցուցաբերում։ Հավանաբար, լուծվում են տարբեր հարցեր, թե ով է դա կառուցելու՝ կապված այդ ճանապարհի շահագործման մեխանիզմի հետ, որի շուրջ բազմաթիվ քննարկումներ են եղել»,- նշել է փորձագետը։
Ըստ Արեշևի՝ Հայաստանով միջանցք կառուցելու Թուրքիայի և Ադրբեջանի մեծ ցանկությունը պայմանավորված է մի շարք էքսպանսիոնիստական պատճառներով՝ տնտեսականից մինչև քաղաքական և ռազմական:
«Սա տնտեսական էքսպանսիա է, քանի որ նրանք ունեն նաև երկաթգիծ, որն անցնում է Բաքու-Թբիլիսի-Ախալքալաք-Կարս ավելի երկար ճանապարհով: Այդ ճանապարհը գոյություն ունի: Եվ, ի դեպ, նրանք ձգտում են այդ երկաթուղային ճանապարհով, հնարավորության դեպքում, Կարսը կապել Իգդիրի հետ։ Արդյունքը կլինի կովկասյան տրանսպորտային օղակը, որը շրջանցում է Հայաստանը և մտնում հայկական տարածք Սյունիքում, որն, ըստ երևույթին, նպատակ ունի նպաստելու Թուրքիայի արևելյան շրջանների տնտեսական զարգացմանը, որտեղ, ինչպես գիտենք, խոշոր ենթակառուցվածքային և հիդրոտեխնիկական նախագծեր են այժմ իրականացվում:
Դե, տնտեսական էքսպանսիայի հետ ձեռք ձեռքի տված, իհարկե, ընթանում է Թուրքիայի քաղաքական և մասամբ ռազմական էքսպանսիան Կովկասում, որտեղ նրանք փորձում են հնարավորինս ամրապնդել իրենց դիրքերը։ Մենք դա շատ լավ գիտենք առաջին հերթին Թուրքիայի և Ադրբեջանի ռազմատեխնիկական համագործակցության օրինակից։ Վերջերս ավելի շատ պայմանագրեր են կնքվել։ Այստեղ, իհարկե, ոչ մի լրացուցիչ տրանսպորտային երթուղի ավելորդ չի լինի։ Տրամաբանությունը սա է»,- ամփոփել է Արեշևը։