…ԻՍԿ ՄՆԱՑՅԱԼ ԱՌՈՒՄՆԵՐՈՎ ԱՄԵՆ ԻՆՉ ԼԱՎ Է ՄԵՐ ԲԱՆԱԿՈՒՄ
Մեղրիում տեղի ունեցած արտակարգ պատահարը չէր լուսաբանվում այնքան ժամանակ, մինչև որ անցած շաբաթ օրը կառավարության շենքի մոտ եկան պատժված զինվորների ծնողները, որոնք էլ պատմեցին, որ Մեղրիում տեղակայված ստորաբաժանումներից մեկում զինծառայողների բավական տպավորիչ մի խումբ լքել է զորամասն ու հետ վերադարձել միայն ճանապարհին պատահաբար հանդիպած իրենց հրամանատարի հորդորների արդյունքում։
Հապճեպ քննությունից հետո, երբ բացահայտվել են հրահրիչները, նրանց մի մասը որպես պատիժ ուղարկվել է Կապանի կարգապահական զորամաս, մի մասը՝ նույնպիսի ստորաբաժանում Ստեփանակերտում, իսկ այնտեղից էլ՝ առաջնագիծ։ Հենց դա էլ հարուցել է ծնողների վրդովմունքը. նրանցից ոմանք չեն կարողացել կապվել որդիների հետ, որից հետո էլ միջադեպի մասին տեղեկատվությունը ներթափանցել է ԶԼՄ-ներ։ Ծնողները մեղադրում են հրամանատարներից մեկին, որն իբր սադրել է միջադեպը չհիմնավորված պահանջներով։
Ավելի ուշ որոշ պարզաբանումներով հանդես եկավ Պաշտպանության նախարարության մամլո քարտուղար Արծրուն Հովհաննիսյանը։ Նա նշեց, որ քանի որ քննությունը շարունակվում է, ողջ տեղեկատվությունը տրամադրել չի կարող, բայց հայտնեց, որ մի քանի զինվորներ փորձել են պարտադրել իրենց կամքը և հաստատել 90-ական թվականների նմուշի կարգեր։ Նա հաստատեց, որ մի շարք զինծառայողներ պատժվել են. նրանց տեղափոխել են կարգապահական ստորաբաժանումներ, իսկ այնտեղից էլ՝ Արցախի և Հայաստանի առաջնապահ դիրքեր։ Հովհաննիսյանի խոսքերով, պատժվել են նաև պատասխանատու սպաները։
Տեղեկատվությունը ճնշող է, և այստեղ կա մի քանի տեսանկյուն։ Նախ, հիշեցումը 90-ականների մասին… Այսօր միայն ալարկոտը զուգահեռներ չի անցկացնում Տեր-Պետրոսյանի օրոք Հայաստանում տիրող անարխիայի, անցյալի վարկաբեկման և պետական կառույցների ու ինստիտուտների կենսագործունեութան փլուզման և դեպի համընդհանուր խառնաշփոթ տանող այն ուղեգծի միջև, որ հետևողական քայլերով իրականացնում է դիլետանտների ներկայիս կառավարությունը։ Եվ ահա հերթական տխուր զուգահեռը…
Նշենք, որ բացառությամբ մեկ դրվագի, մենք չենք մտաբերում հայկական բանակում տեղի ունեցած այնպիսի սկանդալ, որ զինծառայողներն ամբողջ խմբով ինքնակամ լքած լինեն իրենց զորամասը։ Հիշո՞ւմ եք, երբ անցած տարի Նիկոլ Փաշինյանի «թավշե, սիրո և համերաշխության ոչ բռնի հեղափոխության» ժամանակ իր զորամասի սահմանները ինքնակամ լքեց խաղաղարար բրիգադն ու միացավ ցուցարարներին։ Այն ժամանակ ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը դատապարտեց այդ քայլը և խոստացավ պատժել մեղավորներին։ Բայց թե ինչով այդ ամենն ավարտվեց, պատիժ կրեցին արդյոք խաղաղարարները, մնաց անհայտ…
Եվ ահա նոր արտակարգ պատահար։ Դարձյալ ստիպված ենք խոսել 2018-ի ապրիլին շշից բաց թողած ջինի համախտանիշի մասին… Այն իրադարձություններից հետո, ըստ երևույթին, շատերը որոշել են, որ հիմա թույլատրելի է ամեն ինչ։ Եվ Նիկոլ Փաշինյանին չի հաջողվում հետ քշել այդ ջինին. բաց թողնելն ավելի հեշտ է, քան կրկին փակելը։
Սրան ավելացնենք զինվորականներին հասցեագրված պարբերական բարձրահունչ մեղադրանքները, որոնք ամենևին չեն նպաստում հրամանատարների հեղինակության աճին։ Իսկ այն հորդորներին, որ չի կարելի վարկաբեկել բանակը հորինված կամ ծայրահեղացված մեղադրանքներով, թե «գեներալ Մանվելն առաջնագծում մսի պահածո է գողացել զինվորներից», «գեներալ Արթուրն իր հյուրերին ռեստորաններում հյուրասիրել է անաշխատ եկամուտների հաշվին», իսկ ոչ գեներալ «Քոչարյանը կաշառք է վերցրել Սիլվա Համբարձումյանից», որին երբեք չի տեսել, պատասխանում էին, թե դա «պայքար է կոռուպցիայի դեմ»։ Եվ քանի որ ցանկացած այլ ոլորտներում կոռուպցիայի դեմ պայքարի տեսանկյունից իշխանությունները տեսանելի նվաճումներ չունեն, ապա ստացվում է, թե ամենակոռումպացված կառույցը մեզանում բանակն էր, իսկ ամենից չարանենգ կոռուպցիոներներ հայտարարված են մարդիկ, որոնք անձնական ավանդ ունեն Արցախյան պատերազմում տարած հաղթանակի գործում. Ռոբերտ Քոչարյան, Սերժ Սարգսյան, Յուրի Խաչատուրով, Մանվել Գրիգորյան, Արթուր Աղաբեկյան, Սեյրան Օհանյան, Միքայել Հարությունյան… Ուրեմն արժե՞ արդյոք զարմանալ Մեղրիում տեղի ունեցած միջադեպի վրա։
Եվս մեկ ահազանգ է ՊՆ-ի պաշտոնական կառույցների կողմից ընդունված այն փաստը, որ միջադեպի մեղավորներին որպես պատիժ ուղարկել են առաջնապահ դիրքեր։ Որպես պատիժ… Եվ ծնողները դրանից վրդովված են… Չենք մեկնաբանի, կսահմանափակվենք լոկ փաստի արձանագրումով։
Կարելի է ասել, որ Մեղրիում տեղի ունեցած միջադեպը ցավալի թյուրիմացություն է, և չարժե դրանից եզրահանգումներ անել բանակային կարգապահության մակարդակի անկման մասին, ինչի պատճառով էլ, ի դեպ, անցած դարասկզբին Հայաստանը զրկվեց բազմաթիվ տարածքներից։ Սորոսի հիմնադրամն այն ժամանակ, ճիշտ է, չկար, բայց կային այլ կազմակերպություններ ու կուսակցություններ, որոնք այնքան եռանդագին էին քարոզում հանդուրժողականություն, մարդու իրավունքներ և այլն, որ Կարսը տվեցին առանց մարտի…
Սակայն շեղվեցինք թեմայից։ Եթե Մեղրու միջադեպը համարենք ցավալի թյուրիմացություն ու ենթադրենք, թե մնացյալ առումներով ամեն ինչ լավ է, ապա այդ դեպքում ինչպե՞ս մեկնաբանել հետևյալ իրավիճակը, որի մասին կպատմենք, մեջբերելով «Երկրամաս» թերթի կայքը։
«Լրատվամիջոցներից մեկում ՀՀ պաշտպանության նախարարի ներկայիս խորհրդական, գեներալ-մայոր Վարդան Ավետիսյանը, անդրադառնալով Ապրիլյան քառօրյա պատերազմին, որոշ հայտարարություններ էր արել, որոնց կապակցությամբ 168.am կայքը մեկնաբանության խնդրանքով դիմել է Արցախի Հանրապետության պաշտպանության նախկին նախարար, այժմ՝ Արտակարգ իրավիճակների պետական ծառայության տնօրեն, գեներալ-լեյտենանտ Լևոն Մնացականյանին»։
-Պարոն Մնացականյան, շուտով կլրանա Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի երրորդ տարեդարձը: Տարիներ հետո էլ Ապրիլյան պատերազմի հետ կապված իրարամերժ մեկնաբանություններ են հայտնվում լրատվամիջոցներում: Մասնավորապես, լրատվամիջոցներից մեկին տված հարցազրույցում ՀՀ ՊՆ խորհրդական, գեներալ-մայոր Վարդան Ավետիսյանը, անդրադառնալով այդ դեպքերին՝ նշել է. «…Ապրիլյան քառօրյայից 6 ամիս, այնուհետև 3 ամիս, ավելին՝ 1 օր առաջ հետախուզությունը նախազգուշացրել ու տեղեկացրել էր թշնամու քայլերի մասին: Ապրիլի 1-ի՝ լույս 2-ի գիշերը հետախուզությունը դարձյալ տեղեկացրել էր Պաշտպանության բանակի ղեկավարությանն ու Արցախի Հանրապետության նախագահին, որն էլ ապրիլի 1-ին, գիշերը ժամը 00:00-ին, հրավիրել էր Անվտանգության խորհրդի նիստ՝ քննարկելու հետախուզության հաղորդածը: Մինչդեռ սահմանափակվել են մասնակի հանձնարարականներով՝ կարևոր ու էական նշանակություն չտալով հետախուզության տեղեկատվությանը: Այդ մասին ապրիլի 7-ին, այնուհետև՝ ապրիլի 9-ին Արցախի նախագահն ու Պաշտպանության նախարարը ԶԼՄ-ներին պարզաբանում են տվել: Հետևաբար, հանրությանը ապակողմնորոշել ու ասել, թե հետախուզությունն ապրիլին ձախողել է, դա բացահայտ սուտ է և բացարձակ դիտավորություն…»։ Ծանո՞թ եք այս տեքստին, հայտարարություններին:
– Իհարկե, ծանոթ եմ:
– Եվ ինչպե՞ս կմեկնաբանեք:
– Անկեղծ ասած՝ ինձ արդեն չեն զարմացնում բոլոր այն տարօրինակ մեկնաբանությունների հեղինակները, որոնք ոչ միայն անտեղյակ են տվյալ օրերի դեպքերի զարգացման իրական ընթացքին, այլև անզոր են գիտակցելու, որ ամեն մի հորինվածք արժանի է ուշադրության, եթե այն չափի մեջ է: Սակայն առավել քան ցավալի է, երբ նման մեկնաբանությամբ հանդես է գալիս հանրապետության պաշտպանական գերատեսչության բարձրաստիճան պաշտոնատար անձը, տվյալ դեպքում՝ պաշտպանության նախարարի խորհրդականը: Երկար տարիների զինվորական իմ կենսագրությունն ու ռազմական գաղտնիքի պահպանման հանդեպ ունեցած պատասխանատվության զգացումն ինձ հուշում են լինել հավասարակշռված և համբերատարությամբ վերաբերվել իրականությունից անտեղյակ «խորհրդատուների» հորինվածքներին: Կարծես թե ոմանց համար հեշտ է լինել խորհրդատու և, «անհրաժեշտության դեպքում», հանդես գալ ինչ-որ մեկի չարածն արածի տեղ ներկայացնողի դերում:
Ի՞նչ կարելի է ասել։ Մեղրիում տեղի ունեցած միջադեպը, իհարկե, թյուրիմացություն է։ Անչափ ցավալի։ Իսկ մնացյալ առումներով, հիասքանչ մարկիզուհի, հայկական բանակում ամեն ինչ շատ լավ է…