ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ԶՐԱՀԱՏԵԽՆԻԿԱՆ ՆԱԽԻՋԵՎԱՆՈՒՄ, ՎԵՐԼՈՒԾԱԲԱՆԸ՝ ԼԻԼԻԹ ՄԱԿՈՒՆՑԻ ՄԵՋ
Վաղը սկսվելու են Թուրքիայի և Ադրբեջանի զինված ուժերի համատեղ զորավարժությունները։ Կտևեն մինչև օգոստոսի 10-ը։ Թուրքական բանակի ստորաբաժանումներն արդեն ժամանել են Հայաստանին սահմանակից Նախիջևան, որտեղ նրանց հանդիսավոր դիմավորում է սպասում։ Ադրբեջանում թուրք զինվորականների ներկայության մասին այս կամ այն ձևով խոսվել է միշտ։ Բայց որ այդչափ բացահայտ... Որքան հիշում ենք, դրանք երկու երկրների զինված ուժերի ամենամասշտաբային զորավարժություններն են Հայաստանին սահմանամերձ տարածքում։
Այդ զորավարժությունների համատեքստում հայ-ադրբեջանական սահմանի վրա հուլիսի կեսերին տեղի ունեցած սրացումը նոր իմաստ է ստանում։ Չէ՞ որ այն ժամանակ շատերն էին հարց տալիս. Ադրբեջանի ինչի՞ն էր պետք դա։ Ըստ երևույթին, դա մարտական հետախուզություն էր՝ թուրք-ադրբեջանական զորավարժություններից առաջ։ Հայկական զինված ուժերի մարտունակության, տեխնիկական հագեցվածության ստուգում։ Խաղի միջազգային մասնակիցների արձագանքի ստուգում։ Հնարավորինս մեծ տեղեկատվության հավաքում՝ թուրք-ադրբեջանական հնարավոր համատեղ արկածախնդրության ռիսկը գնահատելու համար…
Հայաստանը, նրա դաշնակիցներն ու միջազգային կառույցներն ընդհանուր առմամբ անցան ստուգումը։ Հայկական զինված ուժերը ցույց տվեցին, որ բավականաչափ մարտունակ են արժանի հակահարված տալու համար։ Միջազգային կառույցները կոչ արեցին Թուրքիային զուսպ լինել Ադրբեջանին իր աջակցության վերաբերյալ արտահայտություններում, այդ մասին ասվում էր նաև Մինսկի խմբի համանախագահների հայտարարություններում։ Ռուսաստանն առանձին նախազգուշացրեց Թուրքիային։ Ոչ միայն դիվանագիտական լեզվով։ Ներկայումս զորավարժություններ են ընթանում Ռուսաստանի Հարավային ռազմական օկրուգում, որոնց մասնակցում են 102-րդ ռուսական ռազմակայանը և հայկական զորամասեր։
Թուրք-ադրբեջանական զորավարժությունների մեկնարկից առաջ հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել Պուտինի և Էրդողանի միջև։ Զրույցի ընթացքում Վլադիմիր Պուտինն ընդգծել է լարվածության ահագնացմանը նպաստող ցանկացած գործողությունների բացառման կարևորությունը, հաղորդում է Կրեմլի մամուլի ծառայությունը: Երկու երկրների ղեկավարները նաև նշել են, որ այլընտրանք չկա միջազգային իրավունքի սկզբունքների հիման վրա Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության քաղաքական-դիվանագիտական կարգավորմանը՝ ի նպաստ Հայաստանի և Ադրբեջանի ժողովուրդների շահերի:
Այստեղ պարզապես հիշեցնենք, որ սահմանի վրա հուլիսյան սրացման ժամանակ Թուրքիայի ողջ քաղաքական վերնախավը, այդ թվում նաև Էրդողանը, սպառնում էին, թե ամեն կերպ կսատարեն «սեփական տարածքային ամբողջականությունը» վերականգնելու Ադրբեջանի ցանկացած որոշմանը…
Իսկ ի՞նչ են մտածում մեր սորոսաճտերը։ Ինչո՞ւ են պապանձվել։ Մի՞թե ամենահարմար ժամանակը չէ՝ պահանջելու 102-րդ բազայի դուրսբերում, խոսելու ռուսական հինգերորդ շարասյան մասին, պահանջելու, որ Մարգարիտա Սիմոնյանը փոխի ազգանունը։ Ո՞ւր են Լևոն Բարսեղյանի, Լևոն Շիրինյանի, Ստեփան Գրիգորյանի, Արա Պապյանի, Արթուր Սաքունցի, Ստյոպա Սաֆարյանի, Ժիրայր Սեֆիլյանի, Արարատ Միրզոյանի հակառուսական ցասումնաճառերը... Տարօրինակ է այս ամենը, շատ տարօրինակ....
Նիկոլ Փաշինյանն էլ առանձնապես չի երևում վերջին օրերին։ Գուցե արձակուրդի մեջ է, չէ՞ որ արձակուրդային սեզոնն է։ Մանավանդ որ Պուտինի և Էրդողանի պայմանավորվածությունները իրենց տեղն ունեն, բայց մեծաքանակ զրահատեխնիկայի և մարտական ավիացիայի ներգրավմամբ զորավարժություններն այնպիսի բան են, որ միջադեպերն ու սադրանքները բացառել չի կարելի։
Ճիշտ է, ինքը՝ Լիլիթ Մակունցն ասաց, թե Թուրքիան չի միանա Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի լայնածավալ ագրեսիային։ Իսկ երբ դա ասում է իշխող խմբակցության ղեկավարն ու Փաշինյանի խայտառակ անգլերենի նախկին դասատուն, ապա դա ինչ-որ բան արժե... Չէ՞ որ նա ակնհայտորեն սխալվում էր, երբ ասում էր, թե մշակույթն ինքն է, այն իր մեջ է։ Նրա մեջ նույնիսկ բնածին քաղաքական գործիչը չէ։ Նրա մեջ մեծ վերլուծաբանն է։ Ուստի ճիշտ ժամանակն է, որ Փաշինյանը հանգստանա, մտածի Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման շուրջ բանակցությունների գալիք բարդ փուլի մասին, դե, ու նաև ... պարզապես մի քիչ լռի։ Բոլորին մեծ օգուտ տված կլինի։
Բլոգեր Կարեն Հովհաննիսյանի լուսանկարը արված է Արենի համայնքի պարտեզներից: Ձախ կողմում հայկական դիրքն է, աջից՝ նոր ադրբեջանական