ՄԱՐԱԽԻ ԳՐՈՀ. ԻՆՉՈ՞Ւ ԻՇԽԱՆԱԿԱՆ ՈՀՄԱԿԻՆ ԱՅԴՔԱՆ ԱՆՀԱՆԳՍՏԱՑՐԵՑ ԱՐՑԱԽՑԻՆԵՐԻ ՀԱՆՐԱՀԱՎԱՔԸ

Երրորդ օրն է՝ Երևանում տեղի են ունենում մեր արցախցի հայրենակիցների ակցիաները, երրորդ օրն է՝ մարդիկ, որոնք ընդամենը մեկուկես տարի առաջ զրկվել են բացարձակապես ամեն ինչից, ջանում են հասնել իրենց մեծ Հայրենիքում արժանապատիվ ապրելու իրավունքի: Եվ երրորդ օրն է՝ այդ թեմայով հաղորդագրությունների, տեսանյութերի ու գրառումների տակ կեղտի ու զազրանքի անդադար տարափ է տեղում, իսկական հեղեղ այն վիճակի ամոթալիության ու խայտառակության, որին հասել է հայ հասարակությունը հայատյաց-թուրքապաշտների կառավարման 7 տարիների ընթացքում։

Կարդալ այդ ամենն առանց ցավի, զայրույթի եվ վրդովմունքի պարզապես անհնար է. ատելությամբ լեցուն, տգիտություն, բարոյազրկություն, կարեկցանքի նույնիսկ նշույլի իսպառ բացակայություն, մաքառող բթամտություն շնչող մեկնաբանությունները բառացիորեն հեղեղել են ցանցը: Ինչում ասես, որ չեն մեղադրում արցախցիներին, ինչ կշտամբանք ասես, որ չեն հնչեցնում, ինչ նողկալի պահանջներ ասես, որ չեն ներկայացնում, միտումնավոր շոշափելով նրանց և բոլոր նորմալ հայերի համար ամենազգայուն, ամենացավոտ թեմաները…

Դատելով էջերի լուսանկարներից՝ կարծես թե պատկառելի պարոնայք, իսկ հիմնականում՝ տիկնայք, արդեն ոչ երիտասարդ տարիքի, կարծես թե կիրթ, ընտանիքավոր, «հայրենասեր», հայհոյանքների ու անպարկեշտության այնպիսի տարափ են ժայթքում, որ նույնիսկ զանգվածային հիմարացման տեխնոլոգիաներին ոչ այնքան լավատեղյակ մարդուն պարզ է դառնում. չափն անցել են, ծայրահեղ ջանացել ու... ձախողել առաջադրանքը։ Քանզի այդչափ ագրեսիվ հարձակման արհեստականությունը չափազանց ակնհայտ էր, ինչպես որ ակնհայտ է նաև դրա նպատակը. տպավորություն ստեղծել, թե իբր՝ արցախցիների նկատմամբ հենց այդ խիստ բացասական տրամադրություններն են գերակշռում հասարակության մեջ:

Ոչ վաղ անցյալում հայտնի «ֆեյքերի ֆաբրիկան» ակնհայտորեն մոբիլիզացվել է և գործի դրվել ողջ թափով։ Բավական էր ընդամենը մի քիչ խորանալ՝ մտնելով մեկնաբանության հեղինակի էջ, և անմիջապես բացահայտվում էր այդ էջերի մեծամասնության ողջ չնչինությունը. վաղ բովանդակության իսպառ բացակայություն, ընդամենը մեկ-երկու տասնյակ ընկերներ, մի քանի վերացական լուսանկարներ և հաճախ՝ անհեթեթ, հապճեպ հորինած «անուն»։

Եվ մի քանի առանցքային թեզերի հանգող բովանդակության նմանությունն էլ պարզապես աղաղակում էր մեկ կենտրոնի առկայության մասին, որը կազմակերպել և ուղղորդել է ատելության ու թշնամանքի այդ մոլեգնությունն ընդդեմ հայ ժողովրդի ամենատուժած, ցեղասպանություն ու հայրենազրկում վերապրած, հարազատներին և մտերիմներին կորցրած մասի։

Անշուշտ, արցախցիների նկատմամբ հակակրանքի և թշնամանքի քարոզչությունը՝ որպես Փաշինյանի հայեցակարգային, եթե կարելի է այսպես արտահայտվել, քաղաքականության էական բաղադրիչ՝ ուղղված հայ հասարակության հնարավորինս խոր պառակտմանը, սկսվել է նրա իշխանության գալուց անմիջապես հետո։ Բայց այսպիսի սանձարձակություն, այսպիսի այլանդակություն դեռ չէր եղել. գիշանգղների երամին ներարկել են բառացիորեն ինքն իրեն խժռող թունավոր հայատյացության մահացու չափաբաժին։

Այո, «մեկնաբանների» մեջ կան նաեվ իրական օգտատերեր, դրան չես առարկի: Բարեբախտաբար, քիչ չեն նաև ադեկվատ քաղաքացիները, որոնք փորձում էին խելքի բերել ապրումակցելու և կարեկցելու ունակությունը կորցրած առանձնյակներին (լեզուդ չի պտտվում մարդ անվանել դրանց, առավել ևս՝ հայրենակիցներ), բայց նրանց վրա անմիջապես թափվում էր լուտանքների նոր տարափ։ Եվ որքան ավելի կատաղի էին վայրահաչում ֆեյքերը, այնքան ավելի հստակ էր արտահայտվում այդ նողկալի քարոզարշավի անդրկուլիսային համակարգումը, որն ակնհայտորեն արժանի է նույնիսկ ոչ թե հոգեբանների, այլ հոգեբույժների հատուկ ուշադրությանը։

Այն փաստը, որ հայ հասարակության որոշակի մասը լուրջ հիվանդ է, վաղուց վեր է որևէ կասկածից։ Ինչպեսև այն հանգամանքը, որ ցանկացած ժողովրդի մեջ և ցանկացած երկրում միշտ կգտնվեն նրանք, ովքեր պատրաստ են փողի դիմաց կատարել ամենագարշելի աշխատանք։ Բայց անվիճելի փաստ է նաև այն, որ այս իշխանությունն իր գալու պահից ի վեր անխոնջ, ջանադրաբար փնտրում, աճեցնում և խնամքով զարգացնում է այդպիսի մարդկանց մեջ ամենանսեմ ու նողկալի բնազդները։ Սպանելով այն, ինչը մարդուն դարձնում է մարդ, հային՝ հայ:

Ըստ էության, հենց այդ նպատակով էլ ստեղծվել է փաշինյանական «ֆեյքերի ֆաբրիկան», որի պատերի ներսում արդեն ձևավորվել է փորձառու զոմբիների մի ամբողջ բանակ, որոնք զուրկ են մտածելու և իրենց արածը գիտակցելու ունակության նշույլից։ Այս ֆենոմենը, կրկնեմ, արժանի է մասնագիտական ուսումնասիրության և շատ լուրջ վերաբերմունքի, քանզի նրանք, ում համար ոչ միայն հայատյացության, այլև մարդատյացության տիրաժավորումը դարձել է առօրյա աշխատանք և կյանքի հիմնական զբաղմունք, ապրում են մեր կողքին և արտաքուստ ոչնչով չեն տարբերվում սովորական քաղաքացիների ճնշող մեծամասնությունից:

Տվյալ դեպքում, սակայն, հետաքրքիր է նրանց ակտիվացման բուն փաստը՝ ընդգծված սոցիալական բնույթ կրող ակցիաների հետ կապված, այն մարդկանց նկատմամբ, որոնք որևէ քաղաքական պահանջ չեն ներկայացնում։ Եվ արցախցիների դեմ գլխավոր գերիշխող կշտամբանքներից մեկը, թե «դուք ինչ է, ուզում եք տապալել մեր օրինական ընտրված իշխանությա՞նը. այդ ամենը ձեր իշխանություններից պահանջեք», իրականում գլխովին մատնում է օկուպացիոն ռեժիմի վախերը։ ՔՊ-ական ոհմակը արցախցիների ակտիվացման մեջ իրական սպառնալիք է տեսել իր համար, այլապես «ֆեյքերի ֆաբրիկան» այդ աստիճան մոբիլիզացված չէր լինի։

Շաբաթօրյա հանրահավաքի և դրան հաջորդած ակցիաների կազմակերպվածությունը, դրանց զանգվածայնությունը, ինչպես նաև Փարաքարում և Գյումրիում իշխանությունների ձախողման հետ ժամանակային համընկնումը, ամենայն հավանականությամբ, ուժգնացրել են այդ վախերը։ Թեև մյուս կողմից, հիմա ցանկացած հասարակական ակտիվություն, անկախ քաղաքական բաղադրիչի առկայությունից կամ բացակայությունից, թուրքամետ հանցախմբի կողմից արդարացիորեն դիտարկվում է որպես իր գոյությանը սպառնացող վտանգ։ Եվ արցախցիների գործոնը, որպես մարդկանց, որոնց դեմ հենց Հայաստանի իշխանությունների կողմից է կատարվել միանգամայն ակներև զանգվածային հանցագործություն, տվյալ դեպքում կարող է որոշիչ դառնալ. ՔՊ-ում դա շատ լավ գիտակցում են։

ՊԵՏՔ Է ԽՈՍՏՈՎԱՆԵԼ, ՈՐ ՓԱՇԻՆՅԱՆԱԿԱՆ ՀՈՏԱՌՈՒԹՅՈՒՆՆ, ԻՆՉՊԵՍ ՄԻՇՏ, ՉԻ ԽԱԲՈՒՄ ՆՐԱՆ։ Ամպերն ակնհայտորեն կուտակվում են դավաճանների ոհմակի գլխավերևում, որքան էլ վստահ ու անխռով պահեն իրենց: Հանցախմբի համար տագնապալի ազդանշանները հնչում են արդեն ամեն կողմից և դրանք դեռ կավելանան։ Կապը կտրած ֆեյքերը սոցցանցերում կմոլեգնեն ուժասպառության աստիճան՝ հալածված գազանի պես հարձակվելով այն ամենի վրա, ինչը կարող է սասանել ու տապալել վերջապես թուրք դրածոների իշխանությունը։

Բայց բանն այն է, որ մենք դա արդեն անցել ենք՝ 2018-ից ի վեր։ Եվ անդեմ մարախանման ֆեյքերի կույտով մարդկանց այլևս չես խաբի ու չես վախեցնի, ինչի մասին, ի դեպ, վկայում են նաև սոցցանցերում հենց արցախցիների արած գրառումները։ Ահա միայն մեկ մեջբերում, որն առավել քան հստակ արձանագրում է այդ ճշմարտությունը:

«Երեկվանից մեր դեմ քարոզչության նոր ալիք է բարձրացել։ Պատկեր, որը համանման է 2018-ին սկսված և մինչ օրս շարունակվողին: Այդ տխմարի համար աշխատում է ֆեյքերի և զոմբիոզավրերի մի ամբողջ ֆաբրիկա, որոնք հատուկ հրահրում են մեզ և դրդում հույզերի: Ուստի, շատ եմ խնդրում, մի կարդացեք, մի նայեք, մի մեկնաբանեք, ոչ մի կերպ մի արձագանքեք նման հրապարակումներին։ Պարզապես անցեք վրայից կամ արգելափակեք:

Մի խաթարեք ձեր առանց այդ էլ խաթարված նյարդային համակարգը: Նրանց ուզածը հենց դա է։ Հավատացեք, երբեմն անտեսումն ամենից ազդուն է լինում: Պտղաբեր հողին ընկած հատիկն ավելի արագ է ծիլեր տալիս: Թույլ մի տվեք, որ նրանք դա անեն: Կհաչան, կհաչան ու կպապանձվեն» (Գայանե Զաքիյան-Աղայան, մանկավարժ Ստեփանակերտից):

Չեն պապանձվի, կհեռանան: Փասա-փուսան հավաքած։ Ընդմիշտ: Եվ հանգիստ կթողնեն հայ ժողովրդին, Հայաստանը, իրենց դավաճանած ու ծախած Արցախը։ Իրենք՝ ամբողջ ավազակախմբով կվերածվեն ֆեյքերի, որոնք կհիշեցնեն մեզ, թե ինչպես չի կարելի ապրել և ինչպիսին չի կարելի լինել։ Եվ որքան վտանգավոր է մոտ թողնել դրանց նմաններին երկրի կառավարմանը։