Առանց հանրային բանավեճի. Ազգային ժողովում ՓՄՁ-ների համար հարկի վերաբերյալ թեժ բանավեճեր են
Շրջանառության հարկի համակարգի վերանայման օրենսդրական նախաձեռնությունը, որն առնչվում է ավելի քան 55 հազար տնտեսվարող սուբյեկտների, ընդունվել է առանց պատշաճ հանրային քննարկման։ Այս մասին փետրվարի 7-ին Ազգային ժողովում հայտարարեց ՓՄՁ համագործակցության ասոցիացիայի ղեկավար Հակոբ Ավագյանը՝ ԱԺ Տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախաձեռնած փոքր և միջին բիզնեսի հիմնախնդիրների թեմայով քննարկումների ժամանակ։
Նրա խոսքով՝ 2023 թվականի հոկտեմբերին ընդունվել է օրենքի նախագիծ, որն ամբողջությամբ խախտում է շրջանառության հարկի համակարգի տրամաբանությունը։ Մասնավորապես, շրջանառության հարկ վճարողները պետք է այսուհետ վարեն գույքագրման մնացորդների, պահեստի հաշվառում և այլն: Հակառակ դեպքում կտուգանվեն։
Հարկային օրենսգրքում կատարված փոփոխությունները ենթադրում են մասնագիտական գործունեության առանձին ոլորտների հարկային ռեժիմի փոփոխություն՝ դրանք փոխանցելով ավելացված արժեքի հարկի և եկամտահարկի համակարգին։ Ակնկալվում է, որ փոփոխությունների արդյունքում Հայաստանի պետական բյուջե տարեկան լրացուցիչ մուտքագրվելու է մոտ 13 մլրդ դրամ։
2025 թվականի հունվարի 1-ից ուժի մեջ մտած փոփոխությունների համաձայն՝ 115 մլն դրամից պակաս տարեկան շրջանառություն ունեցող ՓՄՁ-ները ապրանքների (ծառայությունների) փաստաթղթային չլինելու դեպքում կվճարեն 10% շրջանառության հարկ, իսկ փաստաթղթային լինելու դեպքում հարկի դրույքաչափը 1,5%-ից կնվազի շրջանառության 1%-ի։
Փորձագիտական հանրության և բիզնեսի ներկայացուցիչները եկել են միանշանակ եզրակացության՝ այս փոփոխությունները միայն կհանգեցնեն մատուցվող ծառայությունների (հաշվապահներ, իրավաբաններ և որոշ այլ կատեգորիաների) արժեքի մինչև 40%-ով բարձրացման, և այդ բեռն ուղղակիորեն ընկնելու է քաղաքացիների ուսերին։
Այս օրենսդրական ակտը, ըստ ֆինանսների նախարարության, տուժել է ավելի քան 55 հազար տնտեսվարող սուբյեկտների վրա։
Մինչդեռ, ասոցիացիայի ղեկավարի խոսքով, չնայած փաստաթուղթը տեղադրվել է իրավական ակտերի միասնական պորտալում, այն ընդունվել է առանց շահագրգիռ կողմերի հետ պատշաճ քննարկման։
«Մայիսի 2-ին կառավարությունը հաստատեց օրենսդրական փոփոխությունները, և կառավարության ղեկավարը շրջանառության հարկը հակապետական անվանեց։ Այնուհետև նախագիծը շտապ ուղարկվեց խորհրդարան: Վերջինս էլ, իր հերթին, այն ընդունեց արագացված կարգով՝ առանց հանրային քննարկման։ Մինչդեռ, ըստ օրենքի, նման մասշտաբի նախագծերը պահանջում են պարտադիր հանրային քննարկումներ»,- ասաց Ավագյանը։
Նրա կարծիքով՝ Հայաստանում, ըստ երևույթին, ամենաբարձր մակարդակով որոշում է կայացվել աստիճանաբար հրաժարվել շրջանառության հարկի համակարգից։ Սակայն այս աստիճանական մոտեցումը բիզնեսի համար կարող է հանգեցնել հսկայական տուգանքների, իսկ ոմանց համար՝ նույնիսկ ամբողջական լուծարման։
Այս առնչությամբ փորձագետը կոչ արեց հետաձգել նոր օրենքի ուժի մեջ մտնելը, որը փաստացի գործում է 2025 թվականի սկզբից։
Իր հերթին, անհատ ձեռներեց Կարեն Մարտիրոսյանը հայտարարեց, որ 2025 թվականի հունվարից ուժի մեջ մտած հարկային փոփոխությունների պատճառով ոսկերչական իրերի մանրածախ առևտրով զբաղվողները արագորեն կորցնում են իրենց մրցունակությունը՝ ոսկյա զարդերի ավելի բարձր գների պատճառով, քան հարևան երկրներում։
Ըստ նրա՝ ոլորտի հիմնական մարտահրավերն այն է, որ օրենսդրական փոփոխությունների արդյունքում ապրանքների ինքնարժեքը կտրուկ սկսել է աճել։
«Սա պակաս մրցունակ է դարձնում հայ ոսկերիչների արտադրանքը։ Ռուսները, ղազախները և այլ երկրներից մարդիկ, ովքեր Հայաստանում ոսկի են գնում, սկսել են ապրանքներ գնել հարևան երկրներից»,- նշեց Մարտիրոսյանը։
News.am